جستجوی پیشرفته
بازدید
32287
آخرین بروزرسانی: 1394/09/04
 
کد سایت fa57564 کد بایگانی 70664 نمایه موقوفات مجهول المصرف و متعذر شدن جهت مصرف در موقوفه
طبقه بندی موضوعی تصرف در موقوفات
خلاصه پرسش
مراد از «موقوفات مجهول المصرف» و «متعذر المصرف» چیست؟
پرسش
اصطلاحات «موقوفه مجهول المصرف» و «متعذر المصرف» را توضیح دهید؟
پاسخ اجمالی
اصطلاحات مورد پرسش در مسئله «وقف» مطرح بوده و توضیح آن به ترتیب، چنین است:
1. وقف مجهول در دو معنا به کار می‌رود:
الف. در وقف خاص، به معنای وقفی است که موقوفٌ‌علیهم در آن مشخص و معلوم نبوده و به هیچ صورت قابلیت کشف هم نداشته باشد؛ مثلاً واقف پس از تنظیم وقف‌نامه، در حالی‌که جای اسامی موقوفٌ‌علیهم را خالی گذاشته است، به دلیلی اتفاقاً فوت نماید. در این فرض به‌طور معمول، نمی‌توان احراز کرد که موقوفٌ‌علیهم چه کسانی بودند؛ لذا چنین وقفی باطل است.[1]
ب. در وقف عام، به معنای وقف مجهول‌المصرف است.
توضیح این‌که، چنانچه نوع یا جهت مصرف عواید موقوفه مشخّص نبوده و قدر متیقّنی هم در بین نباشد - یعنی به‌طور اجمال هم نتوان مشخّص نمود که واقف مال خود را صرف چه اموری نموده است -  وقفِ مجهول المصرف پدید آمده است؛ مثل این‌که واقف بگوید: مال خود را وقف کردم تا عواید آن برای استفاده هموطنانم صرف شود. از نظر حکم کلّی حقوقی، در چنین فرضی، عواید آن صرف امور خیریه عمومی می‌شود.[2] ولی چنانچه اصلِ وقفیتِ مال محرز نباشد، حکم به بُطلان آن داده می‌شود.
2. متعذر شدن[3] جهت مصرف عین موقوفه، که بحث از آن در استثنائات تصرف و فروش موقوفه می‌آید، مربوط به زمانی است که مصرف موقوفه‌ در آن جهتی که واقف آن، تعیین کرده است، غیر ممکن یا مشکل باشد. در این‌جا موقوفه را در نزدیک‌ترین مورد به نظر واقف مصرف نموده، یا اگر موقوفه به جهت خرابی قابل استفاده نباشد، آن‌را فروخته و پولش را در جهتی مشابه استفاده می‌کنند.
مثلاً در جایی‌که فرشی وقف مسجدی شده و به جهت پوسیدگی قابل مصرف در جهت موقوف نباشد، می‌توان آن‌را فروخت و هزینه آن‌ صرف خرید فرش دیگر برای مسجد شود.[4]
 

[1]. مفهوم ماده 71 قانون مدنی.
[2]. بند اول ماده 91 قانون مدنی.
[3]. «هر چند در برخی از نوشتارها از واژه «معتذر»، استفاده شده، ولی در کتاب‌های فقهی و حتی حقوقی، از واژه «مُتَعَذِّر» بمعنای غیر ممکن، استفاده گردیده و از نظر ادبی نیز با توجه به مثال‌های ارائه شده در باب وقف، واژه «متعذّر»، صحیح است».، ر.ک: امام خمینی، استفتاءات، ج 2، ص 388، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، 1422ق،طاهری، حبیب الله، حقوق مدنی، ج 1، ص 89 - 94 دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1418ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    774249 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    747653 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    668729 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    653325 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    645419 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    592080 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    578767 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    562503 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    562418 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    556982 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...