جستجوی پیشرفته
بازدید
1125
آخرین بروزرسانی: 1401/05/03
خلاصه پرسش
این مقامِ بالاتر است که قدرت امر و نهی را دارد و واضح است که مقام انسان از خداوند پایین‌تر است، پس چرا انسان در دعاهای خود با صیغه‌های امر و نهی، خداوند را مخاطب خویش قرار می‌دهد؟!
پرسش
در قرآن از فعل امری مانند «اهدنا الصراط المستقیم» برای ارتباط انسان با خدایش استفاده می‌شود. دلیل استفاده از فعل دستوری در جایی که انسان، خدایش را مخاطب قرار می‌دهد چیست؟
پاسخ اجمالی

دانشمندان علم اصول در مبحث امر و نهی بر این باورند که طلب و خواستن چیزی از دیگری به چندگونه متصور است:

الف) طلب عالى از دانى: یعنی مقام و جایگاه طلب‌کننده برتر و والاتر از جایگاه طلب‌شونده باشد که در این صورت، طلب و خواستن او را «امر» می‌نامند.

ب) طلب دانى از عالی: یعنی بر عکس مورد قبل، جایگاه طلب‌کننده پایین‌تر از جایگاه طلب‌شونده باشد که در این صورت، چنین درخواستی را «استدعا» می‌گویند.[1]

البته دو فردی که جایگاهی مساوی و مشابه دارند، می‌توانند از یکدیگر درخواست‌هایی داشته باشند.

در زبان فارسی می‌توان گفت که واژه‌هایی؛ مانند «فرمان» و «دستور»، معادل واژه «امر» در اصطلاح علم اصول است و  واژه‌هایی؛ مانند درخواست و خواهش معادل «استدعا» و «التماس» است.

آنچه در زبان عربی با نام فعل امر و نهی شناخته می‌شود، اختصاصی به فرمان و دستور نداشته و در استدعا و التماس نیز از آن بهره گرفته می‌شود که بر حسب قرائن و شواهد می‌توان تفاوت آنها را تشخیص داد.

به همین دلیل ما در مقام دعا و خواهش نیز از صیغه‌های امر و نهی استفاده می‌کنیم و این اختصاص به زبان عربی ندارد. به عنوان نمونه در زبان فارسی نیز یک فرد فقیر و یا بیمار می‌تواند از دیگران درخواست کند که به من کمک کنید و یا مرا درمان کنید و از این قبیل.

دلیل مطلب این است که در ارتکازات عرفی تفاوت بین فرمان و دعا روشن است، هرچند الفاظ و هیئت الفاظ برای این دو مشترک باشد.


[1]. ر. ک: مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، ج 1، ص 67– 70، قم، مکتب الاعلام الاسلامى، چاپ چهارم، 1373ش؛ سبحانی، شیخ جعفر، الموجز فی أصول الفقه، ج 1، ص 50 و 51، قم، مؤسسة الإمام الصادق(ع)، چاپ دوم، 1420ق.

