لطفا صبرکنید
بازدید
23609
23609
آخرین بروزرسانی:
1397/07/10
کد سایت
fa52613
کد بایگانی
64778
نمایه
نسوختن حضرت ابراهیم(ع) در آتش با توسل به پیامبر اسلام(ص)
طبقه بندی موضوعی
حدیث|توسل، شفاعت، تبرک و ...|صفات و زندگی پیامبران|ابراهیم
اصطلاحات
حضرت ابراهیم (ع)|توسل ، وسیله
گروه بندی اصطلاحات
سرفصلهای قرآنی|پیامبران
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا حضرت ابراهیم(ع) هنگام پرتاب شدن به طرف آتش برای حاجت خود از خداوند پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را واسطه قرار داد؟
پرسش
در جایی آمده که حضرت ابراهیم(ع) به هنگام پرتاب شدن به طرف آتش از واسطه قرار دادن جبرئیل خودداری کرد و حاجت خود را از خداوند خواسته است و در جایی دیگر آمده که ایشان پیامبر(ص) و اهل بیتشان را واسطه قرار دادند؛ این تناقض چگونه قابل رفع است؟
پاسخ اجمالی
حضرت ابراهیم(ع)از جمله پیامبرانی است که در قرآن و روایات، داستانها و گفتارهای بسیاری از او نقل شده است. یکی از این داستانها در مورد نجات یافتن او از دست آتش نمرودیان میباشد.
دو روایت ذیل نیز به همین موضوع میپردازند:
1. «زمانی که ابراهیم را به آتش افکندند گفت: خدایا! به حق محمد و آل محمد مرا از آن نجات ده، و خداوند آن آتش را برای او سرد و سلامت گرداند».[1]
2. امام صادق(ع) فرمود: «ابراهیم(ع) پروردگار خود را چنین خواند: مرا به رحمتت از این آتش نمرودیان رهایی بخش. پس در این هنگام که او در منجنیق بود، جبرئیل بر او نازل شد و خطاب به او گفت: ای ابراهیم! آیا حاجتی داری که برای تو برآورده کنم؟ ابراهیم: از تو حاجتی ندارم اما از پروردگار حاجتی دارم. پس جبرئیل به او انگشتری داد که بر روی آن نوشته شده بود: "لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ أَلْجَأْتُ ظَهْرِی إِلَى اللَّهِ أَسْنَدْتُ أَمْرِی إِلَى اللَّهِ وَ فَوَّضْتُ أَمْرِی إِلَى اللَّهِ" پروردگاری جز الله نیست، و محمد(ص) رسول خداوند است، به خداوند تکیه میکنم، کار خود را به او میسپارم. پس خداوند به آتش دستور داد که بر ابراهیم سرد شود».[2]
از دیدگاه سندی، در سند روایت اول، «احمد بن هلال» وجود دارد که علمای علم رجال او را از افراد ضعیف[3] و اهل غلوّ[4] دانستهاند و «مَعمر بن راشد» نیز مهمل است.
روایت دوم نیز مرسل است.
اما صرف نظر از سند، در بررسی محتوایی ممکن است چنین اشکالی برای انسان پدید آید که ابراهیمی که از جبرئیل هیچ خواستهای نداشته و خود را به خداوند وا میگذارد، چگونه از پیامبر اسلام و اهل بیتش کمک و یاری میخواهد؟
اما این اشکال وارد نخواهد بود؛ زیرا ابراهیم(ع) نه تنها از جبرئیل بلکه از هیچ مخلوقی حتی پیامبر(ص) به صورت مستقل درخواستی نداشت و اینکه در روایت دوم آمده که از جبرئیل خواستهای ندارد، اشاره به همین خواسته مستقیم است.
اما از زاویه دیگر بحث توسل وجود دارد؛ به اینکه در درخواست از خدا، میتوان افرادی معتبر و آبرومند را واسطه قرار داد و فقرات موجود در روایت اول: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» نیز اشاره به همین توسل دارد.
دو روایت ذیل نیز به همین موضوع میپردازند:
1. «زمانی که ابراهیم را به آتش افکندند گفت: خدایا! به حق محمد و آل محمد مرا از آن نجات ده، و خداوند آن آتش را برای او سرد و سلامت گرداند».[1]
2. امام صادق(ع) فرمود: «ابراهیم(ع) پروردگار خود را چنین خواند: مرا به رحمتت از این آتش نمرودیان رهایی بخش. پس در این هنگام که او در منجنیق بود، جبرئیل بر او نازل شد و خطاب به او گفت: ای ابراهیم! آیا حاجتی داری که برای تو برآورده کنم؟ ابراهیم: از تو حاجتی ندارم اما از پروردگار حاجتی دارم. پس جبرئیل به او انگشتری داد که بر روی آن نوشته شده بود: "لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ أَلْجَأْتُ ظَهْرِی إِلَى اللَّهِ أَسْنَدْتُ أَمْرِی إِلَى اللَّهِ وَ فَوَّضْتُ أَمْرِی إِلَى اللَّهِ" پروردگاری جز الله نیست، و محمد(ص) رسول خداوند است، به خداوند تکیه میکنم، کار خود را به او میسپارم. پس خداوند به آتش دستور داد که بر ابراهیم سرد شود».[2]
از دیدگاه سندی، در سند روایت اول، «احمد بن هلال» وجود دارد که علمای علم رجال او را از افراد ضعیف[3] و اهل غلوّ[4] دانستهاند و «مَعمر بن راشد» نیز مهمل است.
روایت دوم نیز مرسل است.
اما صرف نظر از سند، در بررسی محتوایی ممکن است چنین اشکالی برای انسان پدید آید که ابراهیمی که از جبرئیل هیچ خواستهای نداشته و خود را به خداوند وا میگذارد، چگونه از پیامبر اسلام و اهل بیتش کمک و یاری میخواهد؟
اما این اشکال وارد نخواهد بود؛ زیرا ابراهیم(ع) نه تنها از جبرئیل بلکه از هیچ مخلوقی حتی پیامبر(ص) به صورت مستقل درخواستی نداشت و اینکه در روایت دوم آمده که از جبرئیل خواستهای ندارد، اشاره به همین خواسته مستقیم است.
اما از زاویه دیگر بحث توسل وجود دارد؛ به اینکه در درخواست از خدا، میتوان افرادی معتبر و آبرومند را واسطه قرار داد و فقرات موجود در روایت اول: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» نیز اشاره به همین توسل دارد.
[1]. شیخ صدوق، محمد بن على، الامالی، ص 218، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق؛ شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 8، نجف، مطبعة حیدریة، چاپ اول، بیتا؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 1، ص 48، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق.
[2]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب، ج 2، ص 73، قم، دار الکتاب، قم، چاپ سوم، 1404ق.
[3]. علامه حلى، خلاصة الاقوال، ص 202، قم، دار الذخائر، 1411ق.
[4]. شیخ طوسى، رجال شیخ طوسی، ص 384، حیدریه، نجف، 1381 ق.
نظرات