جستجوی پیشرفته
بازدید
7997
آخرین بروزرسانی: 1400/12/02
خلاصه پرسش
چه کسانی زودتر از همه، گام به بهشت می‌نهند؟
پرسش
آیا جمله‌ی «اول من یدخل الجنة الشهید» درست است؟ چه کسانی جزء اولین افرادی هستند که وارد بهشت می‌شوند؟
پاسخ اجمالی

از آیات قرآن و روایات استفاده می‌شود که ایمان به خدای تعالی، شهادت در راه خدا، مودت و دوستی اهل‌بیت(ع)، عفو و گذشت نسبت به انسان‌ها و... همگی باعث می‌شود تا زمینه‌ی ورود به بهشت برای انسان‌‌ها بیشتر شود؛ لذا گروهی از مردم که بیشتر از دیگران دارای این ویژگی‌ها هستند، زودتر از دیگران وارد بهشت شده و از نعمت‌های بی‌کران الهی بهره‌مند خواهند شد.

در این فرصت برخی از کسانی که شامل این رحمت ویژه خواهند شد و زودتر از دیگران وارد بهشت خواهند شد را با استناد به روایات وارده از معصومان(ع) برمی‌شماریم. این روایات را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: دسته‌ای که بیان می‌کند پیامبر(ص) مقدم بر همه هستند و دسته دیگر گروه‌هایی از امت پیامبر(ص) را اولین وارد شوندگان به بهشت معرفی می‌کند.

در جمع‌بندی آنها باید گفت؛ مراد از «اولین گروه» در برخی موارد، می‌تواند نسبی باشد، نه آن‌که قبل از آنان هیچ فرد و یا گروه دیگری وارد بهشت نشده‌اند.

الف) پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع)

رسول خدا(ص) به امام علی(ع) فرمود: «من اولین کسی هستم که وارد بهشت می‌شوم و تو بعد از من، سپس امام حسن(ع)، امام حسین(ع) و حضرت فاطمه(س) وارد بهشت می‌شوند».[1]

در روایت دیگری از رسول خدا(ص) نقل شده است: «نخستین کسی که وارد بهشت می‌شود من و فاطمه و حسن و حسین هستیم...».[2]

بعضی روایات نیز امام علی(ع) را اولین فرد می‌دانند:

رسول خدا(ص) فرمود: «...علی بن ابی‌طالب صاحب پرچم من در آخرت است، همان‌گونه که صاحب پرچم من در دنیا نیز بوده است، و اول کسی است که وارد به بهشت می‌شود؛ چرا که او پیش‌ روی من پرچم حمد را به دست دارد که بر آدم(ع) و پیامبران دیگر سایه افکنده است».[3]

رسول خدا(ص) در جایی دیگر فرمود: «یا علی! تو اوّلین کسی هستی که به همراه من در قیامت سر از خاک برخواهی داشت و تو اوّلین کسی هستی که به همراه من از صراط عبور خواهی نمود. پروردگارم به عزّت خود قسم یاد کرده است که هیچ‌کس از پل صراط نخواهد گذشت، مگر کسی که با ولایت تو و ولایت امامان از نسل تو که وسیله‌ی نجات از آتش است در دست داشته باشد. تو اوّلین کسی هستی که بر حوض کوثر بر من وارد خواهی شد و دوستانت را از آن سیراب کرده و دشمنانت را از آن دور می‌کنی. زمانی که در مقام محمود قرار می‌گیرم، همراه من خواهی بود و برای دوستان ما شفاعت می‌‌کنی و شفاعت تو در مورد آنان مورد قبول واقع می‏شود. تو اوّلین کسی هستی که در بهشت وارد می‌شوی...».[4]

در همین رابطه جابر بن عبدالله انصاری گفت: بعد از فتح خیبر رسول خدا(ص) به امام علی(ع) فرمود: «تو در روز قیامت از همه به من نزدیک‌تری، و در حوض کوثر جانشینم هستی. تو اولین فردی هستی که در کنار کوثر بر من وارد می‌شوی، و تو اولین کس هستی که با من پوشیده می‌شوی، و اولین فرد از امت من خواهی بود که داخل بهشت می‌گردی».[5]

