۱. اگرچه لازم است انسان نهایت تلاش خود را انجام دهد تا در معرض بدگمانی و سوء ظن دیگران قرار نگیرد. با این وجود، ‌ممکن است که یک فرد به دلیل موقعیت اجتماعی، مالی یا شغلی خاصی که دارد، هر چند که انسان پاکی باشد، مورد بدگمانی یا حسادت دیگران قرار گرفته و متهم به گناه شود و مورد آزار و اذیت آنان واقع شود.
کسی که دچار این تهمت‌‌ها شده، باید بداند که وظیفه او راضی نگه‌داشتن خدا است نه دیگران؛ زیرا آن کسی که حساب‌رسی اعمال انسان‌‌ها را برعهده دارد و پاداش و جزای آن‌را خواهد داد، خدا است نه دوستان و اطرافیان یا همکاران؛ از این‌رو، نباید زیاد نگران باشد و برای حرف دیگران، خود را آزار دهد، بلکه باید بر خدا توکل کند و چشم امید به رحمت و پاداش‌های بزرگ او داشته باشد.
۲. اما کسانی که بدون دلیل به دیگران بدگمان شده و به مؤمنان تهمت می‌زنند، باید بدانند که دچار گناه بزرگی شده‌ و باید به سرعت از گناه خود توبه کرده و از کسی که به او تهمت زده‌اند، حلالیت بطلبند. تهمت به دیگران، از گناهان کبیره محسوب می‌شود که می‌تواند آخرت انسان را تباه کند و عذابی بزرگ برای تهمت زننده مهیا سازد. این گناه، از برخی گناهان کبیره دیگر همچون غیبت نیز بزرگ‌تر و بدتر است؛ زیرا غیبت عبارت از سخن گفتن از عیوبی است که در دیگران وجود دارد، ولی تهمت، بیان کردن مطالب غیر واقعی و دروغ درباره دیگران است. خداوند در قرآن درباره بدگمانی چنین فرموده است: «إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ»؛[1] برخی از بدگمانی‌ها، گناه محسوب می‌شود.
حال وقتی که گمان بد نسبت به دیگران،‌ گناه محسوب می‌شود، اگر کسی این بدگمانی را به زبان جاری کند و به دیگران منتقل کند که به آن تهمت و افتراء گفته می‌شود، چه گناه بزرگی محسوب خواهد شد؟ از این‌رو در روایات، موضع سختی در مقابل این کار زشت گرفته شده است. امام صادق(ع) می‌فرماید: «هر کس به برادر مؤمنش تهمت بزند، همان‌گونه که نمک در آب حل می‌شود، ایمان در قلب او از بین خواهد رفت».[2]

---