جستجوی پیشرفته
بازدید
19162
آخرین بروزرسانی: 1398/07/16
خلاصه پرسش
«اگر قرار بود دستور دهم که فردی در برابر فرد دیگر سجده کند، حتماً به زن دستور می‌دادم که در برابر شوهرش سجده کند»! آیا این سخن پیامبر اسلام(ص)، تحقیر زنان نیست؟!
پرسش
با توجه به این‌که سجده بر غیر خداوند متعال جایز نیست؛ چرا پیامبر(ص) فرمود: «اگر قرار بود دستور دهم کسی در برابر کسی سجده کند، حتماً به زن دستور می‌دادم که شوهرش را سجده کند»! امکان دارد شوهر یک انسان وارسته و کامل نباشد. چرا اسلام چنین حقارتی برای زن در نظر گرفته است؟
پاسخ اجمالی

در مورد اهمیت احترام گذاشتن زن نسبت به شوهر خود روایاتی وارد شده است.[1] به عنوان نمونه:

  1. گروهی از مردم به پیامبر(ص) گفتند: ما گروهی از مردم را دیدیم که بر بعض دیگر سجده می‌کردند. پیامبر(ص) فرمود: اگر می‌خواستم کسی را فرمان دهم که بر دیگری سجده کند، حتماً امر می‌کردم که زن بر شوهر خود سجده کند.[2]
  2. روزی پیامبر(ص) در میان اصحاب خود نشسته بودند که شتری گردن خود را به زمین زد. در این هنگام مردی به پیامبر(ص) گفت: آیا این شتر برای شما سجده کرد؟ در حالی‌که ما برای این کار سزاوارتر هستیم. پیامبر(ص) فرمود: نه، بلکه او برای خدا سجده کرده است و اگر می‌‌خواستم کسی را فرمان دهم که بر دیگری سجده کند، حتماً امر می‌کردم که زن بر شوهر خود سجده کند».[3]

با توجه به این‌که حدیث اول، از لحاظ سندشناسی حدیث صحیحی است،[4] و حدیث دوم نیز در کتاب‌های متعددی نقل شده است، در توضیح باید گفت:

  1. سجده اگر با امر خدا باشد، نشانه حقارت نیست. همان‌گونه که فرشتگان با سجده در برابر آدم(ع) تحقیر نشدند، بلکه این شیطان بود که با خودداری از سجده، تحقیر شده و از بهشت بیرون رانده شد.[5] حضرت یعقوب(ع) نیز با سجده در برابر فرزندش حضرت یوسف(ع) از مقامش کاسته نشد.
  2. این روایت در صدد ارزش‌گذاری نظام خانواده است، نه لزوماً برتری مرد بر زن.

 به عبارت دیگر، برداشت آزادمان از روایت آن است که چون مرد مدیر خانواده است، برای حفظ نظام و ثبات خانواده باید به تصمیمات مدیر احترام گذاشت و گرنه می‌دانیم که به تصریح قرآن کریم،[6] بانوانی بودند که برتر از شوهران خود و الگویی برای جهانیان - چه مرد و چه زن - بوده و هستند.[7] این زنان گرچه در امور جاری زندگی خود تابع شوهرانشان هستند، اما تردیدی نیست که از نگاه کرامت انسانی بسیار بالاتر و والاتر از آنان بوده و این شوهرانشان هستند که در مقابل آنان حقیر و بی‌ارزشند!

  1. در تأیید بند قبل و این‌که این روایت در مقام تحکیم خانواده است و نه تحقیر زن،‌ باید گفت که هیچ روایتی وجود ندارد که به سجود یک زن در برابر مردانی؛ مانند پدر، جدّ، برادر، پسر و ... نیز در صورت جواز سجده بر آدمیان اشاره کند.

 

[1]. « قیمومیت مرد و خروج زن از منزل»، 46215؛ «برتری مردان نسبت به زنان در برخی جنبه‌ها»، 6580؛ « قرآن و قوامیت مردان بر زنان»، 267.

[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 508، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[3]. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد(ص)، محقق، مصحح، کوچه باغی، محسن بن عباسعلی،‏ ج 1، ص 351، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ دوم، 1404ق.

[4]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج ‏20، ص 320، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.

[5]. «سجده فرشتگان بر آدم(ع)»، 38856؛ «سجده فرشتگان بر آدم از نگاه قرآن»، 8399؛ «اولین نافرمانی در حق خداوند»، 67382.

[6]. تحریم، 11.

[7]. «الگوهای منفی و مثبت در قرآن»، 29206؛ «حضرت زینب و زنان برتر عالم»، 3718؛ «سیدۀ زنان عالم فاطمه و  مریم (س)»، 13764.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها