از نظر عقلی محال است انسان در یک آن، دو یقین متناقض پیدا کند؛ زیرا یقین به معنای اعتقاد صد درصد است که هیچ‌گونه احتمال خلاف داده نمی‌شود، و نقیض آن قابل احتمال نیست. بنابراین هر جا ادعا شود که علم و آگاهی بر دو مطلب نقیض و ضد هم  وجود دارد، به نوعی با تسامح همراه است؛ یعنی در حقیقت یکی به صورت احتمال قوی است، و دیگری به صورت احتمال ضعیف مطرح است. در نتیجه ممکن نیست عقل انسان به مطلبی یقین صد درصد پیدا کند که در نظر او متناقض با یقینیات صد درصد دینی است؛ از این‌رو، یا آنچه که از منابع دینی فهمیده خلاف واقع بوده، یا عقل او مطلب را وارونه فهمیده است.[1] در هر صورت اگر فردی بدون هیچ کوتاهی و تقصیر در تحقیق و تفحص و تحصیل مقدمات، به مطلبی خلاف واقع، یقین صد درصد  پیدا کند، در قیامت معذور است و عذاب نمی‌شود.[2]
 

---