جستجوی پیشرفته
بازدید
7079
آخرین بروزرسانی: 1399/03/11
خلاصه پرسش
با آن‌که بر اساس صریح قرآن، دینی غیر از اسلام پذیرفته نخواهد شد، پس چگونه آیه 199 سوره آل عمران اعلام می‌کند که برخی از اهل کتاب دارای اجر و پاداش‌اند؟!
پرسش
عالمان دینی می‌گویند هر کس از مسیحی و یهودی با علم به حقانیت اسلام مسلمان نشود، طبق آیه «و من یبتغ غیر الاسلام دینا» پذیرفته نیست، ولی در سوره آل عمران آیه 199 می‌گوید بعضی از اهل کتاب ایمان به حقانیت قرآن دارند، ولی باز هم مسیحی هستند و خدا آنها را می‌بخشد. این دو آیه چگونه تفسیر می‌شود؟
پاسخ اجمالی

با توجه به حملات و انتقادهاى تندى که قرآن کریم در آیات فراوان از اهل کتاب(یهود و نصارا)، بویژه از دانشمندان آنها کرده،

در یکی از آیات اما می‌فرماید: «وَ إِنَّ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ لَمَنْ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ خاشِعینَ لِلَّهِ لا یَشْتَرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ ثَمَناً قَلیلاً أُولئِکَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللَّهَ سَریعُ الْحِسابِ»؛[1]و از اهل کتاب، کسانى هستند که به خدا، و آنچه بر شما نازل شده، و آنچه بر خودشان نازل گردیده، ایمان دارند. در برابر خدا خاضع‌اند و آیات خدا را به بهاى ناچیزى نمی‌‏فروشند. پاداش آنها، نزد پروردگارشان است. خداوند، سریع الحساب است.

آنچه مسلم است، این است که انتقادها و تهدیدهای قرآن شامل تمام اهل کتاب نمی‌شود، بلکه بعضى از آنها حتی مورد تمجید و ستایش قرآن قرار گرفتند؛ چرا که در میان آنها کسانى بودند که هم در دین خود ایمان درست و محکمى داشتند، و هم پس از بعثت پیامبر اسلام(ص)پیام‌های وی را شنیدند و به آن‌حضرت ایمان آوردند. آنان نزد پروردگارشان احترام ویژه‏اى دارند. این آیه بیان‌گر حال چنین افرادی است و به عبارتی اعلام می‌دارد که در میان اهل کتاب، کسانى هستند که به خدا ایمان آورده‌‏اند؛ هم به قرآن ایمان دارند، و هم به تورات و هم به انجیل! در برابر خداوند، خشوع و خضوع دارند و آیات خدا را به بهاى اندک نمی‌فروشند. پاداش اینها نزد پروردگارشان محفوظ است.

این آیه در حقیقت نظر به افراد و گروه‌هایى از اهل کتاب دارد که در عصر پیامبر اسلام(ص) به آن بزرگوار ایمان آوردند و مسلمان شدند.

در مورد مصداق این آیه و افرادی از اهل کتاب که چنین توفیقی پیدا کردند، مفسران می‌گویند:

شأن نزولش در مورد نجاشى بود که در حبشه ایمان آورد و خدمت پیامبر(ص) نرسیده از دنیا رفت و همان روز وفاتش در حبشه پیامبر(ص) در مدینه بر جنازه او نماز خواند.[2]

برخی گفته‌اند: درباره 40 نفر از مردان نجرانى از بنى حرث بن کعب و 32 نفر از سرزمین حبشه و 8 نفر از رومیان آمده که مسیحى بودند و مسلمان شدند.

عده‌ای می‌گویند در مورد جمعى از یهود آمده است که مسلمان شدند که از جمله آنها عبد اللَّه سلام و یارانش بودند.

هم‌چنین گفته شد، درباره همه‌ی مؤمنان اهل کتاب است؛ زیرا آیه عام است.[3]

به هر حال این آیه عام است و شامل همه افرادى است که قبلاً یهودى یا نصرانى بودند و بعد مسلمان شدند و ایمان محکمى پیدا کردند.

