پیامبران و امامان(ع) معصوم از گناه هستند و معنای عصمت، وجود قدرتی در انسان است که باعث حفظ او از وقوع در آنچه که جایز نیست(مثل خطا و معصیت) مى‏شود.[1] عصمت امرى اختیارى است؛ و به همین دلیل، کمال محسوب می‌شود و گناه کردن براى معصوم محال ذاتى نیست، ولى به دلیل قوت علم و تقوا، عملاً واقع نمى‏شود.[2]
به بیان دیگر، از آن‌جا که پیامبران و امامان(ع) از جنبه‌ی بشری مانند دیگر انسان‌ها بودند: «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُم»؛[3]( بگو: من انسانى هستم مانند شما)؛ لذا هوای نفس در آنان نیز وجود دارد؛ به عنوان نمونه خداوند متعال به حضرت داوود(ع) - در خطابی به شخص خود ایشان - توصیه می‌کند که از هوای نفس پیروی نکند؛[4] و اگر آن بزرگواران دارای هوای نفس نبودند چنین توصیه‌ای لازم نبود. بنابراین می‌توان گفت؛ امامان و اولیای الهی نیز دارای هوای نفس بوده و هستند، اما آنان با استعانت از خدا و با مبارزه و مجاهدت توانستند بر خواسته‌های نفسانی پیروز شوند؛ از این‌رو از پاداش آن بهره‌مند هستند و مصداق این آیات قرآن می‌شوند که می‌فرماید: «و آن‌کس که از مقام پروردگارش ترسان باشد، و نفس را از هوا بازدارد، قطعاً بهشت جایگاه او است».[5] 

---