جستجوی پیشرفته
بازدید
856
آخرین بروزرسانی: 1403/04/30
خلاصه پرسش
آیا در متون دینی، عباراتی مترادف با «دل به دریا زدن» داریم، و آیا به چنین رفتاری توصیه شده است؟
پرسش
آنچه در ضرب المثلی فارسی مبنی بر «دل به دریا زدن» وجود دارد، آیا مورد تأیید منابع دینی است؟
پاسخ اجمالی

نخست باید گفت؛ ضرب المثل «دل به دریا زدن»، در زبان فارسی می‌تواند در چند معنا کاربرد داشته باشد، از جمله:

  1. زمانی که انسان فکرهایش را برای انجام کاری روی هم گذاشته و تا جایی که امکان داشته تلاش خود را به کار برده؛ اما دیگر نتیجه را به خدا می‌سپارد و دلش را به دریای بزرگی وصل می‌کند که بر هر چیزی قادر و توانا است.
  2. گاهی هم برخی بدون این‌که بررسی کافی انجام داده و بدون آن‌که ‌توجه‌ به نتیجه کاری که قصد انجامش را دارند، داشته باشند، از همان ابتدا و قبل از انجام کار، دچار شک و تردید شده و در دوراهی انتخاب توقف می‌کنند؛ در این مواقع بدون این‌که راه منطقی به فکرشان برسد، دست به انجام کار می‌زنند و این ضرب المثل را مستند این رویکرد خویش قرار می‌دهند؛ چرا که نه از خود آن کار اطمینان دارند نه از نتیجه‌اش.
  3. یعنی بی‌خیال شدن نسبت به همه چیز، هر چه بادا باد.
  4. با جسارت و اعتماد به نفس بالا کاری را انجام دادن، بدون هیچ ترسی.[1]

و ...

واضح است که دین اسلام، اقدام کورکورانه و بدون تحقیق در رفتارها و کردارها را نمی‌پذیرد، و اگر قبل استفاده از عقل خدادادی و مشورت با دیگران و نیز بدون در نظر گرفتن توصیه اولیای خدا، خود را در گردابی بیفکنیم، نمی‌توانیم مدعی شویم که رفتارمان اسلامی است.

با این وجود، کاری که قصد انجام آن‌را داریم، اگر از طرف اولیای خدا سفارش شده باشد، و یا آن‌که عقل انسان به انجام آن مهر تأیید زده باشد؛ اما با این وجود، دغدغه‌هایی در مورد موفقیت و یا ناموفق بودن آن داریم، دین اسلام توصیه می‌کند که تردید را رها کن و دل به دریا بزن و آن‌را انجام بده.

شواهدی از آیات قرآن و روایات معصومان(ع) در توصیه به این نوع از «دل به دریا زدن» وجود دارد.

در روایتی از امام علی(ع) آمده است:

«إِذَا هِبْتَ أَمْراً فَقَعْ‏ فِیهِ‏ فَإِنَّ شِدَّةَ تَوَقِّیهِ أَعْظَمُ مِمَّا تَخَافُ مِنْهُ».[2] و در تعبیر دیگر به جای «أَعْظَمُ مِمَّا تَخَافُ مِنْهُ»، «أَشَدُّ مِنَ الْوُقُوعِ فِیه‏» آمده است.[3]

 یعنی اگر از انجام کارى هراس داری، خودت را درگیر انجامش نما؛ زیرا تحمل دودلی‌های ناشی از انجام ندادن کار، دشوارتر از آن است که (دل به دریا زده و) کار را آغاز کنی!

معنای این سخن امام(ع) این است که اگر بر فرض هم در کار مورد نظرت موفق نشوی، بهتر از آن است که یکسره در حالت بیم و اضطراب ناشی از دودلی بمانى!

 البته همان‌گونه که گفته شد، این بدان معنا نیست که انسان خود را درگیر فعالیت‌های نامشروع و یا هر کاری کند که انجامش را در توان خود نمی‌بیند و به اصطلاح دارای ریسک بالایی است، سپس شکست خود را نتیجه عمل به این روایت بداند؛ بلکه منظور آن است که اگر کار خیری را صلاح دیدی و نیز احتمال می‌دهی که از پس آن برمی‌آیی، دچار وسواس و تردید نشو، دلت را یک‌جهت کرده، با توکل بر خدا کار را آغاز کن؛ زیرا چنین رویکردی بهتر از آن است که دائما فکر خود را مشغول آن کنی.

در قرآن نیز به داستان حضرت موسی(ع) و پیروانش اشاره شده است که از سوی فرعونیان مورد تعقیب قرار گرفتند، و بعد از آن‌که با رود نیل یا دریای سرخ روبرو شدند،‌ دل به دریا زدند و خداوند با شکافتن دریا به آنان فرمان داد که نهراسند و از آن عبور کنند.[4]


.[1] ر.ک: https://www.daneshchi.ir/

[2]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص 501، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.

[3]. لیثی واسطی، علی، عیون الحکم و المواعظ، محقق، مصحح، حسنی بیرجندی، حسین، ص 132، قم، دار الحدیث، چاپ اول، 1376ش.‏                       

[4]. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: «گشوده شدن رود نیل یا دریای سرخ به‌روی بنی اسراییل».

