جستجوی پیشرفته
بازدید
36564
آخرین بروزرسانی: 1400/09/03
خلاصه پرسش
چگونه می‌توان به وسیلۀ قرآن وجود امام زمان(عج) و ظهورش را اثبات کرد؟
پرسش
چگونه می‌توان به وسیلۀ قرآن وجود امام زمان(عج) و ظهورش را اثبات کرد؟
پاسخ اجمالی

نخست باید دانست که قرآن نوعا به صورت کلی سخن می‌گوید و تفصیل آن در سنت آمده است.

با توجه به این نکته از دو دسته آیات قرآن، می‌توان برای وجود حضرت ولی‌عصر(عج) و ظهور آن‌حضرت استفاده نمود:

  1. آیاتی که ضرورت وجود حجت الهی را در میان مردم بیان می‌کنند، مانند: "همانا تو بیم دهنده‌ای و برای هر جامعه راهنمایی است". این آیه و روایات تفسیر کنندۀ آن وجود و حضور دایمی رهبران آسمانی را به طور عام در جوامع بشری مورد تأیید و تأکید قرار می‌دهد.
  2. آیاتی که بشارت به حکومت صالحان و مستضعفان و مؤمنان بر کرۀ زمین می‌دهد. مثلاً در جایی از قرآن کریم آمده است: "و همانا در زبور بعد از آن‌که در تورات نوشتیم که زمین را بندگان صالح من به ارث خواهند برد". و در جای دیگری از قرآن خداوند "وعده" می‌دهد که بندگان صالح به قدرت می‌رسند و امنیت را در جهان گسترش می‌دهند و دین را در سراسر جهان فراگیر می‌کنند.

در روایات مصداق این آیات مشخص شده و به وجود و ظهور حضرت مهدی(عج) تفسیر گردیده است.

پاسخ تفصیلی

ظهور منجی و کسی که روزی خواهد آمد و جهان را پر از عدل و داد خواهد نمود، از اموری است که مورد اتفاق همۀ ادیان و فرق موجود دنیا است، منتها در تعیین مصداق و بعضی از خصوصیات آن با هم اختلاف دارند.

اما شیعه معتقد است که منجی و مصلح جهانی حضرت مهدی(عج) است.[1]

از آن‌جا که قرآن کریم بر اساس مطالب مستحکم فطری و عقلی است، بهترین سند برای هر مطلب علمی و دینی است.

گفتنی است که قرآن نوعا به صورت کلی سخن می‌گوید و برای تشریح و تفسیر آن باید به سراغ خبره و متخصص علوم قرآنی؛ یعنی ائمه(ع) رفت. به عبارت دیگر، وظیفه و مسئولیت روشنگری و بیان مقصود آیات قرآن به حجت‌های الهی واگذار شده است.[2]

در پاسخ این سؤال تنها به بیان گلچینی از آیات مربوط به بحث می‌پردازیم و بعضاً از روایات معصومین(ع) برای درک هر چه بیشتر آیات بهره خواهیم گرفت. در هر صورت از دو دسته آیات قرآن، می‌توان برای وجود امام زمان(عج) و ظهور آن‌حضرت استفاده نمود: آیاتی که ضرورت وجود حجت الهی را در میان مردم بیان می‌کنند. و آیاتی که بشارت به حکومت صالحان و مستضعفان و مؤمنان بر کرۀ زمین می‌دهد.

  1. آیاتی که ضرورت وجود حجت الهی را در زمین بیان می‌کنند.

از نظر قرآن کریم، در طول تاریخ زندگی انسان، هیچ‌گاه زمین از حجت خدا خالی نبود و خداوند برای هر امتی فردی مناسب را برگزیده تا انسان‌ها را در راه رسیدن به کمال مطلوب رهنمون باشند. چنان‌که خداوند سبحان فرمود: "إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هاد".[3]

پس همواره یک بیم دهنده و هدایت‌گر در جوامع انسانی حضور دارد که از جانب خدا برگزیده شده است. امام صادق‌(ع) در تفسیر آیۀ یاد شده فرمود: "در هر زمانی امامی از خاندان ما وجود دارد که مردم را به آنچه رسول الله(ص) آورده(دین اسلام) هدایت می‌کند".[4]

از مجموع این آیه و روایت ضرورت وجود حجت الهی به عنوان هدایتگر در هر عصر، به خوبی فهمیده می‌شود.

