حادث، از ریشه "ح د ث" و به معنای نوپدید آمده است؛ قدیم نیز از ریشه "ق د م" گرفته شده، و به معنای کهنه و باسابقه است. بنابر این در لغت و کاربرد عرف، هرگاه زمانی که از پیدایش چیزی گذشته است بیشتر از زمان پیدایش چیز دیگری باشد ، اولی در مقایسه با دومی قدیم(کهنه) و دومی حادث(تازه) نامیده می‌شود.

اما در اصطلاح فلسفه و کلام، حدوث به معنای بودن شیء است پس از نبود آن و قِدَم مقابل آن است. به بیان دیگر، هر موجودی که وجودش متأخر از دیگری (مسبوق به غیر) یا وجودش پس از عدمش باشد، حادث می‌گویند؛ در مقابل آن، قدیم است که وجودش متأخر از دیگری یا مسبوق به عدم نباشد.

حادث و قدیم اقسامی دارد:

1.حادث و قدیم زمانی: حادثِ زمانی در جایی است که وجود شیء مسبوق به عدم آن در زمان باشد؛ یعنی شیء در زمانی وجود دارد و این وجودش مسبوق به نبودش در زمان دیگری است؛ قدیم زمانی مقابل آن است یعنی وجود شیء مسبوق به نبودش در زمان نیست؛ یعنی زمانی را نمی‌توان یافت که این شیء وجود نداشت.

2.حادث و قدیم ذاتی: حادث ذاتی عبارت است از این‌که وجود شیء مسبوق به عدم است، ولی نه عدم زمانی، بلکه مسبوق به عدم در حد ذات خود است؛ یعنی شیء ذاتی دارد که در آن ذات، وجود نیست؛ یعنی فی حد ذاته وجود ندارد و وقتی ذاتش را در نظر می‌گیریم وجود در آن خوابیده نیست و الآن که موجود است به سبب علت خارجی است که به آن وجود بخشیده است؛ لذا این وجود، از ناحیه‌ی علت است نه از ناحیه‌ی ذات خود.

قدیم ذاتی مقابل آن است؛ یعنی عدم در ذات او راه ندارد؛ زیرا وجود ذاتی او است و او در تحقق خود وامدار و محتاج کسی نیست. قدیم ذاتی یک مصداق بیشتر ندارد که همان وجود خداوند متعال است.

3. حدوث و قدم دهری: حادث و قدیم دهری را حکیم میرداماد بر اقسام حدوث و قدم افزوده است. مراد از حدوث دهری این است که شیء وجودش مسبوق به عدم در مرتبه‌ای بالاتر باشد؛یعنی همین چیزی که الآن موجود است، در مرحله‌ی بالاتر نیست و معدوم است. این‌که می‌گویند وجود مراتب طولی دارد که از لایتناهی که خداوند است شروع می‌شود و به حدود عدم که هیولا است ختم می‌شود، لازمه‌اش این است که وجود دارای تشکیک و ذو مراتب باشد که هر مرتبه‌ای که به خداوند نزدیک‌تر است، از مرحله‌ی بعدی قوی‌تر است، و هر مرتبه‌ای که قوی‌تر است علت برای مرتبه‌ی نازله می‌باشد. روشن است وجودی که در مرتبه‌ی پایین‌تر است، دیگر در مرتبه‌ی بالاتر وجود ندارد. این را حدوث دهری می‌گویند؛ یعنی مسبوق است به نبودش در مرحله‌ی بالاتر. از این‌رو آنی که بالاتر است قدیم دهری می‌شود.

بر این اساس، عالم مثال بالاتر از عالم ماده است؛ از این‌رو عالم ماده حادث دهری و عالم مثال قدیم دهری می‌شود.