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا شیعیان معتقدند که خداوند توسط جبرئیل به امام علی وحی نازل کرد، ولی اشتباهاً به پیامبر اکرم رسیده؟
    14304 شیعه آماج تهمتها 1388/12/19
    در پاسخ به این پرسش، توجه به نکاتی ضروری به نظر می رسد. الف. مهم ترین چیزی که برای یک محقق فرق و مذاهب لازم است این است که نخست از ...
  • قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء چه کسانی هستند؟
    54384 انسان کامل 1394/12/27
    عناوین نامبرده شده(قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء) از اصطلاحاتی است که در برخی کتاب‌های عرفانی آمده است و اشاره به مقاماتی دارد که اهل عرفان در مورد اهل سیر و سلوک و عرفان عملی بر می‌شمارند. اصرار و تأکید بر روی این اصطلاحات هر چند در کتاب‌های ...
  • آیا ارزش معنوی صدقه، متناسب با توانایی مالی فرد سنجیده می‌شود؟
    12575 انفاق و قرض الحسنه 1393/08/22
    در ارزش‌گذاری یک عمل، عوامل بسیاری دخالت دارند؛ مانند اخلاص، کمیت، سختی عمل و... بنابر این اگرچه کمیت و مقدار عمل نیز در ارزش‌گذاری اعمال دخالت دارد، امّا بدون شک میزان و ارزش واقعی بر اساس اخلاص و پاکی خود عمل است. خداوند می‌فرماید: آن‌کس که مرگ و ...
  • در صورتی که چند نفر به زنا کردن مردی شهادت داده و پس از اجرای حکم از شهادت خود برگردند دیه فرد معدوم بر عهده کیست؟
    9117 Laws and Jurisprudence 1388/08/10
    سؤال شما به دفاتر مراجع ارسال گردید و تا این لحظه پاسخ های زیر دریافت گردید:دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):باید دیه کامله در میان چهار نفر تقسیم شود و به صاحبان خون داده شود.دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):این ...
  • آیا در روایات توصیه شد که بدن خود را با روغن‌های گیاهی ماساژ دهیم؟
    3012 حدیث 1402/06/20
     چرب‌کردن بدن با روغن‌های گیاهی، و مالش و یا ماساژ بدن با آنها، روشی است که از گذشته‌های دور در میان بسیاری از جوامع یکی از روش‌های درمان و یا کاهش‌دهنده بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفته و برخی موارد آن امروزه نیز در پزشکی نوین مورد تأیید قرار گرفته است.در ...
  • معنای «رجب» چیست؟
    39644 دیگر موارد 1397/03/19
    «رجب»؛ نام نهمین ماه از ماه‌های قمری است. بر اساس آنچه در کتب لغوی آمده، این ریشه در موارد «بزرگ‌داشت چیزی از روی هیبت آن» مورد استفاده قرار می‌گیرد. و این ماه را نیز از آن رو رجب نامیده‌اند که در دوران جاهلیت، آن‌را بزرگ شمرده و جنگ ...
  • تفسیر آیات 97 تا 99 سوره نساء چیست؟
    15089 تفسیر 1391/12/07
    در شأن نزول آيه 97 سوره نساء،[1] مفسران گفته‌‏اند؛ عده‌ای از مسلمانان كه به ظاهر شهادتين گفته بودند، با وجود این‌که قدرت داشتند از مكه به مدينه هجرت كنند، اما مهاجرت نكردند! زمانی كه رؤساى قريش به طرف بدر براى جنگ با مسلمانان می‌آمدند ...
  • نقش خانواده در گسترش آسیب‌‌های اجتماعی چگونه است؟
    18639 روش شناسی 1392/02/29
    خانواده، کوچک‌ترین نهاد اجتماعى است که اساس و زیرساخت واحدهاى بزرگ‌تر به شمار می‌رود. میزان موفقیت و سهمى که افراد براى ایفاى نقش در واحدهاى بزرگ اجتماعى ایفا می‌کنند بستگى تام به نحوه رشد و تربیت و شکوفایى‏استعدادهاى آنها در کانون مقدس خانواده دارد. خانواده در مسیر ...
  • آیا خلاف قانون کشور عمل کردن مشکل شرعی دارد؟
    28822 رعایت مقررات و قوانین 1391/12/10
    تخلف از قوانین و مقررات نظام اسلامی جائز نیست اما در فرض مثال، چنانچه شرایط معامله رعایت گردد معامله باطل نیست (یعنی فروشنده مالک پول شده و خریدار هم صاحب آن جنس می‌شود)، اما کسی که اقدام به این عمل می‌کند، مرتکب گناه شده است.ضمائم:پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به ...
  • معنای شعایر اسلامی چیست؟ و شعایر اسلامی از دیدگاه قرآن چگونه است؟
    39427 تفسیر 1389/12/26
    شعایر اسلامی، مکان ها و نشان هایی می باشند که خدا آنها را برای عبادت قرار داده و انسان را به یاد خدا می اندازد. برای نمونه، صفا و مروه در قرآن کریم، دو مکان و علامت برای عبادتند که در مراسم حج خدا در آن ...

پربازدیدترین ها