جستجوی پیشرفته
بازدید
2990
آخرین بروزرسانی: 1401/05/03
خلاصه پرسش
این مقامِ بالاتر است که قدرت امر و نهی را دارد و واضح است که مقام انسان از خداوند پایین‌تر است، پس چرا انسان در دعاهای خود با صیغه‌های امر و نهی، خداوند را مخاطب خویش قرار می‌دهد؟!
پرسش
در قرآن از فعل امری مانند «اهدنا الصراط المستقیم» برای ارتباط انسان با خدایش استفاده می‌شود. دلیل استفاده از فعل دستوری در جایی که انسان، خدایش را مخاطب قرار می‌دهد چیست؟
پاسخ اجمالی

دانشمندان علم اصول در مبحث امر و نهی بر این باورند که طلب و خواستن چیزی از دیگری به چندگونه متصور است:

الف) طلب عالى از دانى: یعنی مقام و جایگاه طلب‌کننده برتر و والاتر از جایگاه طلب‌شونده باشد که در این صورت، طلب و خواستن او را «امر» می‌نامند.

ب) طلب دانى از عالی: یعنی بر عکس مورد قبل، جایگاه طلب‌کننده پایین‌تر از جایگاه طلب‌شونده باشد که در این صورت، چنین درخواستی را «استدعا» می‌گویند.[1]

البته دو فردی که جایگاهی مساوی و مشابه دارند، می‌توانند از یکدیگر درخواست‌هایی داشته باشند.

در زبان فارسی می‌توان گفت که واژه‌هایی؛ مانند «فرمان» و «دستور»، معادل واژه «امر» در اصطلاح علم اصول است و  واژه‌هایی؛ مانند درخواست و خواهش معادل «استدعا» و «التماس» است.

آنچه در زبان عربی با نام فعل امر و نهی شناخته می‌شود، اختصاصی به فرمان و دستور نداشته و در استدعا و التماس نیز از آن بهره گرفته می‌شود که بر حسب قرائن و شواهد می‌توان تفاوت آنها را تشخیص داد.

به همین دلیل ما در مقام دعا و خواهش نیز از صیغه‌های امر و نهی استفاده می‌کنیم و این اختصاص به زبان عربی ندارد. به عنوان نمونه در زبان فارسی نیز یک فرد فقیر و یا بیمار می‌تواند از دیگران درخواست کند که به من کمک کنید و یا مرا درمان کنید و از این قبیل.

دلیل مطلب این است که در ارتکازات عرفی تفاوت بین فرمان و دعا روشن است، هرچند الفاظ و هیئت الفاظ برای این دو مشترک باشد.


[1]. ر. ک: مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، ج 1، ص 67– 70، قم، مکتب الاعلام الاسلامى، چاپ چهارم، 1373ش؛ سبحانی، شیخ جعفر، الموجز فی أصول الفقه، ج 1، ص 50 و 51، قم، مؤسسة الإمام الصادق(ع)، چاپ دوم، 1420ق.

البته در کتاب اصول فقه برای طلب قسم سومی نیز ذکر کرده و آن طلب مساوى از مساوی که آن‌را «التماس» نامیده است؛ ولی در زبان فارسی نمی‌توان برای استدعا و التماس واژه‌های جداگانه یافت؛ بلکه واژه مانند درخواست و خواهش از واژه‌هایی هستند که برای هر دو به کار می‌روند.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    787117 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    753120 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    675266 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    656400 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    647155 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    597074 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    579519 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    563824 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    563386 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    557982 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...