همچنین در برخی روایات آمده است که حضرت فاطمه(س) اول نفری است که وارد بهشت می‌شود.[6]

در جمع‌بندی این روایات می‌توان گفت؛ اولین نفری که به بهشت گام برمی‌دارد پیامبر اسلام(ص) است و اگر در روایتی آمده است که امام علی(ع) یا حضرت فاطمه(س) اولین نفر هستند به اعتبار نسبت آنها به پیامبر(ص) است و یا به جهت دستور پیامبر(ص) به آنها است که جلو بیفتند.

نتیجه این‌که پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) از همه جلوتر به بهشت می‌روند و پیشقراولان بهشت هستند؛ بنابراین روایاتی که غیر از آنها کسان دیگری را اولین افراد وارد شونده به بهشت معرفی می‌کند، مرادشان اول نسبی است؛ یعنی نسبت به دیگران، نه نسبت به چهارده معصوم(ع).

ب) گروه‌ها و افرادی از امت پیامبر(ص)

در روایات گروه‌هایی از امت پیامبر(ص) اولین افراد وارد شونده به بهشت معرفی شدند که برخی از آنها اشاره را می‌کنیم:

  1. دوست‌داران اهل‌بیت(ع)

رسول خدا(ص) به امام علی(ع) فرمود: «دوستی تو نشانه‌ی ایمان است و بغض و دشمنی تو نفاق است. اول کسی که به بهشت وارد می‌شود، دوست‌داران تو هستند و اول کسی که در آتش جهنم وارد می‌شوند، دشمنان تو هستند...».[7]

نشانه و قرینه نسبی‌بودن پیشگامی در ورود به بهشت، روایت دیگری از رسول خدا(ص) است که به امام علی(ع) فرمود: «نخستین کسی که وارد بهشت می‏شود من و فاطمه و حسن و حسین(ع) هستیم. امام علی(ع) از آن‌حضرت(ص) پرسید دوستان ما کجا خواهند بود؟ رسول خدا(ص) فرمود: پشت سر شما وارد بهشت می‌شوند».[8]

  1. شهدا

رسول خدا(ص) فرمود: «شهید اولین کسی است که وارد بهشت خواهد شد».[9]

  1. اهل معروف

رسول خدا(ص) فرمود: «اهل معروف(نیکوکاران) پیشاپیش دیگران وارد بهشت می‏شوند، و پیش از دیگران بر سر آب حیات، به من ملحق می‏شوند».[10]

شاید مراد از این نیکوکاران، افرادی هستند که بدون شفاعت و غفران الهی، به آن اندازه اعمال نیکو در پرونده‌شان دارند که آنان را شایسته ورود به بهشت نمایند.

  1. فقیران خویشتن‌دار

رسول خدا(ص) فرمود: «نخستین گروهی که وارد بهشت می‌شوند، تهیدستانِ مهاجری هستند که بلایا و سختی‌ها با وجود آنان دفع می‌شود».[11]

در روایت دیگر آن‌حضرت(ص) فرمود: «سه گروه پیش از همه وارد بهشت می‌شوند: شهید در راه خدا، برده‌ای که بردگی‌اش او را از طاعت خداوندش باز نداشته است و فقیر و تهیدستی که عیال‌وار خویشتن‌دار است».[12]

  1. اذان‌گویان

رسول خدا(ص) فرمود: «اولین کسانی که وارد بهشت می‌شوند، پیامبران الهی، سپس کسانی که در مسجدالحرام اذان می‌گویند، سپس کسانی که در بیت المقدس اذان می‌گویند و سپس کسانی که در مسجدالنبی(ص) اذان می‌گویند و سپس سایر مؤذنین وارد بهشت می‌شوند‏».[13]

