جستجوی پیشرفته
بازدید
4455
آخرین بروزرسانی: 1400/05/02
خلاصه پرسش
خداوند در قرآن، یکی از صفات نیک حضرت یحیی(ع) را آن دانسته که او «حصور» بود و مفسران این واژه را ناظر به ازدواج‌نکردن ایشان دانسته‌اند. آیا این موضوع با تأکید اسلام بر ازدواج، ناهمخوان نیست؟!
پرسش
با توجه به آیه‌ی 39 سوره آل‌عمران که در مورد حضرت یحیی(ع) فرمود «سَیداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیا مِنَ الصَّالِحینَ»، آیا ازدواج با حیا در تضاد است که ایشان ازدواج نکرده بود؟
پاسخ اجمالی

علاوه بر فطرت انسانى در اهمیت به تشکیل خانواده، در آموزه‌های دینی نیز نسبت به ازدواج، سفارش‌های زیادی شده است؛ از این‌رو طبیعی است که پیامبران و اولیای الهی(ع) نسبت به این موضوع اهمیت زیادی قائل باشند.

با این وجود؛ اما در مورد حضرت یحیی(ع) در قرآن مطلبی ذکر شده است که برخی تصور کرده‌اند آن‌حضرت با ازدواج مخالف بود:

 «فَنادَتْهُ الْمَلائِکةُ وَ هُوَ قائِمٌ یصَلِّی فِی الْمِحْرابِ أَنَّ اللَّهَ یبَشِّرُک بِیحْیی‏ مُصَدِّقاً بِکلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ سَیداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیا مِنَ الصَّالِحینَ»؛[1] پس در حالی که وی ایستاده در محراب دعا می‌کرد، فرشتگان، او را ندا دادند که: خداوند تو را به [ولادت‏] یحیی مژده می‌دهد که تصدیق کننده‌ی کلمة الله [عیسی‏] بوده، و فردی بزرگوار و حصور (خویشتن‌دار) و پیامبری از شایستگان است.

گزارش‌هایی وجود دارد که «حصور» را این‌گونه معنا می‌کند که حضرتشان به زنان نزدیک نمی‌شد.[2]

از جمله، روایتی به امام باقر(ع) نسبت داده می‌شود که فرمود: «یحیی حصور بود و به زنان نزدیک نمی‌شد».[3]

همچنین برخی از گزارش‌های تاریخی هم بیان می‌کنند که حضرت یحیی(ع) ازدواج نکرده بودند.[4]

اما اگر بخواهیم واژه‌ی «حصور» را از دیدگاه لغوی بررسی کنیم، این واژه از ریشه‌ی «حصر»[5] آمده که به معنای خودداری و منع است؛[6] و به کسی که خود را از لهو و لعب دور و اساسا هر چیز دیگری نگه دارد، حصور گفته می‌شود.[7]

در همین راستا به کسی که تمایلی به ارتباط با زنان ندارد نیز «حصور» می‌گویند.[8]

اما در مورد دلالت آیه بر ازدواج‌نکردن حضرت یحیی(ع) و همخوان نبودن آن با تعالیم دینی باید گفت:

  1. هیچ‌ دلیل قطعی بر این‌که منظور از «حصور» در این‌ آیه، ترک ازدواج باشد در دست نیست و روایتی هم که در این زمینه نقل شده نه از نظر سند قطعی است و نه لزوما دلالت بر ترک ازدواج می‌کند؛ زیرا ممکن است معنای «یأبی النساء» آن باشد که او از ارتباط و سخن‌گفتن با زنان نامحرم خودداری می‌کرد؛ لذا هیچ بعید نیست که «حصور» در آیه به معنای ترک‌کننده‌ی شهوات و هوس‌ها و دنیاپرستی‌ها‌ و به عبارتی مترادف با صفتی مانند زهد باشد.[9]

به عبارت دیگر می‌توان گفت که یحیی(ع) به دنبال اختلاط با زنان نامحرم و روابط نامشروع با آنان نبود و این پاک‌دامنى نیز به تنهایی، خود یک ارزش است. چنانچه در مورد حضرت مریم(س) نیز گفته شده است: «وَ مَرْیمَ ابْنَتَ عِمْرانَ الَّتی‏ أَحْصَنَتْ فَرْجَها...»؛[10] و مریم دختر عمران، همان کسی که خود را پاک‌دامن نگاه داشت.

  1. علاوه بر آن‌که حتی اگر «حصور» را به معنای فرد مجرد بدانیم، لزوما به معنای گریزان‌بودن یحیی(ع) از ازدواج نخواهد بود، بلکه شاید ایشان نیز مانند عیسی(ع) بر اثر شرایط خاص زندگی و اجبار به سفرهای متعدد برای تبلیغ آیین خدا ناچار به مجرد زیستن بود.

 


[1]. آل‌عمران، 39.

[2]. عسکری، امام ابومحمد حسن بن علی، التفسیر المنسوب الی الامام العسکری(ع)، ص 660، قم، مدرسه امام مهدی(عج)، چاپ اول، 1409ق.

[3]. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی‏، محقق، مصحح، رسولی محلاتی، هاشم‏، ج 1، ص 172، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق.

[4]. مقریزی، تقی الدین‏، امتاع الاسماع بما للنبی(ص) من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‏، تحقیق، نمیسی، محمد عبد الحمید، ج 4، ص 212، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1420ق.

[5]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق، مصحح، میر دامادی، جمال الدین،‏ ج 4، ص 193، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.

[6]. همان، ص 194.

[7]. ر. ک: مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 14، ص 170، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق ؛ لسان العرب، ج‏ 4، ص 194.

[8]. لسان العرب، همان.

[9]. ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 2، ص 535، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم، 1371ش.

[10]. تحریم، 12.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    774760 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    747784 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    668905 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    653383 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    645455 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    592177 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    578785 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    562520 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    562432 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    557011 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...