جستجوی پیشرفته
بازدید
4710
آخرین بروزرسانی: 1401/12/13
خلاصه پرسش
اسلام نسبت به «اپرتونیزم»‌ یا اصل «فرصت طلبی» چه دیدگاهی دارد؟
پرسش
فلسفه یا ایدئولوژی «آپرتونیزم» (opportunism) که معنای مصطلح آن «تبدیل تهدید به فرصت» است را نقد و تحلیل نمایید و تبیین نمایید که در اسلام، در مقابل آن و ما به ازای آن معتقد به چه چیزی هستیم؟
پاسخ اجمالی

اگر «اپورتونیزم» را این‌گونه معنا کنیم که باید فرصت طلب و ابن الوقت بود و به هیچ اصولی پایبند نباشیم و هرگاه   لازم باشد تغییر جهت داده و منافع خود را همواره بر منافع دیگران و جامعه ترجیح دهیم، و از هر موقعیتی استفاده کرده و حتی تهدیدات پیش روی جامعه را به نفع شخصی خود تبدیل کرده و هیچ ارزشی جز سودطلبی را در نظر نگیریم، واضح است که چنین چیزی مورد تأیید اسلام نبوده و مورد نکوهش قرار گرفته است.[1]

 اما در مقابل، اسلام بدون آن‌که سود و منفعت را تنها سود و منفعت مادی بداند، این موضوع ‌را می‌پذیرد که بدون ضرر رساندن به دیگران و نیز به جامعه، زندگی خود را به گونه‌ای تنظیم کنیم که تهدیدها را کمتر و فرصت‌ها را بیشتر کنیم. و به عبارتی بیشترین استفاده از فرصت‌ها را ببریم.[2]

در همین زمینه، پیامبر(ص) فرمود: «فرصت را پیش از آن‌که (از دست رود) و به غصه تبدیل شود، دریابید‏ ...».[3]

هم‌چنین حضرتشان فرمود: «از تأخیر کار خیر بپرهیزید و در اولین فرصت انجامش دهید».[4]

امام علی(ع) نیز موضوع استفاده از فرصت‌ها را این‌گونه بیان می‌فرماید:

هراسیدن مساوی با شکست است و خجالت از انجام یک کار به خسارت منجر می‌شود و فرصت‌ها مانند ابرهای در حال حرکت از ما دور می‌شوند. پس از فرصت‌های مناسب بهره لازم را ببرید.[5]

 


[1]. «زیان دنیا طلبی»، 14583؛ «جدایی آخرت جویان از دنیاطلبان در قرآن»، 26371.

[2]. «تلاش برای دنیا یا آخرت»، 1821؛ «برقراری تعادل بین دنیا و آخرت»، 97016.

[3]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول ص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 80، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.

[4]. همان، ص 122.

