عقد فضولى و معاملات خودسرانه(مثلاً در خرید و فروش) اینگونه است که خریدار یا فروشنده و یا هردوی آنها، نه مالک ثمن و مثمن هستند و نه از طرف مالک اجازه دارند که چنین معامله‌ای را انجام دهند، اما با این وجود دست به معامله می‌زنند.
فقها درباره صحت چنین عقدی می‌گویند، تا مالک اجازه چنین عقدی را ندهد و رضایت خود را به نوعی اظهار نکند، عقد اثری نداشته و باطل است. بر این اساس، رضایت قلبی مالک تا زمانی که به نحوی اظهار نشود، اثری در صحت عقد نخواهد داشت.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
اجازه در عقد فضولی از انشائیات (ایجاد) است و در انشائیات ابراز لازم است لذا صرف رضایت کافی نیست و اثری بر آن مترتب نیست.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
رضایت قلبى اثرى ندارد.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
تا این رضایت اظهار نشود، اثر عقد بر آن مترتب نمی‌شود لذا در فرض سؤال، عقد باطل است.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
برای تصحیح عقد باید رضایت قلبی اظهار شود و انشاء صورت بگیرد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
1. صرف رضایت قلبی در این موارد کفایت نمی‌کند و باید این رضایت با کلمات یا رفتاری که در نظر عقلا به صراحت بر رضایت دلالت کند، ابراز شود.
2. اگر طبق بند یک، بعد از عقد فضولی طرفینِ مالک یا صاحب حق رضایت خود را ابراز کند، عقد صحیح است و پشیمان‌شدن تأثیری در آن ندارد.
3. اگر رضایت قلبی توسط هر دو طرف یا یکی از طرفین ابراز انجام نشده باشد، وضعیت نهایی معامله همچنان معلق بر ابراز رضایت یا عدم رضایت است.
لینک به سایت استفتائات

---