حضرت لوط(ع)، یکی از پیامبران بزرگ و معاصر با حضرت ابراهیم(ع) بود.[1] نام این پیامبر 27 بار در قرآن مجید ذکر شده است.[2]
وی بر شریعت ابراهیم(ع)، و اولین فردی بود که به آن‌حضرت ایمان آورد. در نسبت حضرت لوط با حضرت ابراهیم(ع) اختلاف است؛ برخی معتقدند وی برادرزاده حضرت ابراهیم بود.^[3] بعضی می‌گویند خواهر زاده،[4] و عده‌ای بر آنند که لوط پسر خاله ابراهیم بود.[5]
نام پدر لوط «هاران بن تارخ(تارح)»[6] و نام مادرش «ورقه» یا «رقیه» دختر «لاحج» بود،^[7] و لاحج یکی از انبیای الهی بود.^[8]
لوط(ع) پس از هجرت از سرزمین بابِل به همراه ابراهیم، سی سال در میان قوم خود،[9] سکونت داشت، و پیوسته ایشان را به خدا و ایمان به او و پیروى از فرامینش دعوت می‌کرد و از انجام فواحش و قبایح بازشان می‌داشت. آن‌حضرت قومش را بر طاعت خدا وادار می‌کرد، ولى آنها اجابتش نکرده و از حق تعالى اطاعت نمی‌نمودند؛ لذا خدای تعالى به فرشتگانى مأموریت داد تا مؤمنان را از آن منطقه بیرون کنند، اما آنان تنها یک خانواده مؤمن یافته و آنان را خارج کردند،^[10] سپس به حضرت لوط  گفتند در دل شب خانواده‌ات را از این شهر بیرون ببر و مراقب باش که جز همسرت که با کافران هم‌عقیده است، هیچ فرد دیگری جا نماند  و در همان مسیری که به شما فرمان داده شد، حرکت کنید،^[11] چون شب فرا رسید لوط دختران خود را حرکت داد، ولى همسرش برگشت و به سوی خویشان خود رفت و به آنان نیز خبر داد که لوط و فرزندانش از شهر خارج شده‌اند![12] طولی نکشید که عذابی سنگین بر آن شهر فرود آمد و تمام افراد باقیمانده را به هلاکت رساند.
سرانجام لوط(ع) هفت سال بعد از ترک شهر سدوم، در روز چهارشنبه دهم ربیع الاول[13] در سن هشتاد[14] یا هشتاد و دو سالگی[15] درگذشت.
گفتنی است؛ در روایات به مدفن حضرت لوط نبی(ع) تصریح نشده است. در تورات آمده است که؛ حضرت لوط نبی(ع) پس از خروج از شهر سدوم، به شهر کوچک «صوغِر» و از آن‌جا به کوه‌های مجاور رفت،[16] امّا مورّخان مسلمان از روستایی به نام «بنی‌نَعیم» یا «کَفَر بریک»[17] در نزدیکی مسجد الخلیل نام برده‌اند و نوشته‌اند که حضرت لوط پیغمبر(ع) پس از نزول عذاب بر شهر سدوم به «زُعِر» (صوغر) و از آن‌جا به این ناحیه آمد، و مزار حضرت لوط نبی(ع) در این روستا (بنی‌نَعیم) واقع گردیده است.[18]
بنابراین، مقبره‌های منسوب به لوط(ع) در رباط کریم و دیگر مناطق از نظر سند قابل پذیرش نیست.
و نیز آنچه معروف است که کویر لوت محل زندگی این پیامبر بود!
فضایل و ویژگی‌های لوط(ع)
بر اساس آیات قرآن کریم و روایات، حضرت لوط(ع) دارای ویژگی‌ها و فضیلت‌های بسیاری بود؛ مانند:
1. حکمت: «وَ لُوطاً آتَیْناهُ حُکْماً وَ عِلْماً»؛[19] یعنى حکمت به او بخشیده شده، واژه «حکم» در پاره‌اى از موارد به معناى فرمان نبوّت و رسالت آمده، در موارد دیگرى به معناى قضاوت، و گاهى نیز به معناى عقل و خرد. از میان این معانى معناى اول در این‌جا مناسب‌تر به نظر می‌رسد، هر چند منافاتى میان آنها نمی‌باشد.[20]
2. علم: به او علم لدنّى عنایت گردید، و آن علمى است که اختصاص به انبیا و رسولان حق تعالى دارد و  از آن طریق ابلاغ رسالت می‌نمایند.[21]
3. بخشندگی و کرامت: «وَ کَانَ لُوطٌ رَجُلًا سَخِیّاً کَرِیماً یَقْرِی الضَّیْفَ إِذَا نَزَلَ بِه ...»‏؛[22] لوط مردی با سخاوت و کریم بود، هنگامی که مهمان بر او وارد می‌شد از او پذیرایی می‌کرد.
4. مهربانی: لوط آن‌چنان خوش‌اخلاق و مهربان بود و با مردم با اخلاق نیکو برخورد می‌کرد که اخلاق نیکوی امام علی(ع) به خوش اخلاقی لوط تشبیه شده است.[23]
5. دخول در رحمت الهى: «وَ أَدْخَلْناهُ فی‏ رَحْمَتِنا إِنَّهُ مِنَ الصَّالِحین».[24] از فضیلت لوط(ع) دخول او در رحمت الهى است و این از بالاترین فضیلت‌ها به شمار می‌رود و همین‌طورى که اعمال اهل سدوم آنان را از فاسقان گردانید، نیکى اعمال لوط ایجاب گردید که او را از صالحین و نیکوکاران گرداند.[25]

---