قیام عاشورا یکی از اثر گذارترین و مهم ترین وقایع تاریخ اسلام است که در محرم سال 61 هجری قمری واقع شد.

در این قیام، سه امام بزرگوار حضور داشتند:

1. امام حسین (ع) که رهبری این قیام را بر عهده داشتند و در کربلا به شهادت رسیدند.

2. امام سجاد (ع) که به دلایلی نتوانستند در جنگ شرکت کنند و به خواست الاهی باقی ماندند تا امامت شیعیان را بر عهده بگیرند.

3. امام محمد باقر (ع) که بچه ای چهار ساله بودند.

در این جا به بیان نمونه هایی از دلایل حضور امام سجاد و فرزندش امام محمد باقر (ع) در کربلا می پردازیم.

الف. حضور امام سجاد (ع) در کربلا یکی از موضوعات مورد اتفاق مورخان بوده و کسی در این موضوع مخالفت نکرده است. امام سجاد (ع) از جمله کسانی بود که در به ثمر نشستن خون شهدای کربلا نقش ویژه ای داشت.

یکی از شواهد تاریخی حضور ایشان در کربلا، سخنان آن حضرت در مجلس یزید است.[1]

نیز راوی می گوید: در سال 61 هجرى وارد کوفه شدم و این مصادف بود با زمانى که علىّ بن الحسین (امام‏ سجّاد) با زنان خانواده از (سفر جانسوز) کربلا باز مى گشتند».[2]

خود امام سجاد (ع) در مورد حضورش در قیام عاشورا می فرماید: «با امام حسین (ع) خارج شدیم... تا این که در روز شنبه، دهم محرم الحرام از سال 61 بعد از هجرت، بعد از نماز ظهر به صورت مظلومانه ای شهید شدند».[3]

ب. حضور امام باقر (ع)، نیز مورد قبول مورخان است؛ زیرا روایات بسیاری وجود دارد که ولادت آن امام را قبل از سال 61 دانسته اند، مانند: «امام باقر (ع) در سال 57 هجری در مدینه متولد شد».^[4]

همچنین امام باقر در پاسخ به سؤال فردی که از آن حضرت می پرسد: آیا شما زمان امام حسین (ع) را درک کرده اید، امام فرمودند: بلی.^[5]

امام باقر (ع) خود در مورد حضورش در کربلا، فرمودند: «جدم امام حسین (ع) کشته شدند، در حالی که من چهار ساله بودم و کشته شدن او را به یاد می آورم».[6]

بر اساس این دست از روایات، حضور امام باقر در کربلا هیچ گونه منع تاریخی نداشته، و از آن جایی که سن آن بزرگوار بسیار کم بوده، به طور طبیعی با خانواده خود زندگی می کرده و در سفر همراه آنها بوده، و چون سن بسیار کمی داشت؛ از این باب کمتر، کتاب های تاریخی به حضور آن امام در کربلا پرداختند.