[5]. سید رضی، نهج البلاغة، ص 471، ح 21، قم، هجرت، 1414ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • در چه مواردی می‌توان تیمم کرد؟ آیا هنگامی که از غسل‌کردن خجالت می‌کشیم، می‌توانیم تیمم کنیم؟
    166310 شرایط انتقال به تیمم 1389/05/12
    اگر در اثر این کار از او منی خارج شود و جنب شود غسل جنابت بر او واجب می‌شود. البته در مواردی می‌توان به جای غسل تیمم کرد[1]  از جمله: 1. در جایی که آب در اختیار نداشته باشد. 2. وقت کافی ...
  • سعادت و کمال انسان در چیست؟
    57325 سعادت و شقاوت 1386/09/18
    به نظر می‌رسد سعادت از کمال جدایى ندارد؛ یعنی انسان به هر اندازه که از کمال بهره داشته باشد به سعادت رسیده است. انسان موجودى مرکّب از روح و بدن است و روح جوهره وجود آدمى است. سعادت روح و بدن در دست‌یابى هر یک از این دو ...
  • حدیث حارث همدانی در مورد حاضر شدن امام علی(ع) بر بالین محتضر را چگونه ارزیابی می¬کنید؟
    23975 روایات و دعاهای برجای مانده 1392/04/27
    حاضر شدن پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) از جمله حضرت علی(ع)، هنگام مرگ، نزد تمامی انسان‌ها حتی کسانی که بر دین‌های دیگر می‌باشند از اموری است که اخبار مستفیضه بر آن دلالت دارد.[1] البته در نحوه و چگونگی این حضور سخنانی بیان شده است ...
  • رساله اقتصاد شیخ طوسی (ره) حاوی چه مطالبی است؟
    10531 تاريخ بزرگان 1387/12/12
    شیخ ابو جعفر محمد بن الحسن الطوسی (ره) ، مشهور بهشیخ طوسی فقیه، اصولی، مفسر، متکلم و محدث برجسته شیعه امامیه، یکی از بزرگترین مفاخر فرهنگی ایران و اسلام است که در زمینه های مختلف علمی کتاب نوشته است که یکی از آن علوم، علم کلام است. ایشان در این ...
  • اقسام لذت کدامند؟ چگونه می توان به لذت برتر دست یافت؟
    36019 معیار شناسی (دین و اخلاق) 1389/01/26
    انسان بدون لذت و درد نیست، از برخى امور، لذت مى‏برد و از بعضى رنجور مى‏شود. در تنظیم این امور، اخلاق سهم مؤثرى دارد. در سایه مسائل اخلاقى، لذت و درد صحیح از ناصحیح، تشخیص داده مى‏شود تا انسان به سراغ لذت صحیح برود و ...
  • منظور از «دابة الارض» در سوره نمل چیست؟
    76963 دابة الأرض 1390/11/27
    واژه «دابة»، از نظر معنا، جنبنده ای است که قابل اطلاق بر انسان و غیر انسان است.امّا در این که «جنبنده زمینى» در آیه شریفه چه موجودی است و برنامه و رسالت او چگونه است؟ قرآن به صورت سربسته بیان کرده و مى ‏گوید: موجود متحرّک و جنبنده ‏اى است ...
  • آیا وجود حیواناتی با منشأ مکانی خاص(خرس قطبی، ببر آمریکایی و ...)، با جهانی بودن طوفان نوح ع منافات ندارد؟
    14809 تفسیر 1392/03/27
    نظر به این‌که هدف قرآن از بیان سرگذشت اقوام پیشین، بیان نکته‌‏هاى تربیتى و عبرت آموزی است؛ از این‌رو در بسیاری از موارد به بحث‌های جانبی نپرداخته است؛ مثلاً در بیان ماجرای اصحاب کهف ضمن بیان اختلاف در شمار آنان، به تعداد آن تصریح نکرده است، و در ...
  • فرق تکبر با تجبر در چیست؟
    8300 گناه و رذائل اخلاقی 1392/11/06
    «او تجبر» که در روایت آمده، ممکن است تردید از طرف راوی باشد. اما اگر این تردید از امام صادق(ع) باشد دلالت می‌کند که فرقی بین این دو(تکبر با تجبر) از نظر معنا وجود دارد، چنان‌که قول خداوند به آن اشاره دارد: «هُوَ اللَّهُ الَّذی لا إِلهَ إِلاَّ ...
  • چرا حضرت ابراهیم(ع) پدر مسلمانان نامیده شده است؟
    71138 پیامبران و کتابهای آسمانی 1392/10/04
    خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «وَ جاهِدُوا فِی اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ هُوَ اجْتَباکُمْ وَ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ مِلَّةَ أَبیکُمْ إِبْراهیمَ هُوَ سَمَّاکُمُ الْمُسْلِمینَ مِنْ قَبْلُ وَ فی‏ هذا»؛[1] در راه خدا جهاد کنید و حق آن‌را ادا کنید. خدا شما ...
  • مرز بین غیبت و انتقاد از مسئولین چیست؟
    25591 گناه و رذائل اخلاقی 1389/06/03
    غیبت، عبارت است از سخن گفتن پشت سر مردم، به نحوی که اگر غیبت شونده آن را بشنود ناراحت شود.اما آنچه از بررسی مجموعه دلایل مرتبط با غیبت به دست می آید، آن است که غیبت در مسائل شخصی آن هم مربوط به مطالبی است که موجب ناراحتی غیبت ...

پربازدیدترین ها