جستجوی پیشرفته
بازدید
41569
آخرین بروزرسانی: 1386/10/26
خلاصه پرسش
آیا در روز عاشورا اصحاب امام حسین (ع) با حفر چاه امکان دسترسی به آب را نداشتند؟
پرسش
در روز عاشورا فاصله امام حسین (ع) و خیمه گاه با رودخانه فرات زیاد نبود و می شد با کندن یک گودال به آب رسید. آیا چنین کاری صورت گرفت؟
پاسخ اجمالی

پلیدترین و ناجوانمردانه ترین حربه یزیدیان در برابر امام حسین(ع) محروم کردن اردوگاه امام، از عنصر ضروری حیات یعنی آب بوده است. آن حضرت (ع)، برای رفع این مشکل اقدامات زیادی انجام دادند که بسیار مؤثر واقع شد. یکی از این اقدامات حفر چاه بود که امام حسین (ع) و اصحاب نیز از این شیوه استفاده کردند به نحوی که دشمن از این امر مطلع شد و از آن به شدت جلو گیری کرد!.

پاسخ تفصیلی

روشن است که نهضت امام حسین(ع) در شرایطی ایجاد شد که قدرت در دست امویانی بود که در تحریف حقایق مشهور و معروف بودند به همین دلیل نهضت کربلا دچار یک توطئه کم نظیر تبلیغاتی شد. همینطور در  روزگار بنی عباس؛ زیرا آنان نیز همان سیاست بنی امیه را دنبال می کردند بلکه در بعضی موارد آنان با علوی ها با شدت و قساوت بیشتری برخورد می کردند . به همین جهت بسیاری از وقایع نهضت امام حسین(ع) بویژه جزئیات آن بر ما پوشیده مانده است.

روشن است که نهضت امام حسین (ع) در فاصله زمانی طولانی قبل از روز عاشورا شروع شد. از زمانی که کاروان از مدینه منوره حرکت و با عبور از منزلگاه های متعددی به مکه رسید و سپس از آنجا به سوی عراق خارج شده و بعد از طی منازلی در کربلا مستقر شدند، اما ما وقتی به تاریخ نهضت مراجعه می کنیم گزارش قابل توجهی از حوادث و وقایع مسیر حرکت نمی یابیم بلکه بسیاری از وقایعی که در روز عاشورا اتفاق افتاده مخفی مانده است. یکی از این وقایع مسأله عطش امام حسین و اصحاب ایشان است. بله در منابع متعدد حدیثی و در کتب زیارات و تاریخ با سند صحیح و قابل اعتماد، اصل مسأله عطش امام حسین(ع) و اینکه آن حضرت با لب تشنه به شهادت رسیدند، آمده است که به بعضی از این موارد اشاره می کنیم:

1- علامه نوری و علامه مجلسی روایت کرده اند: حسین بن علی(ع) و اهل بیت و اصحاب ایشان مظلومانه و در حالی که جسم و جانشان، مقهور و مورد ستم قرار گرفته بود و با لب تشنه به قتل رسیدند. [1]

2- صاحب مستدرک الوسائل از امام محمد باقر (ع) روایت کرده است که فرمود: "حضرت حسین علیه السّلام که صاحب کربلاء است در حالى که مظلوم و اندوهگین و تشنه و غصه‏دار بود شهید شد." [2]

3- علامه مجلسی روایت کرده است که جبرئیل وقایعی را که بر امام حسین (ع) اتفاق می افتد برای حضرت آدم (ع) نقل کرد از جمله این که : این پسر تو دچار یک مصیبتى خواهد شد که مصائب دیگر در مقابل آن کوچک خواهند بود: حضرت آدم فرمود: چه مصیبتى؟ جبرئیل گفت: حسین در حالى شهید مى‏شود که عطشان، غریب، تنها، بى‏یاور و بى‏معین خواهد بود." [3]

علاوه بر روایاتی که ذکر شد روایات زیاد دیگری نیز وجود دارد [4]   که قضیه عطش امام حسین (ع) را برای ما مسلم می کند، اما بسیاری از جزئیات آن بر ما مجهول است در باره این که برای تهیه آب اقدام به حفر جاه کردند یا نه روایاتی وجود دارد که به آنها اشاره می کنیم:

1- بنا به نقل برخی از روایات "... امام کلنگی برداشت و پشت خیام زنان به فاصله نه گام به طرف جنوب زمین را کند آبی گوارا بیرون آمد و آن حضرت و همراهان همه آب آشامیدند و مشک ها را پر کردند ... . [5]

ممکن است با توجه به نزدیکی کربلا به رود خانه فرات و بالا بودن سطح آب اصحاب نیز از این شیوه استفاده کرده باشند ولی این امر موجب گردید که دشمن از این امر مطلع شود و از آن به شدت جلو گیری کند!.

2- در تاریخ آمده است: "چون این خبر به عبیدالله زیاد رسید در ضمن نامه ای به عمرسعد، از او خواست که نگذارند اهل بیت امام حسین (ع) به آبی دست پیدا کنند و در نامه اش نوشت: به من چنان رسانیده اند که حسین (ع) و یاران او چاه ها حفر کرده و آب بر می دارند، به همین جهت امکان هیچ شکستی برای ایشان نیست، چون بر مضمون نامه مطلع شوی باید که حسین بن علی (ع) و یاران او را از کندن چاه منع کنی و نگذاری که دنبال آب بگردند. [6]

3- از مناقب نقل شده که اهل بیت امام حسین (ع) در سه شبانه روزی که از آب ممنوع بودند، گاهی برای استعمال آب غیر شرب چاه حفر می کردند که دشمنان آنرا پر کردند (ممکن است آب چنین چاهایی با عمق بسیار کم مناسب نوشیدن نبوده است)، و گاهی حضرت ابوالفضل (ع) شجاعانه محاصره شریعه فرات را شکسته و آب می آوردند. در شب عاشورا، حضرت علی اکبر (ع) با 50 نفر به شریعه رفت و آب آورد ولی از صبح عاشورا دیگر ممکن نشد که آبی به حرم امام حسین (ع) [7] برسد که هدف دشمن هم این بود که اهل بیت (ع) بر اثر شدت تشنگی از پا درآیند چرا که از شجاعت آنان با خبر بوده و می دانستند که اگر تشنگی بر آنان اثر نگذارد، هرگز قادر بر غلبه بر اهل بیت (ع) نیستند و در نهایت هم با این حربه غیر انسانی توان جسمی لشکریان امام حسین را گرفته و آنان را به شهادت رساندند [8] .

نمایه مرتبط: امام حسین (ع) و رد نمودن آب در عاشورا، سؤال 580 (سایت: ۶۳۳) .



[1] مستدرک‏الوسائل ج : 10 ص : 238، بحارالأنوار ج : 98 ص : 27 .

[2] مستدرک‏الوسائل ج : 10 ص : 240.

[3] بحارالأنوار ج : 44 ص : 246.

[4] بحارالأنوار ج : 44 ص : 246.، بحارالأنوار ج : 98 ص : 46، کامل الزیارات الباب الثامن و الأربعون کیف یحب أن یکون زائر الحسین بن علی ص 131.، ثواب‏الأعمال ص : 89.، بحارالأنوار ج : 44 ص : 304،الکافی ج : 6 ص : 392، کامل‏الزیارات ص : 107.، دیوان دعبل الخزاعی ، القصیدة التائیة.

[5] مدینة المعاجز، الباب الثالث فی معاجز الامام ابی عبدالله الحسین (ع)، ص 245.

[6] الفتوح، ابومحمد احمد بن علی اعثم کوفی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1372، بخش دوم، فصل ششم امام حسین (ع)، یزید، قیام، ص 893.

[7] منتهی الآمال، شیخ عباس قمی (ره)، انتشارات بهزاد، چاپ دوم، 1381، باب پنجم، مقصد سوم، فصل اول، ص 427، حاشیه.

