لطفا صبرکنید
بازدید
20760
20760
آخرین بروزرسانی:
1397/08/17
کد سایت
fa85810
کد بایگانی
103321
نمایه
نکوهش خواب زیاد در شب
طبقه بندی موضوعی
حدیث|نماز شب و نوافل یومیه
اصطلاحات
نوم ، خواب ، رؤیا
گروه بندی اصطلاحات
سرفصل‌های قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا شیطان هنگام خواب انسانها، سه گره بر مغز آنان می‌زند تا برای تهجد از خواب برنخیزند؟!
پرسش
آیا این حدیث از پیامبر(ص) که می‌فرماید: «هنگامی که می‌خوابید شیطان پشت سر شما سه گره می‌زند...» در منابع شیعه وجود دارد؟ چون من این حدیث را در «صحیح بخاری» در اینترنت دیده‌ام.
پاسخ اجمالی
روایتی از رسول خدا(ص) نقل شده که حضرتشان فرمود: «هر‌گاه که انسان می‌خوابد، شیطان، سه گِره در سر او ایجاد می‌کند که هر گرهی از آنها به شخص خفته چنین القا می‌کند که شب درازی در پیش داری! بگیر و بخواب! حال اگر انسان (اعتنایی نکرد و) از جایش برخاست و یاد خدا کرد، یک گره باز می‌شود. سپس اگر وضو ساخت، گرهی دیگر باز شده و اگر نمازگزارد، آخرین گره نیز گشوده خواهد شد و او با نشاط و خاطری خوش، صبح را آغاز خواهد کرد وگرنه صبح او با کسالت و خاطری آشفته آغاز خواهد شد».
این روایت در صحیح بخاری[1] و نیز برخی دیگر از کتابهای مورد استناد اهل سنت[2] وجود دارد، اما در منابع اولیه شیعی عین این روایت مشاهده نشده و منابع متأخر شیعی نیز آن را از کتب اهل سنت نقل کرده‌اند. به عنوان نمونه محدّث نوری (م 1320ق) آن را از ابن أبی جمهور احسائی در «دُرَر اللآلی» نقل کرده است.[3]
با این وجود، مشابه این محتوا و با الفاظی دیگر در منابع کهن شیعی نیز وجود داشته و از این رو محتوای این روایت مورد تأیید فریقین است.
در روایتی؛ از امام پنجم یا ششم(ع) می‌خوانیم: «هیچ بنده‌ای نیست مگر شبی یک یا چند بار از خواب بیدار می‌شود، پس اگر برای عبادت و شب زنده‌داری از بستر برخاست که به مطلوب رسیده است، وگرنه شیطان در گوش او ادرار می‌کند» آنگاه حضرت ادامه داد: «آیا احساس نکرده‌اید که شبی را که به عبادت نپرداخته‌اید، با سستی و کسالت و سنگینی از خواب برمی‌خیزید».[4]
این روایت در صحیح بخاری[1] و نیز برخی دیگر از کتابهای مورد استناد اهل سنت[2] وجود دارد، اما در منابع اولیه شیعی عین این روایت مشاهده نشده و منابع متأخر شیعی نیز آن را از کتب اهل سنت نقل کرده‌اند. به عنوان نمونه محدّث نوری (م 1320ق) آن را از ابن أبی جمهور احسائی در «دُرَر اللآلی» نقل کرده است.[3]
با این وجود، مشابه این محتوا و با الفاظی دیگر در منابع کهن شیعی نیز وجود داشته و از این رو محتوای این روایت مورد تأیید فریقین است.
در روایتی؛ از امام پنجم یا ششم(ع) می‌خوانیم: «هیچ بنده‌ای نیست مگر شبی یک یا چند بار از خواب بیدار می‌شود، پس اگر برای عبادت و شب زنده‌داری از بستر برخاست که به مطلوب رسیده است، وگرنه شیطان در گوش او ادرار می‌کند» آنگاه حضرت ادامه داد: «آیا احساس نکرده‌اید که شبی را که به عبادت نپرداخته‌اید، با سستی و کسالت و سنگینی از خواب برمی‌خیزید».[4]
[1]. «حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ یُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِکٌ، عَنْ أَبِی الزِّنَادِ، عَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ: «یَعْقِدُ الشَّیْطَانُ عَلَى قَافِیَةِ رَأْسِ أَحَدِکُمْ إِذَا هُوَ نَامَ ثَلاَثَ عُقَدٍ یَضْرِبُ کُلَّ عُقْدَةٍ عَلَیْکَ لَیْلٌ طَوِیلٌ، فَارْقُدْ فَإِنِ اسْتَیْقَظَ فَذَکَرَ اللَّهَ، انْحَلَّتْ عُقْدَةٌ، فَإِنْ تَوَضَّأَ انْحَلَّتْ عُقْدَةٌ، فَإِنْ صَلَّى انْحَلَّتْ عُقْدَةٌ، فَأَصْبَحَ نَشِیطًا طَیِّبَ النَّفْسِ وَ إِلَّا أَصْبَحَ خَبِیثَ النَّفْسِ کَسْلاَنَ»؛ بخاری، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری (الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله و سننه و أیامه)، «باب عقد الشیطان...»، ج 2، ص 52، بیروت، دار طوق النجاة، چاپ اول، 1422ق.
[2]. مانند: أبو داود سجستانی، سلیمان بن أشعث، سنن أبی داود، ج 2، ص 32، بیروت، المکتبة العصریة، بی‌تا؛ قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم (المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل إلى رسول الله)، ج 1، ص 538، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا؛ أبوبکر بیهقی، أحمد بن حسین، السنن الصغیر، ج 1، ص 287، کراتشی، جامعة الدراسات الإسلامیة، چاپ اول، 1410ق.
[3]. نورى، حسین بن محمد تقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 6، ص 340، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق.
[4]. صدوق، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 478 – 479، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، 1413ق؛ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، ج 2، ص 334، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
نظرات
