جستجوی پیشرفته
بازدید
11788
آخرین بروزرسانی: 1396/01/23
خلاصه پرسش
در مورد حدیث جساسه که پیامبر اسلام(ص) آن‌را از تمیم داری شنیده و بر منبر نقل کرده، اطلاعاتی می‌خواستم؟
پرسش
آیا حدیث جساسه که از تمیم داری نقل شده مورد قبول است؟
پاسخ اجمالی
«حدیث جساسه» مشهورترین حدیثی است که در منابع اهل‌سنت از تمیم داری نقل شده است:[1]
حسین بن ذکوان، از ابن بریده، از شعبی، از فاطمه بنت قیس که از نخستین زنان مهاجر است، نقل می‌کند: صدای منادی را شنیدم که مردم را به نماز جماعت با پیامبر(ص) فرا می‌خواند. به مسجد رفته و در صف ابتدایی بانوان، همراه پیامبر(ص) نماز گزاردم. حضرتشان پس از نماز با چهره‌ای خندان بر منبر نشست و دستور داد که هیچ فردی از جایش حرکت نکند، سپس فرمود: آیا می‌دانید چرا شما را فراخواندم؟ مردم گفتند: خدا و پیامبرش بهتر می‌دانند. پیامبر(ص) فرمود: تمیم که مردی نصرانی بود و اکنون بیعت کرده و اسلام آورده، برایم حدیثی در مورد مسیح دجال نقل کرده که با آنچه من به شما می‌گفتم، همخوانی دارد. او می‌گوید که با سی تن از مردان قبیله لخم و جذام بر یک کشتی سوار شدیم. امواج دریا ما را به جزیره‌ای انداخت و در ساحلش پیاده شدیم. در آن جزیره، حیوان عجیب و پرمویی دیدیم که از زیادی مو، سر او از دمش شناخته نمی‌شد. از او پرسیدیم: تو چه حیوانی هستی؟! پاسخ داد: من جسّاسه هستم. گفتیم: جسّاسه چیست؟ گفت: به این دیر و صومعه بروید؛ که شیطان درون آن است. ما نیز به سرعت به سوی دیر روانه شدیم و در آن‌جا ناگهان مردی را دیدیم که تاکنون قوی‌تر و بزرگ‌تر از او ندیده بودیم. دست و پایش در زنجیر بود. پرسیدیم: تو کیستی؟ گفت: خبرم را خواهید شنید! اول شما بگویید که کیستید؟! گفتیم: ما عرب هستیم و به تفصیل، داستان غرق‌شدن کشتی را برایش بازگو کردیم. سپس سؤالاتی از ما کرد و پرسید: در باره خرمای بیسان برایم بگویید. آیا ثمر می‌دهد؟ گفتیم آری. گفت: به زودی ثمره‌اش تمام خواهد شد. حال از دریاچه طبریه چه خبر؟! گفتیم: چطور؟! گفت: آب دارد یا نه؟ گفتیم: آب فراوانی دارد. گفت: به زودی خواهد خشکید! از چشمه زغر چه خبر؟ آیا آب دارد؟! گفتیم: فراوان! گفت: آیا مردم آن‌جا از آب چشمه کشاورزی می‌کنند؟ گفتیم آری! اهالی از چشمه زراعت می‌کنند. گفت: از پیامبر امی چه خبر؟! گفتیم: در مکه ظهور کرده و اینک در یثرب (مدینه) ساکن است. گفت: آیا عرب‌ها با او جنگ کردند؟ گفتیم: آری.
گفت: نتیجه این جنگ‌ها چه بوده؟! گفتیم: او بر عرب‌های نزدیک خود پیروز شده و آنان از او اطاعت نمودند. گفت: خیر و مصلحتتان آن است که پیرو او باشید! من مسیح(دجال) هستم و به زودی به من اجازه ظهور داده خواهد شد و در زمین راه خواهم افتاد و همه جا، جز مکه و طیبه(مدینه) را تنها در چهل روز می‌پیمایم؛ زیرا ورود به این دو شهر برایم ممنوع است و هرگاه بخواهم وارد آنها شوم، فرشته‌ای با شمشیر مانع ورودم می‌شود و بر هر روزنی از آن، فرشتگانی‌ وجود دارند که از آن پاسداری می‌کنند.
