Kur’an-ı Kerim’de ve rivayetlerde, günahkâr bir topluma azabın gelmesinin gecikmesi veya tümüyle uzaklaşmasının bazı nedenlerine değinilmiştir. Aşağıda onlardan birkaçını örnek olarak getiryoruz:

1- Peygamberin ve İstiğfar edenlerin varlığı: ‘Oysa sen içlerinde oldukça onları azaplandırmaz ve yine bağışlanma dilerlerken Allah onlara azap vermez.’[1]

Ayet, Nazr b. Hars hakkında nazil olmuştur. O, hidayet yerine taş nazil olmasını istemişti.[2] Bu ayet halkın içinde iki sebebin (Peygamberin ve bağışlanma dileyenlerin) olmasından dolayı Allah’ın onlara azap etmeyeceğini açıkca buyurmaktadır.

2- Müminlerin canını korumak: ‘(Müminler ve kafirler Mekke’de) Birbirlerinden seçilip ayrılmış olsalardı, onlardan kafir olanları elbette acı bir azapla azaplandırırdık.’[3]

3- Toplumda Zayıfların Varlığı: İmam Rıza (a.s) buyuruyor: ‘Şüphesiz her akşam ve sabah Allah’ın bir meleği şöyle seslenir: Ey Allah’ın kulları! Sakinleşin ve günahlârdan uzak durun. Otlayan hayvanlar, süt emen çocuklar ve rüku halinde ki yaşlılar olmasaydı size öyle bir azap gelirdi ki ezilip dağılırdınız.’[4]

4- Allah için dost olmak, camileri abad etmek ve sabahları istiğfar etmek: İmam Sadık (a.s) babası İmam Bakır’ın (a.s) şöyle buyurduğunu nakleder: ‘Allah, yeryüzü ehline azap etmeyi istese der ki: Benim (rızam) için birbirleriyle dost olanlar, camileri abad edenler ve sabahları benden bağışlanma dileyenler olmasaydı kesinlikle azabımı onlara nazil ederdim.’[5]