زيد بن على بن الحسين(ع) فرزند امام سجاد(ع) از شخصيت‌های ممتاز شیعه و جهان اسلام است. دانشمندان اماميه، شخصيت زيد را ستوده و او را به علم و دانش، تهجد و تقوا،  زهد و پرهيزگارى، شجاعت و ظلم‌ستيزى وصف كرده‏اند.

زيد بن على بن الحسين(ع) را به سبب كثرت انس با قرآن به «حليف القرآن‏» (هم پيمان با قرآن) توصيف نموده‌اند.

زید شهید، در یکی از سال‌های 120، 121، یا 122 هجری علیه خلیفه‌ی اموی، هشام بن عبدالملک قیام کرد و گروهی با او بیعت کردند و سرانجام زید در جنگى که در کوفه میان او و لشگریان خلیفه درگرفت به شهادت رسید.

فرقۀ «زیدیه» منسوب به زيد بن علی است، اگرچه زید خود را امام نمی‌دانست؛ اما قیام برای خون‌خواهی مظلومان عاشورا موجب شد که پيروانش وی را به عنوان امام پنجم بشناسند و به همين دليل زيديه ناميده می‌شوند. «زیدیه» یکی از مهم‌ترین فرقه‌های شیعی به شمار می‌آیند که توانستند در مناطقی از جهان اسلام حکومت‌هایی را تشکیل دهند.