سوره تکاثر در ارتباط با سرزنش گروهى است که برای فخرفروشی نسبت به یکدیگر، به زیادى مال و سرمایه و کثرت جمعیت استناد می‌نمودند. این تفاخر و برتری جویی آنان را از این‌که در باره مسیر زندگى خود بیندیشند بازمی‌داشت و به همین دلیل، بجای تلاش در راه معرفت و شناخت صفات آفریدگار -که به حکم عقل لازم است- و بجای ادای شکر نعمت‌های پروردگار، همت خود را صرف آن می‌کردند که هر یک بر دیگرى اظهار فخر و برتری نماید که مال و ثروت و جمعیت ما زیادتر است.[1]
در ارتباط با شأن نزول این سوره نظریاتی مطرح شده است:
1. این سوره در ارتباط با قبیله‌‏اى از قریش(اولاد عبد مناف بی‌قصى و فرزندان سهم بن عمرو) که به کثرت، و اشراف خود خود افتخار می‌کردند نازل شده است. بنى‌عبد مناف می‌گفتند ما پر جمعیت‌‏تر و نیرومندتر و با عزت‌‏تر و داراى رجال بیشتر هستیم و بنى‌سهم نیز چنین ادعا نمودند؛ چون پاى به حساب آمدند بنى‌عبد مناف بیشتر بودند؛ زیرا ایشان در جاهلیّت بیشتر از دیگران بودند. این آیه بدین مناسبت نازل شد که «فزون‌گویى و فزون‌جویى مشغول‌‏تان کرد تا جایی که به تماشا و دیدار گورها رفتید: «حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ»؛ تا آن‌جا که به دیدار قبرها رفتید (و قبور مردگان خود را نیز برشمردید و به آن افتخار کردید).
2. این سوره درباره یهود نازل شد که می‌‏گفتند ما از فلان طایفه بیشتریم و فلان طایفه از طایفه دیگر، و با همین چیزها سرگرم بودند تا در گمراهى مردند.
3. در شأن طایفه‌‏اى از انصار که با یکدیگر تفاخر می‌کردند، نازل شد.[2]
بر اساس تفاسیر گوناگون، زیارت قبور می‌تواند به «برشمردن مردگان به عنوان افتخار» و «فخرفروشی تا هنگام مرگ» تفسیر شود و این دو تفسیر نیز قابل جمع است.

---