اینها نقطه‌ی مقابل بسیارى از اهل کتاب بودند که نه تنها به پیامبر اسلام(ص) ایمان نیاوردند، بلکه به کتاب‌هاى دینى خود نیز ایمان درستى نداشتند و آنها را بازیچه هوس‌هاى خود قرار داده بودند. و به تعبیر قرآن، با آیات الهى معامله می‌کردند و آنها را به بهاى اندکى می‌فروختند. آنها براى حفظ موقعیت و ریاست خود، آیات تورات و انجیل را جابه جا می‌کردند و یا آن قسمت از آیات را که بیان کننده اوصاف پیامبر اسلام(ص) بود، کتمان می‌نمودند. آنان حتی به اصول و مبانى دین خود پایبند نبودند.[4]

بنابر این؛ چون در آیات قبل، از اهل کتاب مذمت شده، و کفر و عناد آنان بیان شده بود و اینگونه اعلام شده بود که آنها مورد عذاب و سخط الهى هستند؛ لذا در این آیه تنها به یک استثنا اشاره می‌شود که تمام اهل کتاب این‌گونه نیستند، بلکه بعضى از آنها که اسلام آورده و به حق اعتراف نمودند، و اقرار کردند که در کتب انبیای گذشته، بشارت به وجود پیامبر اسلام(ص) و دین او داده شده است. و براى منافع ناچیز دنیا حقیقت را کتمان نکردند و با کمال خشوع متوجه دین حق شدند، اجر آنها ضایع نمی‌شود؛

لذا فرمود: «وَ إِنَّ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ»؛ یعنی بعضی از اهل کتاب، نه همه‌ی آنها.[5]

خلاصه آن‌که منظور این آیه آن است که بعضى از اهل کتاب در حسن ثواب با مؤمنان شریک هستند. و غرض از گفتن این معنا آن است که بگوید سعادت اخروى منحصر به یک طبقه و یا یک قشر خاص نیست، تا اهل کتاب به آن دست‌رسی نداشته باشند، هر چند که ایمان هم بیاورند، بلکه داشتن و نداشتن سعادت اخروی و حسن ثواب، دایر مدار ایمان به خدا و به رسولان او است، اگر آنها هم ایمان بیاورند جزو مؤمنان مى‏شوند و با آنها یک‌سانند.[6]

بنابر این، اهل کتابی که در آیه 199 سوره آل عمران بدانها اشاره شد، به قرینه «یؤمن بالله و ما أنزل إلیکم»، آن دسته از اهل کتابی هستند که به اسلام گرویده‌اند؛ و به همین دلیل این آیه با آیه‌ای که می‌فرماید: «هر کس که دینى به غیر از اسلام اختیار کند از او پذیرفته نخواهد شد...»،[7]منافات ندارد.

 

 

 

[1]. آل عمران، 199.

[2]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، تهرانی، شیخ آقابزرگ، تحقیق، قصیر عاملی، احمد، ج 3، ص 93، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 2، ص 916- 917، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.

[3]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏2، ص 917.

[4]. ‏جعفری، یعقوب، کوثر، ج ‏2، ص 340، قم، هجرت، چاپ اول، 1376ش.

[5]. طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 3، ص 468، تهران، اسلام، چاپ دوم، 1378ش.

[6]. طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 4، ص 89، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.

[7]. آل عمران، 85. «وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرینَ».

