بر اساس صریح آیات قرآن و احادیث وارده از پیشوایان دین، هر کاری را که خداوند به آن امر کرده و یا انسان‌ها را از انجام آن برحذر داشته و مؤمنان بر اساس تکلیفشان آن‌را انجام داده و یا ترک کنند، اجر و پاداش آنها با خداوند خواهد بود؛ اما در عین حال در تعالیم دینی در ارتباط با برخی از تکالیف به جهت برخی ویژگی‌های موجود در آنها، مجددا بر این موضوع که اجر انجام‌دهندگان آن تکالیف بر عهده خدا است تأکید شده است که در این نوشتار به بعضی از آن موارد اشاره می‌شود:

1. مهاجران در راه خدا: «... وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ...»؛[1] هر کس از خانه‌ی خود براى هجرت به سوى خداوند و پیامبرش برون آید، و مرگ او را دریابد، بی‌گمان پاداش او بر عهده‌ی خدا است.
2. صابران بر مصیبت: «عَنِ الْبَاقِرِ ع قَالَ: مَنْ صَبَرَ وَ اسْتَرْجَعَ وَ حَمِدَ اللَّهَ عِنْدَ الْمُصِیبَةِ- فَقَدْ رَضِیَ بِمَا صَنَعَ اللَّهُ وَ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّه‏»؛^[2] امام باقر(ع) فرمود: کسی که بر مصیبت صبر کند، آیه إنا لله وإنا إلیه راجعون را بخواند، خدا را حمد و ستایش کند، و راضی به قضای الهی باشد، اجر و پاداشش با خدای متعال است.
3. حج و عمره‌گزاران: «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْحَجُّ وَ الْعُمْرَةُ سُوقَانِ مِنْ أَسْوَاقِ الْآخِرَةِ وَ الْعَامِلُ بِهِمَا فِی‏ جِوَارِ اللَّهِ إِنْ أَدْرَکَ مَا یَأْمُلُ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ إِنْ قَصُرَ بِهِ أَجَلُهُ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ»؛‏[3] حج و عمره دو بازار از بازارهای آخرت هستند، حج و عمره‌گزار در همسایگی خدا قرار دارد. اگر به آرزوهایش رسید مشمول غفران الهی قرار می‌گیرد و اگر اجلش فرا رسد بی‌گمان پاداش او با خدا خواهد بود.

«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلٍ حَجَّ عَنْ آخَرَ وَ مَاتَ فِی الطَّرِیقِ قَالَ: قَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ...».^[4]

از امام صادق‌(ع) در مورد فردی پرسیدند که به نیابت از دیگری عازم حج شده؛ اما در مسیر فوت کرد (که وضعیت او در آخرت چه خواهد بود)؟ امام(ع) فرمود: اجر او بر عهده خدا خواهد بود.

4. عارفان به حق خدای متعال، پیامبر اسلام(ص) و اهل‌بیت(ع): «مَنْ مَاتَ عَلَى فِرَاشِهِ وَ هُوَ عَلَى مَعْرِفَةِ حَقِّ رَبِّهِ وَ رَسُولِهِ وَ حَقِّ أَهْلِ بَیْتِهِ مَاتَ شَهِیداً وَ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ سُبْحَانَهُ»؛^[5] هر کس در رخت‌خواب خود بمیرد، در حالی که حقّ پروردگار، رسول خدا و حقّ اهل‌بیت رسولش را شناخته باشد، شهید از دنیا رفته و اجرش بر خداى سبحان است.‏
5. مجاهدان در راه خدا: «إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّیَّاتِ، وَ لِکُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى، فَمَنْ غَزَا ابْتِغَاءَ مَا عِنْدَ اللَّهِ، فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ»؛‏[6] کارها به نیت‏ها مربوط می‌‏شود، و هر کس هرچه را قصد کرده به آن خواهد رسید. هر کس براى رضاى خدا بجنگد، پاداشش با خدا است.
6. انسان‌های اهل عفو و بخشش: «إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ نَادَى مُنَادٍ: مَنْ کَانَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ فَلْیَدْخُلِ الْجَنَّةَ! فَیُقَالُ: مَنْ هُمْ؟ فَیُقَالُ: الْعَافُونَ عَنِ النَّاسِ بِلَا حِسَاب»؛‏[7] هنگامی که قیامت برپا شود، منادی ندا می‌دهد: کسانی که اجرشان با خدا است وارد بهشت شوند، گفته می‌شود: اینها چه کسانی هستند؟! می‌گویند: کسانی که بدون حساب، مردم را می‌بخشیدند.

[1]. نساء، 100.

[2]. طبرسى، على بن حسن، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، ص 22، نجف، المکتبة الحیدریة، چاپ دوم، 1385ق/ 1965م/ 1344ش.‏

[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 260- 261، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[4]. شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 5، ص 461، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[5]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص 283، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق؛ تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، محقق، مصحح، درایتی، مصطفی، ص 115، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1366ش.

[6]. شیخ طوسی، محمد بن حسن‏، امالی، ص 618، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.

[7]. شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 117، نجف، مطبعة حیدریة، چاپ اول، بی‌تا.