این پرسش می تواند ناظر به یکی از دو مورد زیر باشد:

1. آیا اهل جهنم به زبان فارسی سخن می گویند؟

2. آیا "جهنم" واژه ای فارسی است؟ که به بررسی مختصری در ارتباط با هر دو مورد خواهیم پرداخت:

1. در ارتباط با مورد اول باید گفت: هرچند روایاتی وجود دارند که عربی را زبان اهل بهشت می دانند،[1] و ایرادی هم در این زمینه وجود ندارد، اما با مراجعه به کتب روایی معتبر، حدیثی را نیافتیم که زبان اهل جهنم را فارسی قلمداد نماید و اگر هم حدیثی در این ارتباط وجود داشته باشد، قابل استناد نخواهد بود، چون قرائن و شواهد بسیاری بر خلاف این ادعا وجود دارد، از جمله این که:

1-1. پیامبر (ص) در حضور سلمان فارسی فرمودند: اگر ایمان به ستاره ثریا هم آویزان باشد، رادمردانی از فارس (ایران)، بدان دست خواهند یافت.[2]

2-1. ابو هاشم جعفری نقل می کند: با امام هادی (ع) نشسته بودم و او با برخی غلامانش به فارسی و صقلبی (زبان یکی از اقوام موجود در قفقاز) سخن می گفت.[3]

3-1. شخصی از اهل خراسان نزد امام دهم آمده و با زبان عربی، با آن امام سخن می گفت، اما امام پاسخ او را با زبان فارسی می داد که این موضوع، باعث تعجب آن فرد ایرانی شد.[4]

4-1. به روایتی، سلیمان نبی (ع) که با زبان های مختلف، حتی زبان پرندگان آشنا بود، در جنگ ها با زبان فارسی سخن می گفت.[5]

5-1. گروهی از ایرانیان در محضر امام صادق (ع) بودند در حالی که ایشان مشغول موعظه بود. آنها با خود گفتند که ما به دلیل ناآشنایی با زبان عربی، متوجه سخن ایشان نمی شویم، امام با شنیدن این سخنان، نصیحت خود را با زبان فارسی نیز تکرار نمود که "رکه درم اندوزد، جزایش دوزخ باشد".[6]

سخن گفتن پیشوایان دینی با زبان فارسی و نیز احترام فوق العاده آنان به ایرانیان، تا حدی که مولا علی (ع) به دلیل چنین احترامی، مورد اعتراض برخی اطرافیان متعصب و نژادپرست خود قرار گرفت،[7] شاهدی بر این موضوع است که این زبان نمی تواند زبان اهل جهنم باشد و از همه مهم تر، که هیچ توصیه ای نشده که ایرانیان مسلمان، زبان خود را از فارسی به زبان دیگری تغییر دهند.

2. اما در ارتباط با این که آیا "جهنم" واژه ای فارسی است؟ باید گفت که برخی کتاب های لغت، "جهنم" را برگرفته از واژه "جهنام" که لغتی فارسی و به معنای چاه عمیق است، می دانند.[8]

بدیهی است که این موضوع، هیچ لطمه ای را متوجه زبان فارسی نخواهد ساخت؛ چون لغات بسیار دیگری نیز در زبان عربی وجود دارند که سرچشمه آنها از دیگر زبان ها و از جمله زبان فارسی است. به عنوان نمونه، واژه "فردوس" به معنای بهشت که در قرآن نیز از آن استفاده شده است،[9] برگرفته از "پردیس" است که کلمه ای فارسی است، نیز عباراتی دیگری در این کتاب مقدس، مانند"سندس" و "استبرق"[10]اصالتا عربی نبوده و از ریشه زبان های دیگری چون فارسی می باشند.[11]