دلیل دیگر بر ضرورت وجود امام معصوم در جامعه این است که قرآن مبین و مفسر لازم دارد و به جز امام معصوم کسی به تمام معانی و خصوصیات آیات قرآن از محکمات و متشابهات آگاه نیست. پس به حکم عقل قطعی پس از رسول، امام معصوم لازم است.[5]

امام رضا(ع) در بیان لزوم وجود امام معصوم می‌فرماید: "اگر زمین برای یک چشم به هم زدن از حجت خالی شود، اهلش را در خود فرو خواهد برد".[6]

امامان معصوم(ع) مایۀ آرامش و امنیت هستی و واسطۀ فیض الهی‌اند و نعمات و برکات خداوند متعال به واسطۀ آنها و به یمن حضورشان به انسان‌ها داده می‌شود، که اگر لحظه‌ای برکت وجودشان نباشد، زمین اهلش را فرو می‌برد.[7]

اما این‌که مصداق این امام معصوم، کیست و چه هویتی دارد، روایات فراوانی وارد شده است که بیان می‌دارند این فرد همان فرزند امام حسن عسکری(ع) است و... .[8]

  1. دسته‌ی دوم آیاتی که بشارت به حکومت صالحان و مؤمنان بر روی زمین می‌دهد.

بر اساس ده‌ها آیه از قرآن کریم موضوع ظهور حضرت مهدی(عج) قابل استناد است. تمرکز غالب این آیات بر بشارت به بندگان صالح و مستضعف برای بازستاندن حق خود و رسیدن به قدرت و ایجاد یک حکومت واحد جهانی مبتنی بر حق و عدل و غلبۀ اسلام بر تمامی مکاتب و ادیان است. قرآن کریم از یک‌سو بیان می‌کند این بشارت در بعض کتب آسمانی دیگر هم آمده است: "و همانا در زبور بعد از ذکر(تورات) نوشتیم که زمین را بندگان شایستۀ من به ارث خواهند برد".[9]

از سوی دیگر، این بشارت را به اراده خداوند استناد می‌دهد: "و خواستیم بر مستضعفان روی زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان گردانیم".[10] این آیات بشارت در ظهورند که در تفسیر آن روایات زیادی وجود دارد که این ادعای ما را اثبات می‌کنند.

در آیۀ دیگری خداوند حکومت و جانشنی مؤمنان و صالحان را به عنوان "وعدۀ الهی" بر بندگان باایمان خود بیان می‌کند و امنیت و آرامش را مژده می‌دهد: "خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که حتماً آنان را در این زمین جانشین (خود) قرار دهد و آن دینی را که برایشان پسندیده است، به سودشان مستقر کند و بیمشان را به امنیت مبدل گرداند تا مرا عبادت کنند و ...".[11]

روایات معصومان(ع) این آیه را بر حضرت مهدی(عج) و اصحاب او منطبق نموده‌اند.[12]

انتظار فرج نیز که خود بحثی مبسوط و مفصل است و دلالت به "وجود" و "ظهور" حضرت ولی‌عصر(عج) می‌کند، در قرآن و روایات ائمۀ اطهار(ع) مورد اشاره قرار گرفته است: "و ارتقبوا انی معکم رقیب".[13]

امام رضا(ع) در تفسیر آیۀ یاد شده، انتظار فرج را موجب گشایش و آرامش دانسته است.[14]

جمع‌بندی:

آنچه از مجموع آیات و روایات یاد شده استفاده می‌شود، این است که بر اساس حکمت و لطف خداوند در طول تاریخ بشر همواره رهبرانی آسمانی مردم را انذار و تبشیر نموده‌اند و خداوند برکت وجود آنها را در زمین همیشگی کرده است. حضرت مهدی(عج) در این زمان، مقام رهبری و امامت جهانیان را به دست دارد و روزی ظهور می‌کند.[15]


[1] برای آگاهی بیشتر، ر. ک: امام زمان (عج) و ادیان، سؤال 1428 (سایت: 1631).

