2048
واژه «جناس» از ریشه «جنس» در اصطلاح علم بلاغت، به شباهت ظاهری دو کلمه، اطلاق میشود. در کنار هم آمدن دو لفظ مشابه چه در شعر و چه در نثر بر زیبایی و شیوایی سخن میافزاید و از این رو «جناس»، جزو آرایههای ادبی و یکی از موارد بدیع در علم بلاغت به شمار میآید. جناس در یک تقسیمبندی کلی، به دو نوع «جناس تام» و «جناس ناقص» تقسیم میشود. در دیگر تقسیمبندیهای جزئیتر، «جناس» را به انواع مختلفی تقسیم میکنند که برخی از آنها عبارتند از: «جناس مماثل»، «جناس مستوفی»، «جناس ملفوف»، «جناس مرفوض»، «جناس متشابه»، «جناس مفروق»، «جناس محرّف(ناقص)»، «جناس مردوف»، «جناس مکتنف»، «جناس مطرّف»، «جناس مضارع»، «جناس لاحق»، «جناس قلب». در باب جناس اصطلاحات دیگری نیز وجود دارد که از انواع جناس محسوب نمیشود؛ بلکه مربوط به شیوه و استفاده و کاربرد آن میشود که برخی از آنها عبارتند از: «مقلوب مجنح»، «مزدوج، مکرر و مردد» و «تجنیس اشاره».