جستجوی پیشرفته
بازدید
12017
آخرین بروزرسانی: 1397/11/25
خلاصه پرسش
معنای «اصل غلبه» در فقه اسلامی چیست؟
پرسش
با سلام؛ آیا در فقه امامیه اصل یا قاعده غلبه وجود دارد؟
پاسخ اجمالی
اصل یا قاعده غلبه -که در فقه شیعه بیشتر با عنوان «الظّن یلحق الشّیء بالأعمّ الاغلب» از آن یاد میشود[1]- عبارت است از:
اشتراک بیشتر افراد عنوان کلی در یک صفت یا حکم، به طوری که گمان برود که داشتن آن ویژگی به جهت داشتن آن عنوان کلی است؛ یعنی ظاهراً، آن عنوان کلی، علت وجود آن صفت و حکم واقع شده است.
فایده این قاعده، جایی ظاهر میشود که در مورد یکی از مصادیق این عنوان کلی شک کنیم که آیا آن صفت یا حکم را دارد یا خیر؟ که بر اساس این قاعده، مورد مشکوک به موارد غالب و رایج ملحق میگردد؛ یعنی آن مورد نیز با استفاده از این قاعده، متصف به آن صفت یا حکم در نظر گرفته میشود.[2]
مثلاً وقتی دانستیم که اکثر افراد فلان کشور آفریقایی سیاهپوست هستند و در مورد یکی از اهالی آنجا شک کنیم که آیا او هم سیاهپوست است یا سفیدپوست؟ طبق این قاعده، گفته میشود آن فرد هم ملحق به سایر افراد غالب شده و او نیز یک سیاهپوست است.
همچنین به عنوان مثال شرعی آن نیز میتوان گفت، هرگاه مالى در دست فردى مشاهده شود؛ چون متعارف و معمول در جامعه این است که غالب ایادى و بیشتر تصرفات، جنبه مالکانه دارند و نشانگر ملکیت آن فردی هستند که مال در دست او است، در موارد شک نیز آن مورد مشکوک را ملحق به موارد غالب و رایج دانسته، و آن مال را متعلق به فردی میدانیم که مال در اختیار او است، نه آنکه او را غاصب مال تلقى کنیم.[3]
 
 

[1]. ر. ک: محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، ج 1، ص 34، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى، چاپ دوازدهم، 1406ق؛ حسینى شیرازى، سید محمد، القواعد الفقهیة، ص 201، بیجا، بینا، بیتا.
[2]. ر. ک: مشکینى، میرزا على، اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، ص 178، قم، نشر الهادی، چاپ ششم، 1416ق.
[3]. ر .ک: قواعد فقه، ج ، ص 34.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    798823 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    761648 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    685272 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    661066 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649961 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    603091 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580587 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    573415 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565586 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564827 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...