فاطمه در روایتش ادامه می‌دهد: پیامبر(ص) در حالی‌که با عصایش بر منبر می‌کوبید، سه بار فرمود: این‌جا طیبه(مدینه) است! آیا من این سخن را قبلاً برایتان نگفته‌ام؟!
مردم جواب دادند: آری! حضرت فرمود: حدیث تمیم تنها از این جهت برایم جالب بود که مشابه همان چیزی بود که قبلاً برایتان گفته بودم.[2]
برخی پژوهشگران نکاتی در نقد حدیث جسّاسه گفته‌اند، از جمله آن‌که چرا اصولاً احادیثى این‌چنین به کتاب‌هاى حدیثى راه یافته است؟ ما می‌خواهیم بگوییم که این قصّه چرا در قصّه‌نامه‌ها نرفته و به کتاب «جامع احادیث صحیح» راه یافته است؟
طبق دستور مقامات حکومتى، تا صد سال بعد از هجرت، حدیث نوشته نمی‌شد، و اوّلین بار در عصر عمر بن عبد العزیز، روایات به صورت‏ کتبى درآمدند. ممکن است تمیم دارى(که خود یک داستان‌سرا بود) چنین داستانى را - که براى مردم آن عصر می‌توانست جالب و هیجان‌انگیز هم باشد - نقل کرده باشد، اما بعدها بعضى از مسلمانان در طول زمان به خلط و اشتباه گرفتار شده و یا فکر کرده‌اند که داستان را به صورت حدیث از پیامبر(ص) شنیده‌اند.(و یا آن‌که برخی جاعلان حدیث، عامدانه این روایت را به حضرتشان نسبت دادند) و از طرفی، سند این حدیث نیز ضعیف بوده و در میان راویان آن، افراد دروغ‌پردازی وجود دارند.[3]
در هر حال، به دلیل ضعف سند و برخی اشکالات محتوایی روایت یاد شده از روایاتی نیست که چندان قابل استناد باشد.
 

[1]. مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج ‏4، ص 2262 - 2264، قاهره، دار الحدیث، چاپ اول، 1412ق؛ ابونعیم، احمد بن عبدالله، معرفة الصحابة، ج ‏1، ص 385، بیروت، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، چاپ اول، 1422ق؛ ابن عساکر، على بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج ‏11، ص 52، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1415ق؛ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج ‏3، ص 611، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، 1409ق.
[2]. صحیح مسلم، ج ‏4، ص 2262 – 2264.
[3]. ر. ک: عسکرى،‏ سید مرتضى، نقش ائمه در احیاى دین، ج ‏1، ص 472 – 475، تهران، مرکز فرهنگى انتشارات منیر، چاپ اول‏، 1382ش.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

  • چرا خداوند در قرآن مسائلی را بیان می کند و بعد هم خود خدا می‌فرماید علم آن نزد من است و کسی نمی‌فهمد!؟
    8554 تفسیر 1391/06/15
    بیان این‌گونه مطالب اگر چه به صورت مشروح و مبسوط در قرآن نیامده است، اما همین مقدار هم در مجموع آثار و فوایدی دارد؛ مانند: 1. بیان اصل وجود روح: این آیه وجود روح را تأیید می‌کند و انسان را-در مقابل مادی‌گرایان که منکر چنین ...
  • واجب شدن نفقه‌ی همسر بر شوهر چه شرایطی دارد؟
    16389 نفقه 1386/03/26
    نفقه‌ی همسر با شرایط زیر بر شوهر واجب می‌شود:عقد دایم باشد.همسر قابلیت برای امور زناشویی داشته باشد.(همسری که در سنین کودکی است و قابلیت برای امور زناشویی نداشته باشد نفقه‌اش واجب نیست).زن در مواردی که اطاعت از مرد واجب است (مثل تمکین در مسائل زناشویی)، مطیع ...
  • «اصالة اللزوم» یا «قاعده لزوم» چیست و در چه مواردی کاربرد دارد؟
    1106 1402/06/12
    اصالة اللزوم(قاعده لزوم) قاعده‌ای از قواعد فقهى است که در معاملات و «هنگام شک در لزوم یا جواز عقد» مورد استفاده قرار می‌‏گیرد. این اصل یا قاعده فقهى، کمتر در کلمات فقها به صورت مستقل مورد بحث و بررسى قرار گرفته، ولى معمولا در ابتداى بحث معاملات - به خصوص ...
  • انصار چه کسانی بودند؟
    38247 تاريخ بزرگان 1388/12/03
    "انصار" جمع ناصر، از ریشه "نصر" به معنای یاوران است. در صدر اسلام به ساکنانمسلمانمدینهو اطرافآن، به ویژه افراد دو قبیلهاوسوخزرج،انصار گفته می‌شد؛ چرا که آنان به یاریپیامبر اسلام (ص)ومسلمانان مهاجر مکیو نقاط دیگر پرداختهبودند و در نشر ...
  • آیا انجام عمل حج با غسل مستحب جایز است؟
    9973 Laws and Jurisprudence 1388/08/03
    در ابتدا باید متذکر شد؛ هر طهارتی (وضو، تیمم، غسل مستحب،..) که برای نماز کفایت کند، برای اعمالی از حج که باید همراه طهارت باشد کفایت می کند. بنابراین ابتداءً باید چند بحث را مطرح کرد: 1- آیا با غسل واجب می توان اعمالی مانند نماز یا اعمال حج ...
  • چرا نیروهای یزید در همان لحظات اول امام حسین(ع) را شهید نکردند؟
    13695 حوادث روز عاشورا 1391/02/28
    1. اگرچه در جنگ‌ها معمولاً نیروهای مهاجم برای ضربه زدن به طرف مقابل، از هر حیله و وسیله‌ای کمک می‌گیرند، تا دشمن را از پای در آورند، اما در تمام زمان‌ها حتی در بدوی ترین قبیله‌ها که بویی از تمدن و فرهنگ نبرده بودند، جنگ و نبرد دارای ...
  • آیا «أصالة»(به فتح) صحیح است یا «إصالة»(به کسر)؟ تفاوت میان اصالة الحقیقه با تبادر چیست؟
    9721 مبانی فقهی و اصولی 1393/06/04
    «أصالة» -به فتح- مصدر ثلاثی مجرّد از ماده «أصُلَ»، «یَأصُل» است.[1] اما کلمه «إصالة» -به کسر- که در سخن فارسی‌زبانان شایع است، در لغت عرب وجود ندارد. بنابراین، تعبیر «أصالة الحقیقة» -با حرکت فتحه-، صحیح است. أصالة الحقیقة قاعده «أصالة الحقیقة» در اصطلاح یکی ...
  • «تأنّی» در آموزه‌های اسلامی به چه معنا است؟
    10811 آرامش و اطمینان 1392/04/24
    «تأنّی» در لغت به معنای درنگ کردن و آهستگی در انجام عمل، نیز وقار و متانت آمده است.[1] در زبان دین هم احادیثی که در آنها واژۀ «تأنّی» و مشتقات آن آمده، همین معنا را می‌رساند؛ مانند: ۱. «التَّأَنِّی‏ حَزْمٌ»؛ تأنّى در کارها دور ...
  • علت حسادت قابیل به هابیل چه بوده است؟
    56657 تفسیر 1391/02/28
    داستان هابیل و قابیل؛ پسران آدم (ع) از جمله داستان های معروف در نزد پیروان ادیان الاهی است. این داستان در تورات و قرآن کریم ذکر شده است که هر کدام قسمت هایی از این داستان را نقل کرده اند. آنچه را ...
  • حکم پرورش قورباغه و جلبک و فروش آن به غیر مسلمانان چیست؟
    21481 Laws and Jurisprudence 1388/01/17
    سؤال شما به دفاتر مراجع ارسال گردید و تا کنون جواب های زیر دریافت گردید:دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):فی نفسه اشکال ندارد ولی فروش آنها برای استفاده های غذایی انسان، جایز نیست هرچند خریدار خوردن آن را حلال بداند.دفتر حضرت آیت الله العظمی ...

پربازدیدترین ها