  1. انسان‌های عفیف

رسول خدا(ص) فرمود: «اولین کسی که وارد بهشت می‌شود، شهید و غلامی که به بهترین صورت، عبادت خدا را انجام می‌دهد و مولای خود را نصیحت می‌کند و انسان عفیف و پاک‌دامنی که عیال‌وار است‏».[14]

  1. انسان‌های پندپذیر

امام علی(ع) فرمود: مردمانی به سوی بهشت‌های جاویدان پیشی گرفته‌اند که از دیگران نه بیشتر روزه می‌گرفتند، نه بیشتر نماز می‌گزاردند و نه بیشتر حج و عمره می‌رفتند؛ بلکه چون اندرزهای خدا را دریافتند، پند گرفتند».[15]

در مورد این روایات که چگونه همه این‌ افراد و گروه‌ها می‌توانند اول باشند؟ همان‌گونه که گفته شد، می‌توان گفت مقصود این است که آنان نسبت به غیرشان اول هستند. البته ممکن است که در میان خود این گروه‌ها نیز تقدیم و تأخیرهایی باشد، اگرچه از روایات چیزی در این مورد به دست نیاوردیم.


[1]. شیخ طوسی، محمد بن حسن‏، الامالی، ص 351، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.

[2]. طبری آملی، عماد الدین محمد، بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، ج 2، ص 46، المکتبة الحیدریة، نجف، چاپ دوم، 1383ق.

[3]. شیخ صدوق، الامالی، ص 280، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق.

[4]. شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، محقق، مصحح، لاجوردی، مهدی، ج 1، ص 303 – 304، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق.

[5]. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ص 186، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم، 1390ق.

[6] . مناقب آل ابی طالب، ج 3، ص 329.

[7]. اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة(ع)، محقق، مصحح، رسولی محلاتی، هاشم، ج 1، ص 91، تبریز، نشر بنی‌هاشمی، چاپ اول، 1381ق.

[8]. بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، ج ‏2، ص 46.

[9]. علی بن موسی (امام هشتم)، صحیفة الإمام الرضا(ع)، محقق، مصحح، نجف، محمد مهدی،‏ ص 42، مشهد، کنگره جهانی امام رضا(ع)، چاپ اول، 1406ق.

[10]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 28، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[11]. شیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند احمد، تحقیق، الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف، ترکی، عبد الله بن عبد المحسن، ج 11، ص 133، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق.

[12]. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورام، ج 2، ص 121، قم، مکتبة الفقیه، چاپ اول، 1410ق.

[13]. صالحی دمشقی‏، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج 3، ص 111، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1414ق.

[14]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف،‏ ج 1، ص 246 – 247، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق.

