«سعید» از ماده «سعد» و «سعادت» به معناى فراهم بودن اسباب نعمت، و خیر و نیکی،[1] و «شقى» از ماده «شقاوت» به معناى فراهم بودن اسباب گرفتارى، مجازات و بلا است.[2]
علامه طباطبائی در تبیین سعادت و شقاوت می‌گوید: سعادت و شقاوت مقابل یکدیگرند؛ سعادت هر چیزى، عبارت است از رسیدن به خیر وجود مناسب با آن؛ تا به وسیله‌ی آن، کمال خود را دریافته، و در نتیجه لذت ببرد. سعادت در مورد انسان -که موجودى مرکب از روح و بدن است - عبارت است از رسیدن به خیرات جسمانى و روحانى، و متنعم شدن به آن. بنابراین شقاوت انسان عبارت است از نداشتن خیرات جسمانی و روحانی و محرومیت از آن.[3]
بنابر این، افراد سعید در آن جهان همان نیکوکارانى هستند که جایشان در لابلاى انواع نعمت‌ها است، و افراد شقی همان بدکارانى هستند که در دل دوزخ در انواع مجازات‏‌ها گرفتارند. به هر حال این شقاوت و آن سعادت چیزى جز نتیجه عقائد، اعمال، کردار، گفتار و نیات انسان در دنیا نیست.[4]
علامه نراقی در بیان سعید می‌گوید: «سعید مطلق» کسى است که تمام صفات و افعال خود را به گونه‌‌ای اصلاح و پایدار کند که تغییرات اوضاع و احوال در او اثر نکند و از شعله‏‌هاى مصیبت‌‌ها و گرفتاری‌ها برقى به خرمن صبرش نرسد، و از سیلاب محنت‌‌ها، رخنه‌‌ای در بنیان شکرگزاریش ایجاد نشود؛ و خار و خس شبهات را به دامن اعتقادش دسترسی نباشد. بد کردن مردمان با او، وی را از احسان و نیکوکارى باز ندارد. و دشمنى نمودن دیگران با او در دوستى او خلل نرساند.[5]

---