جستجوی پیشرفته
بازدید
18475
آخرین بروزرسانی: 1392/10/16
خلاصه پرسش
آیات تطهیر در قرآن کریم کدام‌اند؟
پرسش
آیات تطهیر در قرآن کریم کدام‌اند؟
پاسخ اجمالی
درباره «تطهیر» به معنای عام آن (پاک کردن و پاک شدن)؛ آیاتی در قرآن کریم وجود دارد،[1] اما آنچه با عنوان و معنای خاص در قرآن کریم آمده و مربوط به پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) است، آیه شریفه «إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»[2] است.[3]
با توجه به آیه تطهیر (به معنای خاص) که امامان معصوم(ع)، مطهران‏ و پاکان حقیقى هستند، آیه دیگری نیز از قرآن کریم روشنگر این نکته است که آن بزرگواران، مفسّران حقیقى قرآن می‌باشند، و آن آیه عبارت است از: «لا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ»؛[4] و جز پاکان نمی‌توانند به آن (قرآن) دست زنند [دست یابند].
گفتنی است؛ این دو آیه شریفه، یک قیاس و برهان را تشکیل می‌دهند، چرا که آیه نخست مقدمه اول قیاس؛ یعنى صغرى و آیه دوم مقدمه دوم؛ یعنى کبراى قیاس را بیان می‌کند.
آیه نخست می‌فرماید: «مطهران و پاکیزگان حقیقى اهل بیت(ع) هستند».
و آیه دوم می‌فرماید: «به قرآن دست نیابند مگر مطهران و پاکیزگان».
نتیجه آن‌که، به قرآن دست نیابند مگر اهل بیت(ع).
آیه شریفه «لا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ» در مقام بزرگداشت و احترام قرآن کریم است، و چنان‌که بیشتر مفسران بیان کرده‌اند، ضمیر «لا یمسّه» به «قرآن کریم» بر می‌گردد[5] و بر همین مبنا دو تفسیر براى آیه بیان شده است.
اول: تفسیر سطحى و ظاهرى؛‏ بدین معنا که واژه «مس» به معناى لمس نوشته‌هاى قرآن و «مطهرون» به معناى کسانى است که طهارت از حدث اکبر یا اصغر داشته باشند. بنابراین معنا، از آیه شریفه حکمى از احکام فقهى استنباط می‌شود و آن این‌که کسانى که جُنُب هستند یا وضو ندارند، نمی‌توانند نوشته‌هاى قرآن را لمس کنند.[6]
دوم. تفسیر رساتر؛ در این تفسیر، «مس» به معناى ادراک و علم[7] یا به معناى یافتن و رسیدن است.[8] منظور از «مطهرون» کسانى هستند که داراى طهارت روحانى و نفسانى، و دور از تمام پلیدی‌ها می‌باشند؛[9] یعنى اهل بیت عصمت و طهارت(ع) که خداوند آنها را از هر گونه گناه و تعلق به غیر پاک کرده و آنها را در میان بشر ممتاز قرار داده است.[10] بنابراین تفسیر، معناى آیه چنین است که به عمق و حقیقت معناى قرآن علم پیدا نمی‌کنند، مگر اهل بیت(ع) که داراى طهارت روحى ویژه‌اى هستند.
 

[1]. توبه، 108؛ بقره، 222.
[2]. احزاب، 33: «خداوند فقط می‌خواهد پلیدى و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد».
[4]. واقعه، 79.
[5]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه: شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق: قصیرعاملی، احمد، ج ‏9، ص 510، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا؛ مغنیه، محمد جواد، تفسیر الکاشف، ج ‏7، ص 234، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1424ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏23، ص 268، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش؛ فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج ‏29، ص 431، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، 1420ق.
[6]. ر.ک:‌ مفاتیح الغیب، ج ‏29، ص 431؛ آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: عطیة، علی عبدالباری، ج ‏14، ص 153، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1415ق.
[7]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏19، ص 137، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، 1417ق.
[8]. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق: دکتر یاحقی، محمد جعفر، دکتر ناصح، محمد مهدی، ج ‏18، ص 324، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، 1408ق؛ عاملی، ابراهیم، تفسیر عاملی، تحقیق: غفاری، علی اکبر، ج ‏8، ص 167، انتشارات صدوق، تهران، 1360ش.
[9]. روض الجنان و روح الجنان فى تفسیرالقرآن، ج ‏18، ص 324؛ فیض کاشانی، ملا محسن، الاصفی فی تفسیرالقرآن، تحقیق: درایتی، محمدحسین، نعمتی‏، محمدرضا، ج ‏2، ص 1259 – 1260، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، 1418ق؛ المیزان فى تفسیر القرآن، ج ‏19، ص 137.
[10]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏31، ص 205، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق و مصحح: خرسان، محمد باقر، ج ‏1، ص 156، نشر مرتضی، مشهد، چاپ اول، 1403ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    774760 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    747784 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    668905 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    653383 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    645455 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    592177 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    578785 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    562520 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    562432 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    557011 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...