[15]. تنبیه الخواطر و نزهة النواظر، ج ‏2، ص 213.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • محدودۀ حجاب زن تا کجا است؟
    50450 حجاب 1387/01/14
    در آیۀ 31 سورۀ نور و در بسیاری از روایات محدودۀ حجاب بیان شده است. خداوند در آیۀ مذکور می‌­فرماید: "به زنان مؤمن بگو که چشمان خود فرو ­گیرند و شرمگاه خود نگه‌دارند و زینت‌های خود را جز آن مقدار که پیدا است، آشکار­ نکنند و روسری‌های خود ...
  • خطبه بدون نقطه امام علی(ع) کدام است؟ و چرا در نهج البلاغه سید رضی نیامده است؟
    75565 تألیفات شیعی 1391/12/09
    خطبه‌ای منسوب به امام علی(ع) وجود دارد که در آن از هیچ کلمه نقطه‌داری استفاده نشده است و تمام خطبه بدون نقطه می‌باشد. البته این خطبه در نهج البلاغه وجود ندارد، بلکه در منابع دیگر ذکر شده است. سید رضى در جمع‏آورى سخنان امام علی(ع)، روشى مخصوص به ...
  • آیا مواردی وجود دارد که صفت «تکبر»، ویژگی اخلاقی مثبتی برای انسانها به شمار آید؟
    4947 امام علی ع 1397/12/02
    تکبّر؛ به این معنا ‌که آدمى خود را بالاتر از دیگران ببیند، و معتقد شود که بر آنها برترى دارد، و دیگری را کوچک شمارد، مورد نکوهش است.[1] اما همین صفت نکوهش‌شده در برخی شرایط، می‌تواند ویژگی مثبتی به شمار آید:
  • نظریه پلورالیسم دینى و قرائت‌هاى مختلف از دین را توضیح دهید و تفاوتشان را ذکر کنید.
    20954 کلام جدید 1386/08/16
    «پلورالیسم» به معناى «کثرت‌گرایى» است که در حوزه‌هاى مختلف فلسفه دین، فلسفه اخلاق، حقوق و سیاست و... کاربردهاى مختلفى دارد، و حد مشترک همه اینها به رسمیت شناختن کثرت در برابر وحدت یا انحصارگرایى است.پلورالیسم دینى به معناى انحصار نداشتن رستگارى در یک دین ویژه و بهره‌مندى همه ...
  • آیا بعد از امام رضا(ع)، شیعیان دیگر دچار انشعاب نشدند؟!
    3064 فرقه های منشعب از شیعه 1399/11/18
    در دوران امامت ائمه(ع)، اگرچه بیشتر شیعیان در مسیر صحیح حرکت می‌کردند؛ اما با این وجود، فرقه‌های مختلفی نیز در میان آنها به وجود آمد که هر کدامشان تا شماری از امامان را قبول داشته و یکی از آنان را به عنوان آخرین امام دانسته و ...
  • آیا والدین حضرت محمد (ص) وارد بهشت خواهند شد؟
    28364 مناقب و ویژگی ها 1391/02/12
    بر اساس آیات قرآن کریم، به صورت کلّی، شرط ورود به بهشت، ایمان و عمل صالح است. علمای شیعه و نیز گروهی از اهل سنّت معتقدند که پدر و مادر و اجداد پیامبر اسلام(ص)، خداپرست و موحّد و مبنای زندگی آنان بر نیکویی عمل بود.
  • علت غیبت و پنهان بودن امام دوازدهم(عج) چیست؟
    98351 دلایل غیبت 1387/04/06
    منظور از غیبت امام دوازدهم(عج) پنهان شدن آن حضرت در غار و زندگی دور از مردم نیست، بلکه آن حضرت در بین مردم زندگی و رفت و آمد می‌کنند و همانند دیگر افراد جامعه، یک زندگى عادى دارند، حضرت مردم را می‌بینند و آنها را می‌شناسند مردم ...
  • اخلاق مبتنی بر دین به چه معنا است؟
    22722 معیار شناسی (دین و اخلاق) 1388/10/30
    در بحث رابطه بین دین و اخلاق دو دیدگاه کلی در مورد مبانی ارزش های اخلاقی مطرح بوده که عبارت اند از: 1. اخلاق امری مستقل از دین بوده و ارتباطی به دین ندارد.
  • اگر انسان به جهت بوی مخصوص منی شک کند که محتلم شده یا نه وظیفه‌اش چیست؟
    31500 جنابت 1386/04/26
    از نظر اسلام در مسائل طهارت و نجاست - که جنابت از شاخه‌های آن است -، شک و تردید هیچ اعتباری ندارد و نباید به آن اعتنا کرد. همچنین غسل جنابت در صورتی بر انسان واجب می‌شود که نشانه‌های منی وجود داشته باشد و یا ...
  • مساجد و مکان‌هایی که حضرت محمد(ص) ساخت چه نام دارند و علت ساختشان چه بود؟
    14448 گوناگون 1392/01/26
    نخستین اقدام پیامبر اسلام(ص) در مدینه، ساختن مسجد بود. جایگاهى که افزون بر مرکزیت عبادى، مرکزیت فرهنگى، سیاسى و ادارى نیز داشت؛ و یکى از تکیه‌گاه‌هاى اصلى اسلام در میان مسلمانان‏ بود.[1] زمانى که رسول خدا(ص) نخستین بار در قُبا مسجدى بنا کرد و ...

پربازدیدترین ها