جستجوی پیشرفته
بازدید
5827
آخرین بروزرسانی: 1400/06/06
 
کد سایت fa78949 کد بایگانی 96399 نمایه ذکر «سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر»
طبقه بندی موضوعی صفات ذاتیه|صفات فعلیه
گروه بندی اصطلاحات سرفصل‌های قرآنی
خلاصه پرسش
آیا «تکبیر و تهلیل خدا» ناظر به «توحید ذاتی»، «تسبیح خدا» ناظر به «توحید صفاتی جلالی»، «حمد خدا» ناظر به «توحید صفاتی جمالی»، و «شکر خدا» ناظر به «توحید افعالی» می‌باشد؟
پرسش
با سلام. آیا تکبیر و تهلیل ناظر بر توحید ذاتی، سبحان الله ناظر بر توحید صفاتی جلالی، الحمد لله ناظر بر توحید صفاتی جمالی، و شکراً لله ناظر بر توحید افعالی می‌باشد؟
پاسخ اجمالی
اذکار مطرح شده در پرسش، حاوی معارف فراوانی است. برخی از مفسران قرآن در مورد تسبیحات اربعه می‌گویند: ذکر «سبحان الله» به مقام تنزیه و تقدیس اشاره دارد - مقصود از مقام تنزیه و تقدیس این است که هیچ چیزی شبیه و مانند خداوند نیست؛ خداوند منزه و برتر از شباهت با مخلوقین است. - ذکر «الحمد لله» به مقام تشبیه اشاره می‌کند - منظور از تشبیه این است که هر چند چیزی عیناً شبیه خداوند نیست؛ ولی در اصل وجود و کمالات وجودی شبیه خداوند هستند و تباین ذاتی و اختلاف جوهری میان وجود خداوند و موجودات نیست؛ یعنی وجود خداوند و کمالات خداوند به گونه‌ای نیست که ما نتوانیم هیچ مفهومی از آن داشته باشیم.- و ذکر «لا اله الا الله» به جمع میان تشبیه و تنزیه نظر دارد. ذکر «الله اکبر» نیز به مقام فوق تشبیه و تنزیه اشاره دارد.[1]
حق تعالی فوق تمام اوصاف و فوق تشبیه و تنزیه است؛ خداوند برتر از آن است که به وصف درآید؛ چه وصف به صورت تنزیهی باشد و چه وصف به صورت تشبیهی؛ یعنی کنه ذات خداوند برتر از آن است که به شناخت درآید و توصیف شود و آنچه از تنزیه و تشبیه یا جمع بین این دو بیان شد مربوط به مقام  جلوه‌گری خداوند است نه مقام ذات.
البته برداشتی که در متن پرسش آمده نیز قابل پذیرش بوده و با قواعد ادبی و مباحث کلامی نیز ناهمخوانی ندارد.
تکبیر و تهلیل نشانگر آن است که ذات خدا تعدد پذیر نیست. حمد و ستایش خدا در بیشتر موارد نشانگر توجه به صفات جمال است و تسبیح خدا بر این واقعیت تأکید می‌کند که هیچ صفت نقصی را نمی‌توان به خدا نسبت داد. از طرفی چون تمام برکات و نعمت‌ها از طرف خدا است، شکر خدا نیز به نوعی منعکس‌کننده این توحید در افعال است.
 

