فقه و احکام(طبقه بندی موضوعی:مبانی فقهی و اصولی)
-
تفاوت تنافی حقیقی و تنافی عرضی چیست؟
124 1404/03/12 مبانی فقهی و اصولیتنافی تنافی ، از ماده نفی بدین معنا است که دو چیز ، یکدیگر را نفی و طرد می‌کنند ؛ [ 1 ] از این‌رو به ناممکن بودن اجتماع دو چیز مانند سیاهی و سفیدی و یا وجود و عدم در یک شی و در زمان واحد ، تنافی گف
-
منظور از «مناسبت حکم و موضوع» چیست؟
242 1404/02/25 مبانی فقهی و اصولیاگر دستوری از مقام مافوق در مورد چیزی صادر شود ، در بسیاری از موارد ، مخاطبان می‌توانند برداشت کنند که چرا و به چه دلیل ، چنین دستوری صادر شده است. به عبارت دیگر ، چه مناسبت و ارتباطی میان ان دستور و
-
اسماء موصول چه جایگاهی در زبان عربی دارند؟
540 1403/06/25 مبانی فقهی و اصولیموصول ، اسم مفعول از ماده و ص ل در لغت به معنای اتحاد و متصل شدن چیزى به چیزى است ، در مقابل انفصال که به معنای جدایی است: اتحاد الاشیا بعضها ببعض کاتحاد طرفی الدائره ، و یضاد الانفصال ، و یستعمل الو
-
معنای «دلیل فقاهتی» و وجه نام‌گذاری آن چیست؟
1197 1403/04/27 مبانی فقهی و اصولیدلیل فقاهتى دلیلى است که بیانگر حکمی ظاهرى باشد. مانند اصول عملیه برائت ، تخییر ، احتیاط و استصحاب . در دلیل فقاهتی ؛ چون حکم ظاهرى در تعریف فقه اخذ شده است ، به ان دلیل فقاهتى می‌گویند. [ 1 ] در حقی
-
معنای اصطلاحات «قدر متیقّن» و «دلیل لبّی»چیست؟
4744 1402/07/24 مبانی فقهی و اصولیقدر متیقن از اصطلاحاتی است که در دانش‌های مختلف از جمله اصول فقه کاربرد دارد ؛ یعنی حکم تنها شامل اجزا یا مصادیقی از عنوان مطلق می‌شود که به‌طور یقین ، ذیل ان عنوان بگنجند ؛ مانند: قلد المجتهد ؛ از
-
حدیث مسلسل چه حدیثی است؟
1881 1402/07/15 --- مشابه ---حدیث مسلسل به روایت و حدیثی گفته می‌شود که راویان ان پی در پی تا اخر سند ، بر یک صفت یا حالت بوده باشند ؛ مانند اینکه همه در حال ایستاده ، یا در حال راه رفتن روایت کرده باشند. و یا اینکه تمامشان در
-
«تعلیق حکم بر وصف، مشعر به علیت آن است». این قاعده را توضیح دهید؟
2944 1402/07/06 --- مشابه ---همان‌گونه که در پرسش امده ، در دانش اصول فقه ، قانونى با عنوان تعلیق الحکم على الوصف ، مشعر بعلیه منشا اشتقاقه ، مطرح است. معنای این قاعده ان است که اگر حکمی را وابسته به وصفی ببینیم ، این می‌تواند نش
-
«استصحاب قهقرایی» چیست؟
5292 1402/07/05 --- مشابه ---پاسخ‌های فراوانی در مورد اصل استصحاب در این پایگاه وجود دارد که می‌توانید به انها مراجعه فرمایید. واژه‌ی قهقری نیز در واژه‌نامه‌ها به معنای بازگشت به عقب است. [ 1 ] اما موضوع پرسش و یا همان استصحاب
-
عموم منزلت به چه معنا است، و کاربرد آن در فقه چیست؟
1325 1402/06/27 --- مشابه ---برای دریافت مفهوم عموم منزلت ، بررسی مقدمات زیر ضروری به نظر می‌رسد: خداوند برای موضوع الف ، نتایج و پیامدهایی در نظر گرفته است. در مقطعی دیگر ، خداوند ، موضوع ب را همانند و یا قائم مقام موضوع الف ق
