جستجوی پیشرفته
بازدید
4816
آخرین بروزرسانی: 1398/03/09
خلاصه پرسش
آیا در قرآن کریم، واژگانی که از ریشه «نبأ» و «قصص» ساخته می‌شوند، با یکدیگر تفاوت معنایی دارند؟
پرسش
چرا در آیه 44 سوره آل عمران از داستان حضرت مریم به نبأ استناد کرده نه قصص؟ مگر آن داستان نیست؟
پاسخ اجمالی
 استفاده از الفاظی که ترادف معنایی دارند، در قرآن بسیار مشاهده می‌شود. با این وجود به معنای لغوی این دو واژگان در کتب لغوی خواهیم پرداخت:
1. نبأ: نبأ به معنای خبر است؛ بعضی از لغت‌شناسان می‌گویند؛ اصل این کلمه به معنای آمدن از مکانی به مکان دیگر است و خبر را از این جهت نبأ می‌گویند که از مکانی به مکان دیگر می‌آید.[1] البته برخی دیگر از اندیشمندان لغت‌شناس بر این باورند که نبأ به هر خبری گفته نمی‌شود، بلکه «نبأ» به خبری گفته می‌شود که دارای فایده‌ی مهم است که از او علم یا ظن غالب به‌دست آید؛ یعنی خبری که نمی‌توان آن‌را تکذیب کرد؛ مانند خبر متواتر و خبری که خدا و یا پیامبر(ص) آن‌را بیان کند.[2]
2. قصص: قصص از ریشه «قَصّ» است که در اصل به معنای دنبال‌گیری و پی‌گیری کردن از چیزی است. و داستان را از این جهت قصه می‌گویند که در آن نیز موضوعات دنبال‌گیری و جست‌وجو می‌شود؛ به همین جهت چیدن موی و امثال آن با قیچی را نیز در زبان عربی قص الشعر می‌گویند.[3] چنان‌که به اخبار پی در پی «قَصَص» گفته می‌شود.
بر این اساس، علت این‌که در مورد داستان حضرت مریم(ع) در آیه 44 سوره‌ی آل عمران نبأ گفته نه قصص، شاید تنها تفنن در عبارت باشد؛ شاهدش این‌که در همین سوره پس از آن‌که داستان حضرت مریم(ع) و حضرت عیسی(ع) و مباهله با مسیحیان را بیان می‌کند، از این داستان‌ها با واژه «قصص» یاد شده است[4] که این خود نشان از نوعی ترادف معنایی بین این دو واژه است.
البته این‌که از واژه «نبأ» در داستان حضرت مریم(ع) استفاده شده، شاید دلیلش آن باشد که خداوند این داستان را،[5] را به صورت خلاصه و کوتاه بیان کرده است، بر خلاف داستان حضرت یوسف(ع)[6] و  داستان حضرت موسی(ع)،[7] که آنها را به صورت تسلسل و داستان‌های پی در پی آورده است.
 

[1]. ابو الحسین، احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقائیس اللغة، ج 5، ص 385، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، چاپ اول، 1404ق.
[2]. اصفهانى، حسین بن محمد راغب، مفردات ألفاظ القرآن، ص 789، لبنان، سوریه، دار العلم، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.
[3]. معجم مقائیس اللغة، ج 5، ص 11.
[4]. آل عمران، 62.
[5]. البته بدون در نظر گرفتن داستان حضرت عیسی(ع).
[6]. یوسف، 3.
[7]. قصص، 25.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    791826 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    755914 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    679087 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    658379 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648261 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    599809 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    579962 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    564670 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564008 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    558550 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...