اندیشمندان الهی برای اثبات وجود خداوند برهان‌های متعددی اقامه کرده‌اند که برخی از آنها در پاسخ‌های این سایت موجود است؛[1] یکی از آن‌ برهان‌ها، «برهان وجوب و امکان» است و این برهان نیز دارای تقریرها و بیانات متعددی است؛ برای نمونه دو تقریر از آن‌را نقل می‌کنیم:
1. یقیناً در جهان خارج موجودی هست. این موجود اگر واجب الوجود باشد مطلوب ما (که وجود خداوند یا همان واجب الوجود است) ثابت می شود و اگر ممکن الوجود باشد، با توجه به نیازمندی آن به علت و با توجه به امتناع تسلسل و دور، به موجودی نیاز دارد که وجودش معلول موجود دیگری نباشد و چنین موجودی، واجب الوجود (یا همان خداوند) است.[2]، [3]
2. «واقعیت هستی که در ثبوت وی هیچ شک نداریم، هرگز نفی نمی‌پذیرد و نابودی برنمی‌دارد. به عبارت دیگر، واقعیت هستی بی‌هیچ قید و شرط، واقعیت هستی است و با هیچ قید و شرطی بدون ‌واقعیت نمی‌شود؛ و چون این جهان و اجزایش این‌گونه نیستند و نفی پذیر می‌باشند؛ از این جهت این جهان به یک واقعیت نفی ناپذیر تکیه می‌کند و با وجود آن است که واقعیت دارد و اگر آن نباشد این جهان و اجزایش هم نخواهند بود، البته نه به این معنا که واقعیت، با اشیا یکی شود و یا در آنها نفوذ یا حلول کند و یا پاره‌هایی از واقعیت جدا شده و به اشیا بپیوندند، بلکه مانند نور است که اجسام تاریک با آن روشن و بی آن، تاریک‌اند».^[4]، [5]
در این براهین، وجود خداوند، از راه حقیقت وجود، اثبات می‌شود، نه از راه مفهوم وجود؛ یعنی وقتی سخن سوفسطائیان مبنی بر عدم وجود حقیقت و پوچ بودن همه چیز رد شد، و اثبات شد که عالم تمام پوچ نیست و حقیقتی وجود دارد، حال بحث را می‌برند روی نفس واقعیت و حقیقت که آیا واقعیت می‌تواند در درون خود با عدم  و نیستی ترکیب شده باشد؟ آیا می‌توان برای نفس واقعیت زمان یا مکانی را در گذشته فرض کرد که نبوده است؟ یا زمانی و مکانی را در آینده فرض کرد که در آن وحقیقت وجود موجود نباشد؟
بنابراین، اولاً: براهین اثبات خداوند منحصر در برهان وجوب و امکان نیست، و شاید بهترین برهان، برهان فطرت و شناختن خداوند از راه فطرت و دل باشد.[6]
ثانیاً: در برهان امکان و وجوب، حقیقت وجود مد نظر است، نه مفهوم وجود.

---