جستجوی پیشرفته
بازدید
4014
آخرین بروزرسانی: 1397/10/26
خلاصه پرسش
آیا در زمان خلفای قبل از امام علی(ع) نیز - مانند دوران حضرتشان - اختلافی بین مسلمانان وجود داشته و جنگی داخلی رخ داده بود؟
پرسش
چرا در زمان خلفا میان مسلمانان جنگ داخلی و تفرقهای رخ نداد، اما در زمان خلافت حضرت علی(ع) سه جنگ داخلی بزرگ رخ داده است؟
پاسخ اجمالی
در زمان خلافت خلفای سهگانه، افراد برجستهای در میان اهلبیت و صحابه وجود داشتند که از اصل انتخاب و نحوه خلافت خلفای سهگانه ناراضی بودند:
1. امام علی(ع)؛
در زمان خلفا، بالاترین معترض به وضعیت موجود، خود امام علی(ع) بود که تنها برای حفظ وحدت و حفظ مصالح مسلمانان در حد امکان سکوت اختیار میکرد.[1]
2. حضرت زهرا(س)؛
حضرت زهرا(س) در جواب ابوبکر و عمر که از حضرتشان طلب رضایت کردند، به خدا گفت: «خدایا این دو مرا اذیت کردند. من شکایت این دو را به پیشگاه تو و پیامبرت مى‏نمایم. نه بخدا قسم، هرگز از شما راضى نمى‏شوم تا پدرم پیامبر را ملاقات کنم و آنچه شما انجام دادید به او خبر دهم، تا در باره شما حکم کند».[2] این نارضایتی، علاوه بر کتب شیعه، در بسیاری از کتب معتبر اهلسنت نیز نقل شده است.[3]
3. سعد بن عباده؛
سعد بن عباده به ابوبکر که از او خواست تا بیعت کند، گفت: به خدا سوگند که بیعت نخواهم کرد تا اینکه همه تیرهاى خود را به کار بندم و نیزه‏ام را با خونهاى شما رنگین سازم و تا دستهایم یاریم مى‏کنند شمشیر میزنم و همراه خانواده و یارانم تا خون در رگهایمان جارى است، با شما مى‏جنگم. سپس بدون اینکه بیعت کند همراه قبیله خود از آنجا خارج شد.[4]
4. ابوذر غفاری؛
ابوذر به دلیل صراحت لهجه و حقیقتگویی خود نسبت به اشتباهات خلفا، توسط خلیفه سوم به بیابان ربذه تبعید شده و در همانجا نیز از دنیا رفت.[5]
5. عمار بن یاسر؛[6]
عمار در دفاع از امام علی(ع) از بیعت با ابوبکر سرباز زد.[7] همچنین او بر نحوه تقسیم بیت المال توسط عثمان شدیداً اعتراض داشت[8] و به دلیل رساندن نامه معترضان به دولت عثمان، مورد ضرب و شتم او و یارانش قرار گرفت و به همین دلیل به بیماری فتق مبتلا شد.[9]
6. سلمان فارسی؛
سلمان فارسی از مخالفان جریان سقیفه بود و سخنهایی از او در این زمینه نقل شده است. معروف است که او در سرزنش بیعت برخی از صحابه با ابوبکر گفت: «کردید و نکردید». معنای این جمله کوتاه فارسی آن است که خلیفهای را انتخاب کردید، اما فرمان رسول خدا را اجرا نکردید.[10]
علاوه بر این، عدهای از اصحاب و بزرگان قوم از جمله عباس بن عبدالمطلب، فضل بن عباس، زبیر بن عوام، خالد بن سعید، مقداد بن عمرو، البراء بن عازب،[11] خالد بن سعید بن عاص، مقداد بن اسود، بریده اسملی، ابوهیثم بن تیهان، سهل و عثمان بن حنیف، خزیمه بن ثابت و ابی بن کعب و ابو ایوب انصاری از بیعت با ابوبکر خودداری کردند.[12]
البته زبان عدهای نیز با دادن پول و مقام بسته شد.[13]
همچنین برخی از جنگهایی که در زمان خلفا روی داد، نشان از وجود اختلاف و درگیری در آن زمان و مرتد شدن برخی از مسلمانان حکایت دارد.[14] به عبارتی «جنگهای رده»، خود نوعی جنگ داخلی بود با این تفاوت که در آنها، مسلمانانی رسماً اعلام ارتداد کرده و به نبرد با دیگر مسلمانان پرداختند، اما در زمان امام علی(ع)، مسلمانانی که به نبرد با حضرتشان پرداخته بودند، اعلام رسمی ارتداد نکرده و به ظاهر همچنان خود را مسلمان اعلام کرده، اما عملاً بر خلاف وصیت پیامبر(ص) و نیز دیگر آموزههای اسلامی رفتار میکردند. با نگاهی دیگر نیز میتوان گفت که جنگهای داخلی که در زمان امام علی(ع) رخ داد، ریشه در رویکردهای زمان خلفای گذشته داشت.[15]
 

[2]. هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح انصاری زنجانی خوئینی، محمد، ج 2، ص 869، قم، نشر الهادی، چاپ اول، 1405ق.
[4]. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 1، ص 72 – 73، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق.
[7]. یعقوبی، احمد بن أبی یعقوب‏، تاریخ الیعقوبی، ج 2، ص 124، بیروت، دار صادر، بیروت، چاپ اول، بیتا.
[8]. مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج ‏5، ص 202 – 203، بور سعید، مکتبة الثقافة الدینیة، بیتا.
[9]. ابن قتیبه دینوری، عبد الله بن مسلم‏، الامامة و السیاسة، تحقیق، شیری، علی، ج 1، ص 51، بیروت، دارالأضواء، چاپ اول، 1410ق.
[10]. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج1، ص 591، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق.
[12]. الإحتجاج، ج ‏1، ص 75.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    681009 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    660058 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    604621 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    578812 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    567572 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    553989 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    532607 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    515186 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    511508 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
    دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    508160 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...