[1]. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 169، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • روایتی اعلام می‌دارد که «هیچ مؤمنی در هیچ زمانی وجود نداشته و ندارد مگر آنکه از آزار همسایگان در امان نیست!». مراد از این روایت چیست؟
    7308 گناه و رذائل اخلاقی 1393/04/22
    اگرچه در برخی روایات آمده است هر مؤمنی دچار همسایه‌ای مردم آزار خواهد بود؛ مانند: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص)‏ مَا کَانَ وَ لَا یَکُونُ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ مُؤْمِنٌ إِلَّا وَ لَهُ جَارٌ یُؤْذِیهِ».[1] اما اولاً: به نظر می‌رسد این عبارت بخشی گزینش شده از متنی ...
  • آیا پاسور از آلات اختصاصی قمار است؟
    25957 گوناگون 1388/05/24
    سؤال مذکور را به دفاتر حضرات آیات ارسال و در ذیل پاسخ استفتاءات تعدادی از آنها را که تا کنون دریافت نموده ایم، تقدیم حضور می گردد: دفتر حضرت آیت الله مقام معظم رهبری (مد ظله العالی): پاسور عرفاً از آلات ...
  • حیثیت تقییدی به چه معنا است؟
    649 1401/09/05
    هنگامی که می‌گوییم موضوعی به واسطه‌ی حیثیت تقییدی به وصفی متصف می‌شود، یا محمولی بر آن حمل می‌گردد، بر خلاف حیثیت تعلیلی، آنچه در حقیقت و بالذات به آن وصف یا محمول متصف می‌شود، خود موضوع نیست، بلکه موضوع همواره ثانیاً و بالعرض به آن وصف متصف خواهد بود. به ...
  • چرا در روایات ائمه(ع) از ورزش ایرانی چوگان منع شده است؟
    6405 حدیث 1398/07/01
    ورزش چوگان ورزشی است که در آن، ورزش‌کار بر اسب سوار می‌شود و با چوب‌دستی که سر آن دارای انحنا است، به چیزی(توپ) ضربه می‌زند.[1] این بازی به خودی خود و بدون در نظر گرفتن برخی مسائل پیرامونی، اگر تنها برای ورزش و تقویت جسم باشد ...
  • مراد از اهل‌بیت چیست؟
    27644 شیعه و قرآن 1386/02/18
    اهل‌بیت اصطلاحی قرآنی، حدیثی و کلامی، به معنای خانوادۀ پیامبر گرامی اسلام(ص) است. این اصطلاح در این معنا(اهل‌بیت) در قرآن کریم در آیۀ تطهیر؛ یعنی آیۀ 33 سورۀ احزاب به کار رفته است.همۀ مفسران شیعه و بسیاری از مفسران اهل‌سنت - به استناد شواهد و قراین ...
  • آیا واجب الوجود، وجودش به وجود ممکنات بستگی دارد؟!
    6383 رابطه واجب و ممکن 1395/03/24
    در مباحث منطق و فلسفه بیان شده است که بین مرحله‌ی اثبات و مرحله‌ی ثبوت تفاوت وجود دارد؛ مرحله‌ی ثبوت مربوط به وجود خارجی و وجود فی‌نفسه شیء است، اما مرحله‌ی اثبات، مربوط به عالم ذهن و حصول علم است؛ و از این جهت واسطه‌ی در ثبوت با ...
  • گفتن ذکر «بسم الله الرّحمن الرّحیم» چه ثواب‌هایی دارد؟
    39702 ذکر 1393/07/12
    درباره فضیلت و آثار ذکر «بسم الله الرّحمن الرّحیم»، روایات مختلفی نقل شده که در این‌جا به بیان تعدادی از آنها که از پیامبر اسلام(ص) منقول است، بسنده می‌شود: 1. «هر کس می‌خواهد که خداوند، او را از نگهبانانِ نوزده‌گانه دوزخ نجات دهد، "بسم الله الرّحمن الرّحیم" را ...
  • آیا می‌توان قضای نماز شب را بجا آورد؟
    28630 نماز شب و نوافل یومیه 1392/01/19
    از جمله نمازهای مستحبی که در قرآن و روایات بر آن تأکید زیادی شده، نافله‌های شبانه روزی، بویژه نافلۀ شب است. نماز شب را می‌توان بعد از گذشت وقت آن، به عنوان قضا بجا آورد و پاداش فراوانی هم برای آن در نظر گرفته شده است. پروردگار عالم ...
  • آیا این ادعا صحیح است که «امام شافعی» اهل البیت را دوست داشت و شعری را به این مضمون که او یک شیعه است، سروده است؟
    47164 تاريخ بزرگان 1391/01/29
    محمد بن ادریس معروف به امام شافعی، پیشوای مذهب شافعی است. او در غزه فلسطین زاده شد و در مصر درگذشت. او در دوران زندگی خویش تألیفات زیادی داشته که یکی از آنان دیوان اشعار وی می باشد. شافعی ارادت ویژه ای به اهل بیت (ع) داشت. ...
  • دیدگاه اسلام درباره اقتدار(اتوریته) چیست و عرصه‌های اقتدار شامل چه مواردی هست؟
    27747 جامعیت اسلام 1395/06/21
    اقتدار به معنای توانمند شدن، توانایی و قدرت است. اقتدار از مهم‌ترین‌ موضوعات‌ روابط‌ بین‌الملل بوده و در ادبیات سیاسی به معنای «قدرت مشروع» می‌باشد، آن‌چنان‌که گاهی‌ هم‌راستای‌ «مشروعیت» به کار می‌رود. برای اقتدار عرصه‌هایی را می‌توان در نظر گرفت که عبارت‌اند از: اقتدار فرهنگی، اقتدار علمی، اقتدار ...

پربازدیدترین ها