[2]. حدیث ثقلین، حاکم نیشابوری، مستدرک حاکم، ج 3، ص 148، بیروت، دارالمعرفة. ر. ک: «الفاظ حدیث ثقلین در منابع اهل سنت و شیعه»، 17344؛ «چرایی اهمیت حدیث ثقلین»، 34175؛ «صحیح بخاری و حدیث ثقلین»، 6921.

[3]. "به درستی که تو بیم دهنده‌‌ای و برای هر جامعه راهنمایی است". رعد، 7.

[4]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 23، ص 5، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. "و فی کل زمان امام منا یهدیهم الی ما جاء به رسول الله(ص)".

[5]. بانوی اصفهانی، سیده نصرت امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج 3، ص 39، توضیح آیۀ 44 نحل، بی‌نا، چاپ اول، بی‌تا؛ «قرآن و نیاز انسان ها به امام»، 2687.

[6]. بحارالانوار، ج 23، ص 29، احادیث دیگری نیز با همین مضمون در منبع مذکور آمده است.

[7]. در بحارالانوار، ج 23، ص 56، به مقولۀ لزوم وجود همیشگی رهبر آسمانی برمی‌خوریم.

[8]. ر. ک: بحار الانوار، ج 23، ص 1 – 104؛  و ... . محدث نورى‏، نجم الثاقب فی أحوال الإمام الغائب‏، ج 1، ص 249 – 440، قم، مسجد جمکران‏، چاپ دهم، 1384ق؛ برای اطلاعات بیشتر، ر. ک: صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ج 2، ص 394 – 410، قم، موسسه حضرت معصومه(س)، 1419ق.

[9]. "و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون". انبیاء، 105.

[10]. قصص، 5.

[11]. نور، 55.

[12]. ابن أبی زینب (نعمانی)، محمد بن ابراهیم، الغیبة، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ص 240، نشر صدوق، تهران، چاپ اول، 1397ق. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: فرزی، محمد علی، امید سبز، ص 34.

[13]. "منتظر باشید که من هم مثل شما منتظرم". هود، 93.

[14]. عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق و مصحح: رسولی محلاتی، هاشم، ج ‏2، ص 159، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق؛ طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏10، ص 376، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.