[8] نک: زندگانی امام حسین (ع)، سید هاشم رسولی محلاتی، چاپ چهارم، نقد نشر فرهنگ اسلامی، 1378، ص 387.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا اگر در دهانم خونی ایجاد شود، روزه‌ام باطل می‌شود؟
    27908 خوردن و آشامیدن 1392/04/23
    چنانچه خون دهان عمداً از گلو پایین نرود، روزه باطل نمی‌شود.[1] ولی اگر خون را عمداً فرو دهد، روزه‌اش باطل است و فرقى نمی‌کند که در فرو بردن آن ضرورتی باشد یا خیر. بلى، در صورتی‌که ضرورت ایجاب کند، کفّاره ندارد.
  • دلیل روایی وحدت ولی فقیه چیست؟
    10333 System 1389/01/22
    در پاسخ باید گفت: وحدت ولی فقیه از ادله و روایات اثبات ولایت فقیه، استفاده نمی شود. این روایات تنها به ارائۀ معیارها بسنده می کند و به وحدت و یا تعدد ولی فقیه، اشاره ای ندارد، بلکه هر دو گزینۀ وحدت و تعدد ولی فقیه، می ...
  • لطفا تفسیر آیات ابتدایی سوره انشراح را بیان کنید؟
    612 تفسیر 1403/03/05
    آیات ابتدایی سوره انشراح شامل بیان برکاتی است که شامل حال پیامبر اسلام(ص) شد، و پایان آن نیز توصیه‌هایی به آن‌حضرت است.«أَ لَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ»؛آیا ما سینه‌ات را گشاده نساختیم؟منظور آیه از «شرح صدر» در این آیه، باز شدن و گستردگى سینه رسول خدا(ص) به نور ...
  • آیا نماز در کربلا مثل نماز در مکه به صورت کامل خوانده می شود؟
    84568 Laws and Jurisprudence 1390/02/19
    در ارتباط با تمام و یا شکسته ­بودن نماز در حرم امام حسین (ع) باید گفت:مسافر مى‏تواند در مسجد الحرام و مسجد پیغمبر (ص) و مسجد کوفه نمازش را تمام بخواند. ولى اگر بخواهد در جایى که اول جزء این مساجد نبوده و بعد به این مساجد اضافه ...
  • اعلام هفت تن از آیات عظام از طرف جامعه مدرسین به چه معنا است؟
    13937 Laws and Jurisprudence 1388/12/16
    از جمله شرایط مرجع تقلید این است که از نظر علمی از سایر مجتهدان زمان خود، بالاتر باشد و با وجود مجتهد اعلم، نمی­توان از مجتهد غیر اعلم تقلید کرد. و این در صورتی است که فاصله بین مجتهد اعلم و مجتهد غیر اعلم به قدری زیاد باشد که در ...
  • کلمه‌ی قلب در قرآن چند بار و در چه سوره‌هایی آمده، و معانی آن چیست؟
    82043 تفسیر 1391/11/01
    با بررسی تمام مواردی که در قرآن، مفهوم قلب و معانی مشابه آن به کار رفته است، چنین به دست می‌آید که بی‌گمان مفهوم «قلب»، در برخی آیات، در مورد قلب روحانی و معنوی، یعنی «روح و نفس» انسان استعمال شده است. اما در مورد آیات دیگری که گاه ...
  • حشر انسان هایی که خارج از زمین مثلا کره ماه فوت می کنند چگونه است؟
    15859 معاد و قیامت 1390/06/15
    در مورد حشرِ فردی که خارج از زمین بمیرد باید توجه داشت که ارض محشر تفاوتهای عمده ای با تصور ما از زمین دارد بلکه در آغاز قیامت زمین به غیر این زمین تبدیل شده و تغییر و ...
  • آیا دود کردن اسفند برای جلوگیری از چشم زخم، سند دینی دارد؟
    181331 Laws and Jurisprudence 1388/05/03
    برای درک برخی از حقایق و واقعیات، علم و عقل بشری ناتوان است. چشم زخم یکی از این پدیده­ها است که دست کم تا به امروز، عقل و علم بشری نتوانسته آن را اثبات کند هم چنان که دلیلی بر ردٌ و نفی آن ...
  • معنای اطاعت از ولی فقیه چیست؟
    12042 System 1389/06/28
    پاسخ آیت الله هادوی تهرانی به این شرح است:اگر فقیه عادل دارای کفایت، حکمی را با شرایط آن صادر کند، بر همگان حتی سایر فقهای عادل با کفایت و حتی خود شخص این فقیه، عمل به آن حکم لازم است و این امر همان اطاعت از ولی فقیه ...
  • در روایات؛ هنگام سحر و افطار قرائت کدام سوره سفارش شده است؟
    23953 حدیث 1393/04/26
    در روایتی از امام صادق(ع) به خواندن سوره قدر(انا انزلناه فی لیلة القدر) در وقت سحر و افطار سفارش شده است: «مؤمن روزه‌داری نیست که وقت سحر و افطار "انا انزلناه" را بخواند مگر آن‌که در بین آن دو وقت مانند کسی است که در راه خداوند، در ...

پربازدیدترین ها