البته در کتاب اصول فقه برای طلب قسم سومی نیز ذکر کرده و آن طلب مساوى از مساوی که آن‌را «التماس» نامیده است؛ ولی در زبان فارسی نمی‌توان برای استدعا و التماس واژه‌های جداگانه یافت؛ بلکه واژه مانند درخواست و خواهش از واژه‌هایی هستند که برای هر دو به کار می‌روند.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • کدام آیات قرانی، روش تفسیر قرآن به قرآن را تأیید می‌کند؟
    19584 علوم قرآنی 1393/02/09
    یکی از آیاتی که به روش تفسیر قرآن به قرآن راه‌نمایی می‌نماید، آیه شریفه «افَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرانَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیراً» است. از این آیه برداشت می‌شود که اولاً: قرآن به‌گونه‌اى است که فهم عادى بشر به آن می‌رسد و گرنه ...
  • آیا پیامبر خدا(ص) بیم داشت که بعد از او دینش در خطر بیفتد و پیروانش به آموزه‌های دینی پای‌بند نباشند؟!
    791 حدیث 1401/12/09
    آنچه در پرسش آمده، ناظر به این روایت است:«وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُ‏: إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمُ اسْتِخْفَافاً بِالدِّینِ‏ وَ بَیْعَ الْحُکْمِ وَ قَطِیعَةَ الرَّحِمِ وَ أَنْ تَتَّخِذُوا الْقُرْآنَ مَزَامِیرَ وَ تُقَدِّمُونَ أَحَدَکُمْ وَ لَیْسَ بِأَفْضَلِکُمْ فِی الدِّین»؛‏[1]به همین ...
  • چه گزارش‌هایی پیرامون عمرو بن عبدالله جندعی که روز عاشورا به شهادت رسید، وجود دارد؟
    2166 تاريخ بزرگان 1399/07/09
    عمرو (عمر)[1] بن عبدالله جندعی[2] نام یکی از یاران امام حسین(ع) و یکی از شهدای کربلا می‌باشد که روز عاشورا در رکاب حضرتشان به جهاد و مبارزه پرداخت.بر اساس برخی گزارش‌ها ایشان در همان ساعات ابتدایی نبرد به شهادت ...
  • مراد از عبارت «اسند عنه» که در برخی کتاب‌های رجالی وجود دارد، چیست؟
    8538 درایه الحدیث 1394/02/01
    در کتاب‌های رجالی در توصیف برخی راویان از عبارت «أسند عنه» استفاده شده است. در بین عالمان رجال و متخصصان این رشته؛ درباره نحوه قرائت این عبارت اختلاف شده است. برخی آن‌را به صیغه فعل ماضی معلوم و برخی فعل ماضی مجهول و برخی دیگر به عنوان فعل ...
  • آیا حضرت علی(ع) از یهودیان پول قرض می‌کرد؟
    13217 حدیث 1397/03/07
    ابتدا باید گفت که بیشتر انواع معاملات با شهروندان اهل‌کتاب که در سرزمین اسلامی زندگی می‌کنند، دارای مشکلی نیست؛ از این‌رو اگر در شرایط ضروری - بویژه اگر مسلمان ثروت‌مندی در دسترس نباشد - ایرادی ندارد که قرضی از آنان گرفته شود و این نیز به معنای ذلت و خواری ...
  • استغفار چیست و چه آداب و شرایطی دارد و تفاوت آن با توبه چیست؟
    79488 انسان و خدا 1397/10/18
    «استغفار» و درخواست آمرزش از پیشگاه خدای متعال، دارای چنان اهمیتی است که در قرآن کریم و روایات فراوان به آن سفارش شده است، و پیامبران الهی(ع) نیز در عین پاکی و طهارت، باز هم از خداوند درخواست آمرزش داشتند. در روایات از استغفار به عنوان بهترین دعا ...
  • چه چیزهایی مهدویت را تهدید می کند؟
    10596 سوء استفاده از مهدویت 1389/05/21
    آسیب های که مهدویت را تهدید می کنند بسیارند، ما در این جا تنها به سه مورد مهمّ آن اشاره می کنیم. 1. اگر بهترین قانون به دست مجریان نااهل بیفتد، اگر گرانبهاترین چیزها به دست نااهلان گرفتار شود، نه از قانون خبری خواهد بود ...
  • خلیفه‌ی اوّل چه جسارت‌های به امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) کرد؟
    3737 مبانی شیعه 1399/04/25
    بعد از ماجرای فدک و خطبه‌ی فدکیه و بعد از آن‌که نشانه‌های تأثیر سخنان امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) در میان مردم مشاهده می‌شد، بر اساس برخی گزارش‌های موجود در منابع اهل‌سنت، ابوبکر با نگرانی به بالای منبر رفت و سخنانی ایراد کرد که در صورتی ...
  • آیا پیامبر اسلام(ص) از نژاد ایرانی بود؟!
    23185 تاریخ 1395/11/07
    با توجه به نکات زیر، می‌توان به پاسخ رسید: 1. بر اساس منابع جغرافیایی، به منطقه خاصی از سرزمین فعلی عراق و یا به کل آن سرزمین، «بابل» می‌گفتند.[1] بعدها به مجموعه سرزمین‌های عراق، فارس، جبال(مناطق کوهستانی شمال عراق)، خراسان و ...، «ایران شهر» ...
  • آیا زنان می‌توانند از کنیه «ام قاسم» برای خود استفاده کنند؟
    6342 بیشتر بدانید 1393/03/01
    در فرهنگ عربی به آن دسته از نام‌هایی که با پیشوند «أب» (در مردان) و «أمّ» (در زنان) همراه باشد، کُنیه می‌گویند. با توجه به معنای أب(پدر) و أمّ(مادر) نوعاً این اسامی برای کسانی به کار برده می‌شود که نام یکی از فرزندانشان قاسم باشد و از این ...

پربازدیدترین ها