با جست‌وجویی که داشتیم، روایتی را که ناظر به آن‌که آیه‌ای در قرآن وجود دارد که می‌توانست جانشین تمام آن کتاب مقدس باشد نیافتیم، اما:
1. روایتی وجود دارد مبنی بر این‌که هر کس تنها به یک آیه از قرآن پناه ببرد، اگر دارای یقین باشد، همان یک آیه به او پناه خواهد داد:
امام کاظم(ع) فرمود: «هر کسی که از مشرق تا مغرب، به آیه‏اى از قرآن همراه با یقین کفایت کند، براى او کافى است».[1]
2. برخی افراد با تفکر در یک یا چند آیه و یا حتی یک فراز از آیه نیز متحول می‌شوند که شاید مراد پرسش، همین مطلب باشد:
«روزی مردی نزد پیامبر(ص) آمد و گفت از آن‌چیزی که خدا به شما آموخته است، به من یاد دهید. آن‌حضرت(ص) او را به شخصی از یاران خود معرفی کرد تا مقداری از قرآن را به او یاد دهد. او هم آیات سوره زلزال را به آن شخص آموخت. آن شخص نیز اسلام را قبول کرد. پیامبر(ص) فرمود او مرد فقیهی شده است».[2]
3. در مواردی گفته می‌شود که برای اثبات یک موضوع خاص، تنها همین یک آیه کافی است.[3]
به عنوان نمونه، در تفسیر آیه‏ «وَ أَمَّا ثَمُودُ فَهَدَیْناهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمى‏ عَلَى الْهُدى‏»[4] چنین گفته شده است: اگر در قرآن‏ جز این آیه، دلیلى علیه قدریه (یعنى کسانى که به شهادت پیامبر(ص) مجوس امّت اسلامى نام گرفته‏اند)[5] وجود نداشت، همین آیه کافى‏ بود که حجّتى قاطع علیه آنها باشد.[6]
به عبارتی، آنچه مهم است، تدبر عمیق در یکایک آیات قرآن است و نه قرائت و حفظ تمام آنها و به قول سعدى:
علم چندانکه بیشتر خوانى‏
چون عمل در تو نیست نادانى
نه محقق بود نه دانشمند
چارپایى برو کتابى چند
آن تهى مغز را چه علم و خبر
که برو هیزم است و یا دفتر.

---