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • بهترین چیزی که انسان می‌تواند از معصومان(ع) بخواهد، چیست؟
    13935 حدیث 1393/05/29
    بر اساس روایتی؛ «بهترین دعا، صلوات بر محمّد و آل محمّد است و بعد از آن، دعا براى برادران دینى و سپس دعا براى خود در چیزهایی که دوست دارد».[1] در روایات دیگری به طور جزئی؛ بهترین مورد درخواست از خدا برای خود و ...
  • آیا بکار بردن واژه‌‌هایی مثل «جلّ جلاله» برای غیر خدا جایز است؟
    9763 احترام به نام خدا، قرآن، پیشوایان 1399/07/15
    هر چند صفت «جلال» برای غیر خدا نیز به کار می‌رود، مانند آنچه در زیارت عاشورا می‌خوانیم:«وَ جَلَّتِ الْمُصِیبَةُ بِکَ عَلَیْنَا وَ عَلَى جَمِیعِ أَهْلِ‏ السَّمَاوَات‏».ولی با توجه به این‌که واژه‌ای مثل «جلّ جلاله»، معمولاً بر خداوند متعال اطلاق می‌گردد، لازم است از به ...
  • میثم به چه معنا است؟ آیا میثم تمار ایرانی بود؟ او چه سرگذشتی داشت؟
    64003 شخصیت های شیعی 1392/06/28
    «میثم» در لغت عرب به فردی گفته می‌‌شود که بر هرچه گذر می‌‌کند آن‌را می‌‌شکند و از بین می‌‌برد، اما شاید معنای آن در لغات دیگر این نباشد. میثم بن یحیای تمار از بردگان ایرانی بود که توسط امیر المؤمنین(ع) خریداری و آزاد شد و به شغل خرما‌­فروشی ...
  • آیا روایات ما شراب‌خواری را بدتر از بی‌نمازی می‌دانند؟!
    1593 حدیث 1402/06/07
    از یک نگاه نماز مهم‌ترین واجب دینی و در رأس همه‌ی آنها است. و از سوی دیگر، نوشیدن مشروبات الکلی در شرایع آسمانی حرام شمرده شده،[1] و آثار مخرب میگساری بر دانشمندان امروز نیز پشیده نیست.اما از این نگاه می‌توان گناه نوشیدن مشروبات الکلی ...
  • آیا کتاب تاریخی «الکامل فى التاریخ» ابن اثیر، قابل اعتماد و استناد است؟
    26236 تاريخ بزرگان 1391/11/14
    «الکامل فى التاریخ» نوشته ابن اثیر از کتاب‌های قابل استناد تاریخی است که همواره یکی از اسناد دسته اول تاریخ‌نگاران شیعه و سنی بوده است و صرف سنی مذهب بودن ابن اثیر دلیل بر بی‌اعتباری نوشته‌هایش نیست. هر چند نمی‌توان گفت که همه مطالب آن صد در صد ...
  • آیا برای ازدواج موقت با زنان اهل کتاب اجازه از همسر مسلمان دائم، لازم است؟
    25974 Laws and Jurisprudence 1386/04/21
    از دفاتر مراجع عظام تقلید، جواب های زیر دریافت گردید که توجه شما را به آن جلب می کنیم: حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):در فرض سؤال اجازه لازم نیست و عقد بدون آن صحیح است مگر آنکه مقرراتى در میان باشد که باید رعایت ‏شود. حضرت آیت الله العظمی ...
  • در ازدواج موقت، اگر زن نسبت به وظایفش کوتاهی کند، آیا مهریه به وی تعلق می‌گیرد؟
    20373 مهریه 1394/08/21
    در ازدواج موقت چنانچه زوجه بر خلاف تعهد و رضایت مرد، در بخشى از مدت عقد غایب شده و تمکین نداشته باشد، به همان نسبت از مهریه‌ تعیین شده، کم مى‌شود؛ مثلًا اگر ده روز مدت ازدواج موقت بوده و زن به مدت دو روز تمکین نداشت، مرد ...
  • آیا استمنا گناه کبیره است؟ راه نجات از آن چیست؟
    191975 استمنا 1386/09/18
    خودارضایی که از آن به استمنا یاد می‌شود از گناهان کبیره و حرام است[1] و مجازات سنگینی دارد.بهترین راه رهایی از استمنا و خودارضایی، ازدواج شرعی(دائم یا موقت) با شرایط خاص آن که در رساله‌های عملیه بیان شده است، می‌باشد. اگر ازدواج ممکن نباشد ...
  • آیا پس از امام زمان(ع)، دوازده مهدی دیگر خواهند آمد؟
    12841 حدیث 1393/03/26
    روایاتی در منابع حدیثی نقل شده است که بعد از امام زمان(عج) یازده و یا دوازده مهدی حکومت خواهند کرد: 1. ابو بصیر می‌گوید: به امام صادق(ع) گفتم: اى فرزند رسول خدا! من از پدر شما شنیدم که می‌فرمود: پس از قائم(عج) دوازده مهدى خواهند آمد، امام صادق(ع) ...
  • آیا در این دنیا به ما اختیار حتی اختیار مرگ داده شده است؟
    29842 حدیث 1386/05/04
    انسان در خلقت خود مجبور است. هیچ نقش و تأثیری در به دنیا آمدن خویش ندارد؛ اما پس از خلقت آزاد و مختار است، البته شیعه‌ی امامیه - بر خلاف دیدگاه متکلمان معتزله که معتقدند اختیار انسان مطلق است و نیز بر خلاف نظر اشاعره که انسان را ...

پربازدیدترین ها