-
کاربرد اصالة الحقیقه (اصل حقیقت) در علم اصول چیست؟
1354 1402/06/16 --- مشابه ---کاربرد این اصل در جایی است که در کلام گوینده و یا در یک نوشتار با لفظ و واژه‌ای برخورد کنیم که داراى یک معناى حقیقى و یک یا چند معنای مجازى باشد ، و شنونده و یا خواننده نسبت به هر دو معنا اگاه باشد ؛
-
«اصالة اللزوم» یا «قاعده لزوم» چیست و در چه مواردی کاربرد دارد؟
2969 1402/06/12 --- مشابه ---اصاله اللزوم قاعده لزوم قاعده‌ای از قواعد فقهى است که در معاملات و هنگام شک در لزوم یا جواز عقد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اصل یا قاعده فقهى ، کمتر در کلمات فقها به صورت مستقل مورد بحث و بررسى قر
-
تفاوت «اسم جنس» با «علم جنس» در چیست؟
5147 1402/06/08 --- مشابه ---اسم جنس لفظی که با قطع نظر از افراد و مصادیق ان ، بر ماهیتی دلالت دارد ، ان‌را اسم جنس می‌گویند. منظور از جنس در اسم جنس ، معناى منطقى ان -که در مقابل نوع میاید- نیست ؛ بلکه مراد از ان ، هر چیزى ا
-
اصالة الحظر به چه معنا است؟ آیا این اصل بر اصول دیگر برتری دارد؟
2149 1402/05/26 --- مشابه ---اصاله الحظر حظر به معنای منع است ، و در اصطلاح اصول فقه ، اصاله الحظر ، یعنی اصل بر ان است که هیچ فردی حق تصرف در هیچ چیزی را ندارد ، مگر ان‌که از سوی شارع اجازه‌ای در مورد چنین تصرفی وجود داشته با
-
واجب عینی با واجب کفایی چه فرقی دارد؟
3708 1402/04/17 --- مشابه ---واجب عینى: واجب عینى در مقابل واجب کفایى است. و ان واجبى است که انجام ان‌را از تمام مکلفین خواسته باشند ، به گونه‌ای که با انجام دادن عده‌ای تکلیف از دیگران برداشته نمی‌شود ؛ مانند نماز و روزه که بر ف
-
واجب تعیینی با واجب تخییری چه فرقی دارد؟
2957 1402/04/12 --- مشابه ---در پاسخ به این پرسش و به صورت ساده می‌توان گفت: واجب تعیینی یعنی تنها همین چیز واجب است و جایگزینی ندارد و واجب تخییری یعنی یکی از این دو یا چند چیز واجب بوده و اختیار انتخاب گزینه‌های ان با خودت می
-
چرا اجتماع امر و نهی محال است؟
2507 1402/03/20 --- مشابه ---در بحث اجتماع امر و نهی ، منظور از اجتماع ، تلاقى اتفاقى بین متعلق امر و متعلق نهى در مورد واحد است. از عنوان یاد شده در اصول فقه ، مبحث الفاظ سخن رفته است. و برخى از اصولیان ، تحت عنوان ملازمات عقلیه
-
اصطلاح فقهی «عاقله» به چه معنا است؟
2818 1402/03/16 --- مشابه ---عاقله در اصطلاح فقه عبارتاند از: افرادى که به حکم شارع مقدس ، ضامن دیه قتل و جراحت اشتباهى ، افراد جنایت‌کاری می‌باشند که مرتکب قتل یا جراحت شده است. علت نام‌گذاری در علت نامیدن این افراد به عاقل
-
یکی از شرایط صحت معاملات، وجود منفعت در انجام آن است. آیا مراد، منفعتی است که عقلا آن‌را منفعت بدانند و یا همین‌که یکی از طرفین، انجام معامله را منفعتی برای خویش بداند کافی است؟