[15]. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: رضوانی، علی اصغر، موعود شناسی و پاسخ به شبهات، ص 285- 304، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، چاپ دوم، 1384ش.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • فیض در عرفان به چه معنا است؟
    20523 اصطلاحات 1391/10/25
    مقصود اهل معرفت از فیض، همان چیزی است که در فلسفه از آن به بخشش وجود(اعطای وجود) تعبیر می‌آورند. توضیح این‌که از نظر اهل معرفت، ذات متعالی خداوند هستی محض است، شدت و کمال هستی او موجب تحقق موجودات، و به بیان دقیق‌تر موجب عشق به ظهور ...
  • آیا برای آسان‌تر شدن بازپرداخت وام دعایی وجود دارد؟
    5504 حدیث 1394/12/18
    در روایات برای ادای دین(بازپرداخت وام)، دعاهای متعددی توصیه شده است.[1] از جمله این دعاها، دعایی است که از امام سجاد(ع) در کتاب صحیفه سجادیه وجود دارد: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ هَبْ لِیَ الْعَافِیَةَ مِنْ دَیْنٍ تُخْلقُ بِهِ وَجْهِی، وَ یَحَارُ ...
  • برخورد پیامبر(ص) با بادیه‌نشینان چگونه بود؟
    7901 رفتار با پیروان 1397/02/09
    بیشتر عرب‌های بادیه‌‌نشین که به آنها اعرابی نیز گفته می‌شود،[1] به حکم دورى از تعلیم و تربیت و شنیدن آیات الهى و سخنان پیامبر(ص)، دارای کفر و نفاق شدیدتری نسبت به دیگر افراد جامعه بودند و البته این قاعده‌ای کلّی‏ نبوده و در میان ...
  • آیا تفسیر کلام خداوند توسط غیر رسول و فرستاده او مجاز است؟
    19453 شیعه و قرآن 1388/04/23
    بر خلاف دیگر کتب آسمانی که دچار تحریف شده اند، اکنون ما هیچ مطلب خلاف واقعی را در قرآن مشاهده نمی نماییم و حتی آنانی که به معانی خاصی از تحریف نیز معتقدند، از این نکته غافل نمانده اند. خداوند، قرآن کریم را با متنی آسان و قابل ...
  • آیا استبرای از بول(ادرار) به جای استبرای از منی کافی است؟
    7020 استبرا 1399/12/11
    استبرای از منی با ادرار کردن محقق می‌شود و فایده‌اش آن است که اگر بعدا رطوبت مشکوکی خارج شد، حکم به پاکی آن رطوبت می‌شود.حال اگر فرد جُنبی ادرار نداشت و به شکل استبرای از بول(ادرار)، استبرا نمود و با این عمل اطمینان پیدا کرد که منی در مخرج بول ...
  • مهم ترین راه مقابله با جنگ روانی چیست؟
    71292 حکومت دینی در نظام بین الملل 1388/10/13
    یکیاز روش های به زانو در آوردن و تسلط بر دشمن جنگ روانی است که کارآیی و تأثیر آن به مراتب از جنگ های نظامی و فیزیکی بالاتر است. رسول گرامی اسلام (ص) در ابتدای بعثت، هدف شدیدترین هجمه های روانی و تبلیغاتی کفار قرار گرفتند. ...
  • بر اساس آموزه‌های اسلامی، شخصیت افراد در چندسالگی به صورت کامل شکل گرفته و قابل تغییر نخواهد بود؟
    7750 حدیث 1397/05/21
    بر اساس آموزه‌های اسلامی و با جمع‌بندی آیات و روایات، این‌گونه نیست که بعد از گذر از سنّی، انسان نتواند شخصیت خود را تغییر داده و مجبور باشد تا آخر عمر و به صورت جبری در سایه شخصیتی ثابت ادامه حیات دهد، اما بر اساس واقعیت علمی و ...
  • آیا هویت سفیانی، یمانی، خراسانی، شعیب ابن صالح، زرقاوی،در روایات آمده است؟
    57262 حدیث 1388/11/15
    در روایات ما ویژگی های زیادی در باره علائم ظهور حضرت مهدی(ع) بیان نشده است و تنها اشاراتی به بعضی از مشخصات آنها شده است که به چند مورد از آنها اشاره می کنیم : 1. خروج سفیانی، یکی از علامات ظهور حضرت مهدی(عج) خروج ...
  • آیا علت انکار خدا نارسائی در دلایل اثبات خداست؟
    13528 Islamic Philosophy 1390/09/05
    این حقیقت که انبیای الاهی با همه حکمت و براهین قاطع خود، باز هم مورد انکار افراد کافر در زمان خود قرار گرفته اند، نشانگر عناد منکران است؛ چرا که نمی خواهند حق را تصدیق کنند، نه این که دلایل کافی ارائه نشده، یا دلایل منکران همگی رد نشده ...
  • معنای اصطلاحات «علت تامه»، «علت ناقصه» و «علت مُعد» چیست؟
    6750 بیشتر بدانید 1401/02/11
    در پاسخ به این پرسش باید به تفاوت انواع علت‌ها دقت کرد که از یک نگاه به «علت تام»، «علت ناقص» و «علت مُعِدّ» تقسیم مى‏شود:علت تام: علتی است که وجود او موجب وجود معلول خواهد شد، و عدم او عدم معلول را در پی خواهد ...

پربازدیدترین ها