بهشت، دارای مراتب مختلفی است که هر یک از آنها،‌ درجات مختلفی را در اندرون خود جای داده‌اند. این تقسیمات طبیعتاً به دلیل مقام‌های مختلف انسان‌ها است. برای هر یک از این مراتب جایگاه ورودی وجود دارد که از آن تعبیر به «ابواب»(در‌ها) شده که می‌توان آن‌را بیانی حقیقی دانست به این معنا که برای هر یک از آنها، مانند درهای روی زمین، دری قرار دارد. البته درهای بهشت متناسب با آن عالم است.[1]
در هر صورت در برخی از روایات، ویژگی‌ها و صفاتی ذکر شده است که اگر شخصی بدان‌ها عمل کند، دروازه‌های بهشت به سوی او باز خواهد شد و از هر یک که می‌خواهد می‌تواند وارد شود. البته توجه به این نکته ضروری است که این بازگشایی دروازه‌ها به این معنا نیست که به هر جایگاهی حتی جایگاه اولیا و اوصیا نیز خواهد رسید، بلکه باید معنایی نسبی برای آن فرض کرد.
حال در این‌جا به تعدادی از این روایات اشاره می‌کنیم:
1. در برخی از روایات، صفاتی کلی برای همه مسلمانان شرط شده که اگر دارای آن باشند، وارد بهشت می‌شوند؛ امام صادق(ع) فرمود: «هر کس فرائض حق را بر پا دارد و از محرّمات خدا بر کنار باشد و ولایت خاندان پیامبر(ص) را نیکو شمرد و از دشمنان خداوند بیزارى جوید؛ از هر هشت در بهشت که بخواهد، وارد آن می‌شود».[2]
امام صادق(ع) از پدران بزرگوارش از حضرت علی(ع) نقل می‌کند که رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس وضویش را صحیح و کامل بگیرد و نمازش را به صورت نیکو بجاى آورد، زکات مالش را پرداخت نماید، خشم و غضبش را فرو نشاند، زبانش را نگه دارد، از گناهانش توبه کند، و خیر اندیشى براى خانواده‌اش کند؛ به حق، حقایق ایمان را کامل کرده است، و درهاى بهشت به رویش باز است».[3]
2. در برخی از روایات، صفاتی برای زنان ذکر شده است که اگر بدان‌ها عمل کنند وارد بهشت می‌شوند؛ پیامبر اکرم(ص) فرمود: «زمانی که زن خدای خود را بشناسد، به او و پیامبرش ایمان آورد، مقام اهل بیت پیامبر را بفهمد، نماز‌های پنج‌گانه را بخواند، روزه ماه رمضان را بگیرد، زنا نکند و از شوهر خود اطاعت کند، از هر دری از بهشت که بخواهد وارد خواهد شد».[4] شبیه به این محتوا و البته با بیان شرایط کمتر در منابع دیگر ذکر شده است.[5]
3. روایاتی نیز وجود دارد که صفاتی جزئی را سبب باز شدن درهای بهشت برای شخص می‌دانند. البته طبیعی است که این نوع بیان‌ها نسبی بوده و کسی که مثلاً تنها سوره اعلی را در نماز بخواند با کسی که همه عمر خود را با فهم واقعی، صرف دینداری و انجام مناسک می‌کند؛ برابر نیست. برخی از این روایات عبارتند از:
پیامبر اکرم(ص): «هر شخصی که هشت روز از رجب را روزه دارد، خدا در مقابل هر یک از روزه‌های او، یکى از هشت در بهشت را به رویش‏ گشاید و فرماید از هر کدام خواهى وارد شو».[6] و «خداوند بنده‌ای که به او شرک نورزیده و خونی را به ناحق نریخته است، ملاقات نمی‌کند، مگر این‌که از هر دری که او بخواهد، وارد بهشتش می‌کنند».[7]
امام علی(ع): «...و هر کسی که یک سوم شب را نماز بخواند، فرشته‌اى نباشد جز آن‌که بر مقام او نزد خداوند غبطه خورد و به او گویند از هر هشت در بهشت که می‌خواهى وارد شو...».[8]
امام صادق(ع): «هر کس سوره "سبّح اسم ربّک الأعلى" (سوره اعلى) را در نماز واجب یا مستحب خویش تلاوت کند، در روز رستاخیز به او گفته شود که از هر درى از درهاى بهشت که خواهى داخل شو».[9]

---