در منابع روایی، آدابی برای خوابیدن بیان شده است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
الف) وضو گرفتن؛ امام صادق(ع) فرمود: هر کس وقت خواب وضو بگیرد و به بستر رود، شب را در حالی سپری نماید که بسترش مانند مسجد باشد (ثواب عبادت در مسجد برایش می‌نویسند) و اگر به بستر رفت و یادش آمد که وضو نگرفته، می‌تواند به جاى وضو، بر روى ملافه و رواندازش تیمّم کند و اگر این کار را انجام دهد، چنان است که دائماً در نماز و ذکر خداوند متعال باشد.[1]
ب) وصیت؛ رسول خدا(ص) فرمود: سزاوار نیست که مسلمانى شب بخوابد، مگر این که وصیتش زیر سرش باشد.[2]
در چرایی این مسئله برخی گفته‌اند: ضرورت وصیت به این جهت است که انسان از عاقبت کار خود آگاهی ندارد و چه بسا مرگ به صورت ناگهانی و در خواب سراغ او آید و فرصت مهیا شدن برای مرگ برایش ایجاد نشود.[3]
ج) تلاوت برخی از سوره‌ها و آیات قرآن؛ قبل از خواب به خواندن قرآن، خصوصاً سوره‌های توحید(قل هو الله احد)، کافرون، تکاثر، قدر و آیة الکرسی سفارش شده است:
1. پیامبر(ص): «هر کس سوره توحید را در وقت خواب بخواند، خداوند گناه پنجاه ساله او را بیامرزد».[4] همچنین امام صادق(ع) فرمود: هر کس به بستر رود در حالی‌‌که سوره توحید را یازده بار بخواند، خانه او و همسایگانش از خطرات مصون بماند.[5]
2. پیامبر(ص): «هر کسی سوره «أَلْهاکمُ التَّکاثُرُ» را در وقت خواب بخواند، از عذاب قبر در امان بماند».[6]
3. پیامبر(ص): «... هر کسی در بستر خواب «آیه الکرسی» را بخواند خداوند او و همسایه‏‌ها و خانه‌‏هاى اطرافش را در امان بدارد.[7]
4. امام صادق(ع): قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ و قُلْ یا أَیهَا الْکافِرُونَ‏ را به هنگام خواب بخوان که خواندن آنها برائت جستن از شرک می‌باشد.[8]
5. حضرت فاطمه(س): رسول خدا(ص) در وقتی که بسترم را برای خواب گسترده بودم، نزد من آمدند و فرمودند: ای فاطمه نخواب مگر چهار کار را انجام دهی: قرآن را ختم کنی و پیامبران را شفیعان خود کنی و مؤمنان را خشنود سازی و حج و عمره بجا آوری. حضرت زهرا گفتند: ای رسول خدا(ص) چهار کاری که توصیه به انجام آن دادید، الآن در توانایی من نیست! آن‌حضرت(ص) تبسمی نمود و فرمود: زمانی که به بستر می روی، اگر سه بار سوره توحید را تلاوت نمایی مانند آن است که قرآن را ختم نموده‌ای؛ و اگر بر من و پیامبران قبل از من درود بفرستی، ما شفیعان تو در روز قیامت خواهیم بود؛ و اگر برای مؤمنان درخواست آمرزش نمایی، آنان را از خود خشنود ساخته‌ای و اگر بگویی «سبحان اللّه و الحمد للّه و لا إله إلّا اللّه و اللّه أکبر»، پس همانا حج و عمره انجام داده‌ای.[9]
6. امام هادى(ع): براى ما اهل‌بیت(ع) هنگام خواب ده خصلت است: با وضو و طهارت بودن؛ زیر سر قرار دادن [دست‏] راست؛ سى و سه بار «سبحان الله» گفتن؛ سى و سه بار «الحمد لله» گفتن؛ سى و چهار بار «الله اکبر» گفتن؛ صورت به سمت قبله کردن؛ تلاوت سوره «فاتحه الکتاب» و آیه الکرسى و «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ»[10] تا آخر؛ هر کس این گونه عمل کند، در آن شب بهره‌‏اش را گرفته است».[11]
د) خواندن تسبیحات حضرت فاطمه(س)؛ امام صادق(ع): هر کس هنگام خواب، تسبیح حضرت فاطمه(ع) را بگوید، از کسانى محسوب مى‏شود که خداوند را فراوان ذکر گفته‏اند.[12]
هـ) خوابیدن رو به قبله؛ امام صادق(ع): «مؤمن به شانه راست رو به قبله می‌خوابد».[13]
و) خواندن برخی از دعاها؛
امام صادق(ع) فرمود: کسی که وقت خواب سه مرتبه بگوید: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی عَلَا فَقَهَرَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی بَطَنَ فَخَبَرَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی مَلَک فَقَدَرَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی‏ یحْی الْمَوْتى‏ وَ یمِیتُ الْأَحْیاءَ وَ هُوَ عَلى‏ کلِّ شَی‏ءٍ قَدِیرٌ»، از گناهان پاک شود مانند روزی که از مادر متولد شده است.[14]
آن‌حضرت(ع) در جایی دیگر فرمود: هنگامی که یکى از شماها به بستر خود رود، بگوید: «اللَّهُمَّ إِنِّی احْتَبَسْتُ نَفْسِی‏ عِنْدَک فَاحْتَبِسْهَا فِی مَحَلِّ رِضْوَانِک‏ وَ مَغْفِرَتِک وَ إِنْ رَدَدْتَهَا إِلَى بَدَنِی فَارْدُدْهَا مُؤْمِنَةً عَارِفَةً بِحَقِّ أَوْلِیائِک حَتَّى تَتَوَفَّاهَا عَلَى ذَلِک‏».[15]
همچنین رسم امام صادق(ع) چنین بود که هنگام خواب چنین دعا می‌کرد: «آمَنْتُ بِاللَّهِ وَ کفَرْتُ بِالطَّاغُوتِ‏ اللَّهُمَّ احْفَظْنِی فِی مَنَامِی وَ فِی یقَظَتِی».[16]
 

---