جستجوی پیشرفته
بازدید
13876
آخرین بروزرسانی: 1398/08/13
خلاصه پرسش
چگونه تغییر جهان دلیل حادث بودن آن است؟
پرسش
چگونه تغییر می تواند نشانه حادث بودن دنیا باشد؟
پاسخ اجمالی

 

برهان حدوث یکی از براهین خداشناسی است که یکی از مقدمات آن چنین است : "هر متغیری حادث است". این مقدمه خیلی روشن و بدیهى است. زیرا حدوث عبارت است از "بوجود آمدن چیزى که نبوده و به وجود آمده است ."و چیزى که متغیر و متحول است هیچ گاه ثبات و قرار ندارد و هر حالتى از آن مسبوق به عدم است. بنا بر این حادث بودن، در ذات تغییر نهفته است؛ زبرا هر حالتی از تغییر یک حدوث است و حالتی است که نبوده و به وجود آمده است. پس هر متغیری حادث است.

پاسخ تفصیلی

 

آنچه در سؤال شما آمده است بخشی (مقدمه ای) از برهان حدوث (یکی از براهین خدا شناسی) است. برای روشن شدن پاسخ ابتدا به بیان برهان حدو ث می پردازیم .

 

این برهان در الهیات اسلامى ـ به ویژه نزد متکلمان ـ از اهمیت ویژه‎اى برخوردار است؛ تا آن جا که به عنوان طریق ویژه متکلمان نامیده شده است. برهان حدوث در کتب کلامى به گونه‎هاى مختلفى بیان شده است. [1]

 

برهان حدوث از دو مقدمه زیر تشکیل شده است: الف: جهان حادث است. ب: هر چه حادث است به پدید آورنده نیاز دارد.

 

نتیجه: جهان به پدید آورنده نیاز دارد.

 

مقدمه دوم این برهان، عقلى و بدیهى است و منکران وجود خدا نیز آن را قبول دارند، چرا که مقتضاى اصل علیت است. و دلیل بر مقدمه نخست آن، این است که:

 

1. جهان متغیر و متحول است. 2. آنچه متغیر و متحول است، حادث است. پس جهان حادث است.

 

مقدمه دوم این استدلال(آنچه متغیر و متحول است، حادث است) که مورد سؤال شماست  نیز بدیهى است و این بدیهى بودن از تأمل در حقیقت تغییر و حدوث به دست می‎آید، زیرا حدوث (حادث بودن) عبارت است از بوجود آمدن وجودى که مسبوق به عدم (نبوده و به وجود آمده) است و چیزى که متغیر و متحول است هیچ گاه ثبات و قرار ندارد و هر حالتى از آن مسبوق به عدم است، و چون این ویژگى عمومیت دارد حدوث نیز عمومى و فراگیر است.  بنا بر این حادث بودن در ذات تغییر نهفته است؛ زبرا هر حالتی از تغییر یک حدوث است و حالتی است که نبوده و به وجود آمده است

 

مقدمه اول این استدلال از طریق مشاهده حسى به دست می‎آید، زیرا هم مشاهده سطحى و هم کشفیات علمى بر حرکت و تغیر جهان طبیعت گواهى می‎دهند، چنان که برهان فلسفى نیز آن را تأیید می‎کند.[2]

 

علامه طباطبائى در تقریر برهان حدوث چنین گفته است:

 

«هم مشاهده ابتدایى به ثبوت رسانده و هم با کنجکاوى علمى به دست می‎آید که اجزاء جهان با همدیگر ارتباط وجودى دارند و این ارتباط و به هم پیوستگى نه تنها در میان یک دسته ویژه‎اى از اجزاء جهان می‎باشد بلکه تا هر جا باریک بین شده و به بررسى بپردازیم رشته ارتباط را محکم‎تر می‎یابیم».[3]

 

جهان در وجود خود متغیر و متحول می‎باشد یعنى پس از نیستى، هستى می‎پذیرد؛ زیرا در هر راهى به محاسبه حوادث جهان بپردازیم سرانجام به حرکت عمومى (حرکت وضعى و مکانى و یا حرکت جوهرى) خواهیم رسید، و حرکت، هستى است پس از نیستى و وجودى است آغشته به عدم و به مقتضاى قانون علت و معلول هر موجود حادثى، علت وجود می‎خواهد.[4]

 

برای آگاهی بیشتر به آدرس برهان حدوث مراجعه فرمائید.

 



[1]. در این باره به فخر الدین رازى، المطالب العالیه، ج 1، ص 200ـ232؛ محقق طوسى، قواعد العقائد، ص 39ـ45؛ سید شریف گرگانى، شرح المواقف، ج 8، ص 3ـ4،«الإلهیات فى مدرسه اهل البیت ـ علیه السلام ـ» على ربانى گلپایگانى رجوع شود.

[2]. مقصود برهان حرکت جوهرى ماده است که صدرالمتألهین آن را ابداع و اثبات کرد.

[3]. طباطبایی ،محمد حسین ،اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 5، ص 91ـ93.انتشارات صدرا قم.

[4]. برگرفته از برهان حدوث با اندکی تصرف.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها