جستجوی پیشرفته
بازدید
21730
آخرین بروزرسانی: 1390/12/03
 
کد سایت id21314 کد بایگانی 22148 نمایه داستان افک، آیات 23 تا 26 سوره نور
طبقه بندی موضوعی تاریخ|تفسیر
گروه بندی اصطلاحات سرفصل‌های قرآنی
خلاصه پرسش
مفسران شیعه در تفسیر آیات 23 تا 26 سوره نور چه گفته‌اند؟
پرسش
این‌جانب دست‌رسی به کتاب‌های تفسیری مانند «المیزان» و «من وحی القرآن» (از آثار گران‌قدر سید محمد حسین فضل الله) ندارم. لذا خواهشمندم راجع به تفسیر و اسباب نزول (شأن نزول) آیات 23 الی 26 سوره‌ی نور را توضیح و تبیین بفرمایید. من تفاسیری که به زبان اندونزی نوشته شده (یا ترجمه شده) خوانده‌ام و عمدتاً از نویسند‌گان اهل سنت هستند. توضیح و تفسیر آیات مزبور در فهمیدن آیات خیلی به این جانب کمک زیادی خواهد کرد.
پاسخ اجمالی

آیات ابتدایی سوره‌ی نور درباره‌ی قضیه‌ای است که به داستان «إفک» معروف شده است. در مورد این داستان دیدگاه‌های مختلفی بین شیعه و اهل سنت وجود دارد؛ اهل سنت این داستان را در مورد عائشه همسر پیامبر اسلام(ص) و دختر ابوبکر می‌دانند،[1] اما تعدادی از محقّقان و مفسّران شیعه مصداق آن‌را ماریه قبطیه می‌دانند.[2]

در آیات متعدد این سوره، به جنبه‌های مختلف این داستان و احکام مرتبط با آن پرداخته شده است و در مورد افرادی مختلفی که با این ماجرا مربوط بوده‌اند، گفتار‌هایی وجود دارد.[3] آیات 23 تا 26 این سوره نیز به اعتقاد برخی از مفسران، پیرامون این داستان نازل شده ‌است.[4] البته این آیات نیز به مانند بسیاری از آیات قرآن که شأن نزولشان خاص ولی حکمی عام دارند، هستند و می‌توان به عنوان مفهومی عام و حکمی کلی از آنها یاد کرد.[5]

در تفسیر این آیات نکته اصولی و اساسی که متفاوت بین شیعه و سنی باشد وجود ندارد، بلکه باید برای یافتن تفاوت اصلی میان تفسیر این دو گروه بر این آیات، به اختلاف این دو در داستان افک رجوع شود که خود اختلاف مهمی است. البته اگر داستان إفک و نزول آیات مثبتی همچون آیات مورد بحث را برای عائشه بدانیم، نمی‌توان حجیت و عصمتی برای عائشه اثبات کرد، بلکه معتقدیم عایشه اگرچه در این ماجرا بی‌گناه بوده، اما اعمال بعدی او به خصوص بعد از رحلت پیامبر اسلام، سبب انتقادات به حق بسیاری بر او شده است و این آیات مانعی از آن انتقادات نمی‌شود.[6]

در عین حال، نکته‌های تفسیری که مفسّران در ذیل این آیات بیان داشته‌اند را متذکّر می‌شویم:

در آیه «إِنَّ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُواْ فىِ الدُّنْیَا وَ الاَخِرَةِ وَ لهَمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ»،[7] سه صفت برای زنانی که مورد تهمت قرار گرفته‌اند ذکر می‌کند، این صفات به منظور دلالت بر بزرگی گناه بوده است؛ زیرا صفت شوهر داشتن و عفت و غفلت و ایمان هر یک سبب تامى هستند براى این‌که نسبت زنا را ظلم، و نسبت دهنده را ظالم و متهم بی‌گناه را مظلوم جلوه دهند، تا چه رسد به این‌که همه آن صفات با هم جمع باشند.[8]

یکی از معانی تعبیر «غافلات» این است که آن زنان نهایت پاکى از هرگونه انحراف و بی‌عفتى را داشتند؛ یعنى آنها نسبت به آلودگی‌هاى جنسى آن‌قدر بی‌اعتنا هستند که انگار از آن خبر ندارند؛ زیرا موضع انسان در برابر گناه گاه به صورتى در می‌آید که تصوّر گناه از فکر و مغز او بیرون می‌رود، گویى اصلاً چنین عملى در خارج وجود ندارد و این مرحله عالى تقوا است.[9]

در آیه 26 همین سوره[10] نیز کلمات «خبیثات» و «خبیثون» وجود دارد. برای این دو نیز معانی متفاوتی در تفاسیر ذکر شده که یکی از آنها عبارت است از این‌که این کلمات اشاره به زنان و مردانی که دارد که آلوده به گناه جنسی هستند؛ به عکس معنای کلمات «طیّبات» و «طیبون» که به زنان و مردان پاکدامن اشاره مى‏کند و بر این معنا، شواهدی نیز وجود دارد.[11]

 


[1]. فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 23، ص 340، دار احیاء التراث العربى، بیروت، چاپ سوم، 1420ق؛ ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، ج ‏6، ص 25، دار الکتب العلمیة، انتشارات محمد على بیضون، بیروت، چاپ اول، 1419ق؛ سیوطى، جلال الدین، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، ج ‏5، ص 28 – 29، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، قم، 1404ق.

[2]. شریف لاهیجى، محمد بن على، تفسیر شریف لاهیجى، ج‏ 3، ص 264، نشر داد، تهران، چاپ اول، 1373ش؛ طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، ج‏ 5، ص 254، مرتضوى، تهران، چاپ سوم، 1375 ش؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 9، ص 497، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، 1378ش.

[3]. تعدادی از این آیات عبارتند از:

در مورد کسی که به او تهمت زده شده، آیه 11

در مورد مؤمنانی که این داستان را شنیده اند، آیه 12

در مورد لزوم إقامه چهار شاهد در اثبات ادعای زنا، آیه 13 و ... .

[4]. طباطبایى، محمد حسین، المیزان فى تفسیر القرآن، ج 15، ص 94- 95، انتشارات جامعه‏ى مدرسین، قم، چاپ پنجم، 1417 ق ؛ مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 14، ص 418، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374 ش.

[5]. همان.

[7]. «بى‏تردید کسانى که زنان عفیفه پاکدامن باایمان را [که از شدت ایمان از بى‏عفتى و گناه بى‏خبرند] متهم به زنا کنند، در دنیا و آخرت لعنت مى‏شوند، و براى آنان عذابى برزگ است».

[8] المیزان، ج 15، ص 94.

[9]. تفسیر نمونه ج 14، ص 417 .

[10]. «الخْبِیثَاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ الْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَاتِ  وَ الطَّیِّبَاتُ لِلطَّیِّبِینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَاتِ  أُوْلَئکَ مُبرَّءُونَ مِمَّا یَقُولُونَ  لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ»؛ زنان پلید براى مردان پلید و مردان پلید براى زنان پلیدند، و زنان پاک براى مردان پاک و مردان پاک براى زنان پاک‏اند، این پاکان از سخنان ناروایى که [تهمت‏زنندگان‏] درباره آنان مى‏گویند، مبرّا و پاک هستند، براى آنان آمرزش و رزق نیکویى است».

[11]. تفسیر نمونه ج 14، ص 422.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها