جستجوی پیشرفته
بازدید
24035
آخرین بروزرسانی: 1396/04/04
خلاصه پرسش
چند دقیقه به اذان مغرب مانده بود که از فردی شنیدم که اذان شده و با اعتماد به سخن او افطار کردم. آیا روزه‌ام باطل است؟
پرسش
با سلام؛ چند دقیقه مانده به اذان مغرب بود که پدرم رادیو را روشن کرد و به اشتباه فکر کرد که اذان شده است، و به من گفت که اذان شده و من آب نوشیدم، آیا روزه من باطل است؟ چرا؟
پاسخ اجمالی
مراجع تقلید در حکم این مسئله می‌گویند:
اگر روزه‌‌دار[1] به گفتۀ کسى که می‌گوید مغرب شده افطار کند، و بعد بفهمد مغرب نبوده و نباید افطار می‌کرده، بیشتر فقها معتقدند که روزه‌‌اش باطل است. پس اگر خبر دهنده فردی مورد اعتماد بوده، فقط قضاى روزه کافی است، ولی اگر سخن وی قابل اطمینان نبوده، علاوه بر قضا، دادن کفاره[2] نیز واجب است.[3]
فقها درباره علت این حکم، چنین نگاشته‌‌اند:
با توجه به این‌که روزه‌‌دار تا قبل از یقین به دخول مغرب، جایز نیست افطار کند، اگر خبر دهنده قابل اعتماد نباشد، بدون حجت شرعی افطار کرده است، پس علاوه بر قضای آن روز، کفاره (افطار عمدی) نیز بر وی واجب خواهد بود، مگر این‌که جاهل به حکم بوده و خیال کند خبر هر کسی در این زمینه حجت است، که در این صورت فقط قضای روزه واجب است.[4]
ولی اگر خبر دهنده قابل اعتماد باشد، برخی از علما گفته‌‌اند نه کفاره واجب است و نه قضای روزه؛[5] چرا که روزه‌‌دار حجت شرعی برایش پیدا شده و به وظیفه‌‌اش عمل کرده است. اما این سخن پذیرفته نیست؛ زیرا حکم نمودن بر طبق حجت شرعی، حکمی ظاهری است و مربوط به جایی است که واقع آشکار نباشد، لکن وقتی کشف خلاف صورت گرفت و واقع روشن گردید، آن حکم ظاهری اعتباری نخواهد داشت. پس با توجه به این‌که، چنین فردی در طول روز (قبل از مغرب) افطار کرده است، روزه‌‌اش باطل است، هر چند به این جهت که عملش از روی عمد نبوده، کفاره ندارد.[6]
گفتنی است؛ حکم مذکور، با توجه به نظر مشهور علمای شیعه مبنی بر وجوب نگه‌داشتن روزه تا وقت مغرب است. پس اگر فقیهی،[7] - از روی ادله شرعی – نگه‌داشتن روزه را صرفاً تا وقت غروب آفتاب واجب بداند و روزه‌‌داری که مقلد وی است، پس از غروب آفتاب - و قبل از مغرب - روزه‌‌اش را افطار کند، روزه‌‌اش صحیح خواهد بود.[8]
بنابراین، در فرض سؤال، فردی که با فاصله کمی، قبل از مغرب افطار نموده – در حالی‌که مرجع تقلیدش نگه‌داشتن روزه تا وقت مغرب را واجب می‌داند – می‌تواند در این مسئله، به مرجعی که روزه را صرفاً تا غروب آفتاب واجب شمرده، رجوع کند، که در این صورت، روزه‌‌اش صحیح بوده و قضا و کفاره‌‌ای بر عهده‌‌اش نیست.[9]

[1]. آیات عظام گلپایگانى، بهجت، صافى، نورى، زنجانی و سبحانی: (روزه‌‌داری که می‌تواند وقت را تشخیص دهد).
[2]. جهت آگاهی در این زمینه، ر. ک:  1965 (کفارۀ روزه).
[3]. امام خمینى، سید روح اللّٰه، توضیح المسائل (محشّٰى - امام خمینى)، ج ‌1، ص 934، م 1673، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ هشتم، 1424ق؛ سبحانى، جعفر، رساله توضیح المسائل، ص 324، م 1333، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ سوم، 1429ق؛ وحید خراسانى، حسین، توضیح المسائل، ص 322، م 1681، قم، مدرسه امام باقر (ع)، چاپ نهم، 1428ق؛ ر. ک: رساله آموزشی مقام معظم رهبری، قسمت کفاره روزه.
[4]. ر. ک: خویى، سید ابو القاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج‌21، ص 422 - 423، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره، چاپ اول، 1418ق؛ بنى فضل، مرتضى، مدارک تحریر الوسیلة (الصوم)، ص 223، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ اول، 1422ق؛ حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقى، ج ‌8، ص 390، قم، مؤسسة دار التفسیر، چاپ اول، 1416ق.
[5]. عاملى، محمد بن على، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، ج‌6 ، ص 94، مؤسسه آل البیت (ع)، بیروت، اول، 1411ق.
[6]. ر. ک: موسوعة الإمام الخوئی، ج‌21، ص 423؛ مستمسک العروة الوثقى، ج ‌8، ص 390.
[7]. مانند آیات عظام بهجت و مکارم شیرازی.
[8]. ر. ک: پاسخ 2157.
[9]. البته، چنانچه مرجع تقلید مکلف در این مسئله فتوا داده باشد، در صورتی می‌تواند رجوع کند که مرجع کنونی و مرجعی که می‌خواهد به وی رجوع کند را مساوی بداند.
 
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا اگر در دهانم خونی ایجاد شود، روزه‌ام باطل می‌شود؟
    27908 خوردن و آشامیدن 1392/04/23
    چنانچه خون دهان عمداً از گلو پایین نرود، روزه باطل نمی‌شود.[1] ولی اگر خون را عمداً فرو دهد، روزه‌اش باطل است و فرقى نمی‌کند که در فرو بردن آن ضرورتی باشد یا خیر. بلى، در صورتی‌که ضرورت ایجاب کند، کفّاره ندارد.
  • دلیل روایی وحدت ولی فقیه چیست؟
    10333 System 1389/01/22
    در پاسخ باید گفت: وحدت ولی فقیه از ادله و روایات اثبات ولایت فقیه، استفاده نمی شود. این روایات تنها به ارائۀ معیارها بسنده می کند و به وحدت و یا تعدد ولی فقیه، اشاره ای ندارد، بلکه هر دو گزینۀ وحدت و تعدد ولی فقیه، می ...
  • لطفا تفسیر آیات ابتدایی سوره انشراح را بیان کنید؟
    612 تفسیر 1403/03/05
    آیات ابتدایی سوره انشراح شامل بیان برکاتی است که شامل حال پیامبر اسلام(ص) شد، و پایان آن نیز توصیه‌هایی به آن‌حضرت است.«أَ لَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ»؛آیا ما سینه‌ات را گشاده نساختیم؟منظور آیه از «شرح صدر» در این آیه، باز شدن و گستردگى سینه رسول خدا(ص) به نور ...
  • آیا نماز در کربلا مثل نماز در مکه به صورت کامل خوانده می شود؟
    84568 Laws and Jurisprudence 1390/02/19
    در ارتباط با تمام و یا شکسته ­بودن نماز در حرم امام حسین (ع) باید گفت:مسافر مى‏تواند در مسجد الحرام و مسجد پیغمبر (ص) و مسجد کوفه نمازش را تمام بخواند. ولى اگر بخواهد در جایى که اول جزء این مساجد نبوده و بعد به این مساجد اضافه ...
  • اعلام هفت تن از آیات عظام از طرف جامعه مدرسین به چه معنا است؟
    13937 Laws and Jurisprudence 1388/12/16
    از جمله شرایط مرجع تقلید این است که از نظر علمی از سایر مجتهدان زمان خود، بالاتر باشد و با وجود مجتهد اعلم، نمی­توان از مجتهد غیر اعلم تقلید کرد. و این در صورتی است که فاصله بین مجتهد اعلم و مجتهد غیر اعلم به قدری زیاد باشد که در ...
  • کلمه‌ی قلب در قرآن چند بار و در چه سوره‌هایی آمده، و معانی آن چیست؟
    82043 تفسیر 1391/11/01
    با بررسی تمام مواردی که در قرآن، مفهوم قلب و معانی مشابه آن به کار رفته است، چنین به دست می‌آید که بی‌گمان مفهوم «قلب»، در برخی آیات، در مورد قلب روحانی و معنوی، یعنی «روح و نفس» انسان استعمال شده است. اما در مورد آیات دیگری که گاه ...
  • حشر انسان هایی که خارج از زمین مثلا کره ماه فوت می کنند چگونه است؟
    15859 معاد و قیامت 1390/06/15
    در مورد حشرِ فردی که خارج از زمین بمیرد باید توجه داشت که ارض محشر تفاوتهای عمده ای با تصور ما از زمین دارد بلکه در آغاز قیامت زمین به غیر این زمین تبدیل شده و تغییر و ...
  • آیا دود کردن اسفند برای جلوگیری از چشم زخم، سند دینی دارد؟
    181331 Laws and Jurisprudence 1388/05/03
    برای درک برخی از حقایق و واقعیات، علم و عقل بشری ناتوان است. چشم زخم یکی از این پدیده­ها است که دست کم تا به امروز، عقل و علم بشری نتوانسته آن را اثبات کند هم چنان که دلیلی بر ردٌ و نفی آن ...
  • معنای اطاعت از ولی فقیه چیست؟
    12042 System 1389/06/28
    پاسخ آیت الله هادوی تهرانی به این شرح است:اگر فقیه عادل دارای کفایت، حکمی را با شرایط آن صادر کند، بر همگان حتی سایر فقهای عادل با کفایت و حتی خود شخص این فقیه، عمل به آن حکم لازم است و این امر همان اطاعت از ولی فقیه ...
  • در روایات؛ هنگام سحر و افطار قرائت کدام سوره سفارش شده است؟
    23953 حدیث 1393/04/26
    در روایتی از امام صادق(ع) به خواندن سوره قدر(انا انزلناه فی لیلة القدر) در وقت سحر و افطار سفارش شده است: «مؤمن روزه‌داری نیست که وقت سحر و افطار "انا انزلناه" را بخواند مگر آن‌که در بین آن دو وقت مانند کسی است که در راه خداوند، در ...

پربازدیدترین ها