2361 1402/01/16 --- مشابه ---همان‌گونه که در پاسخ‌های دیگر در همین سایت بدان اشاره شد ، [ 1 ] دلیل عقلایی به دلیلی گفته می‌شود که مبنای ان ، اجتماع و اتفاق نظر عقلا ، و عموم مردم باشد. در همین زمینه ، در مباحث فقهی ، موضوعی مطرح
-
معنای اصطلاح «تالی فاسد» چیست؟
23330 1402/01/09 --- مشابه ---تالی فاسد یک اصطلاح پرکاربرد در فقه ، حقوق و سیاست بوده و معنایش ان است که بر یک کار و عملی -که شاید به خودی خود دارای مشکلی نباشد- اثاری خلاف حق و فاسد از نظر شرعی یا قانونی مترتب شود. به عبارت دیگر
-
منظور از «اذن فحوا» و یا «اجازه فحوایی» چیست؟
4165 1401/11/23 --- مشابه ---اذن فحوا ، در برابر اذن و اجازه صریح است و مراد از ان ، اذن و اجازه‌ای است که سخن و یا نوشته و سند صریحی در مورد ان وجود نداشته ، بلکه از راه‌های گوناگون دیگر می‌توان به ان دست یافت: از راه دلالت ال
-
منظور از «اجتهاد در برابر نص» چیست؟
5034 1401/09/28 --- مشابه ---اصطلاح اجتهاد در برابر نص که در متون مرتبط با علوم اسلامی فراوان مشاهده می‌شود ، به معنای ان است که در موضوعی که دلیل قطعی از طرف شارع وجود دارد ، کسی بخواهد نظر خودش را ملاک قرار دهد و در ان مسئله حک
-
قاعده یقین چیست و چه تفاوتی با قاعده استصحاب دارد؟
12343 1400/11/12 مبانی فقهی و اصولیقاعده یقین یا شک ساری ان است که انسان یقین به چیزی داشته ، سپس در صحت اصل ان یقین دچار تردید می‌شود ، اما در استصحاب انسان می‌داند که یقین سابقش صحیح بوده و در ان یقین دچار تردید نمی‌شود ، ولی در بقا
-
تخصیص اکثر به چه معنا است؟
5342 1400/10/28 مبانی فقهی و اصولینخست به نمونه و مثالی واضح برای تخصیص اکثر ، اشاره می‌کنیم: فردی از فرزندش می‌خواهد که هدیه‌ای برای تمام بستگانش تهیه کند و سپس به تدریج نام افرادی را می‌برد و انها را از شمول هدیه خارج میکند ، تا ان
-
تفاوت کاربرد عقل در فقه با کاربرد آن در اصول فقه چیست؟
2846 1400/05/12 مبانی فقهی و اصولیعقل ، [ 1 ] از دیرباز در نظریه‌پردازی علوم اسلامی ؛ مانند کلام و فلسفه و نیز در فقه شیعه ، جایگاه ویژه‌ای داشته است. فقهای شیعی در فهم متون و استخراج احکام ، عقل را یکی از دلایل چهارگانه فقه برشمرده و
-
آیا خبر واحد می‌تواند عموم و اطلاق آیات قرآن را تخصیص بزند. به عنوان نمونه، مفاد آیه‌ی چهارم سوره‌ی محمد(ص) با اخبار تخصیص خورده است؟
3768 1400/03/24 مبانی فقهی و اصولیدر قران کریم ایات عامی وجود دارد که چه بسا توسط روایات ، یا ایات دیگری تخصیص خورده است. بر این اساس برای چنین تخصیصی ، می‌توان اقسامی را تصور نمود: تخصیص ایه‌ی عام ، به وسیله ایه‌ای دیگر از قران. تخص
-
یک فقیه چگونه حکم استحباب را کشف میکند؟
3238 1399/10/15 مبانی فقهی و اصولیدربارهی این پرسش ابتدا باید گفت ، گرچه انجام هر کار نیکی پسندیده است ، ولی صرف مصلحت و نیک بودن یک عمل ، موجب فتوا به استحباب ان عمل نمی‌گردد ، بلکه انچه اکنون از استحباب فقهی به ذهن متبادر می‌شود ،
-
در زمان حضور ائمه(ع)، آیا نیاز به آموختن علم اصول بود؟
2765 1399/10/10 مبانی فقهی و اصولیپاسخ این پرسش ، ضمن نکات زیر روشن خواهد شد: در علم اصول از قواعدی سخن گفته می‌شود که مورد تایید سیره و عرف عقلا است ؛ مثلا گفته می‌شود صیغه امر ظهور در وجوب و الزام و صیغه نهی ظهور در حرمت و ممنوعیت
-
«شخص حکم» و «نوع حکم» به چه معناست؟
7342 1399/09/23 مبانی فقهی و اصولیدر علم اصول ، در باب مفاهیم مبحث مفهوم شرط ، وصف و ... ، به دو اصطلاح شخص حکم و نوع حکم یا سنخ حکم بر می‌خوریم. مراد از شخص حکم عبارت است از: حکم خاص و جزیی که مقید به شرط و قیدی شده است. مراد از سنخ
-
مباح بودن و یا اباحه چه اقسامی دارد؟
6376 1399/09/20 مبانی فقهی و اصولیاباحه از ریشه بوح ، در لغت ، به معنای اشکار کردن چیزی [ 1 ] و اجازه دادن [ 2 ] است. و در اصطلاح فقهی ، مباح یکی از احکام پنج‌گانه اسلام است و به کاری گفته می‌شود که انجام و ترک ان از نظر شرع یک‌سان ب
-
معیار در شناخت عناوین و موضوعات احکام چیست؟
3085 1399/08/08 مبانی فقهی و اصولییکی از مباحثی که در علم اصول فقه مطرح می‌شود این است که ایا احکام ، تابع اسامی و عناوین موضوعات است ؛ یا تابع حقایق و واقعیت خارجی بوده و عناوین و اسامی ، موضوعیتی ندارند ، مگر ان‌که تنها علامت و اینه
-
اصل موضوعی و حکمی به چه معنا است؟ و فرق آن با شبهه موضوعیّه و حکمیّه چیست؟
11839 1399/07/22 مبانی فقهی و اصولیهرگاه مجتهد ، در موضوع یا حکم شرعی چیزی شک کند و دلیل معتبری که بیانگر واقع باشد برایش حاصل نشود و حقیقت امر مجهول بماند ، جهت رفع حیرت و تعیین تکلیف شرعی به سراغ اصول و قواعد شرعی ؛ مانند اصل استصحا
-
مجتهد حکم را بیان کرده و تشخیص موضوع بر عهده مکلف است، آیا مکلف در تشخیص خود باید به یقین برسد؟
3476 1399/05/12 مبانی فقهی و اصولیدر تشخیص موضوع احکام ، لازم است موضوع محرز گردد و در این‌باره اطمینان نزدیک به یقین کافی است ، ولی ظن و گمان کفایت نمی‌کند ، مگر در برخی موضوعات که طبق دلیل ان ، ظن و گمان نیز معتبر شمرده شده است. در
-
اینکه گفته می‌شود «نهی ارشادی دلالت بر فساد دارد»، به چه معنا است؟
4721 1399/04/03 مبانی فقهی و اصولیدانشمندان مسلمان ، اوامر دینی را به دو قسم مولوی و ارشادی تقسیم می‌کنند. اوامر مولوی ، اوامری هستند که با انگیزه‌ی برانگیختن مکلفان برای انجام یک کار صادر می‌شوند ؛ برخلاف اوامر ارشادی که هدفش ارشاد و
-
مبانی صدور فتوا چیست؟
22779 1385/12/07 مبانی فقهی و اصولیاجتهاد در لغت به معنای تحمل سختی‌ها و یا قدرت و توانایی است. و در اصطلاح فقها ، یعنی به کار بردن حداکثر تلاش و کوشش علمی برای استنباط و به دست اوردن حکم شرعی از منابع و ادلۀ ان. اساس فتوا در فقه شیعه
