جستجوی پیشرفته
بازدید
5913
آخرین بروزرسانی: 1397/07/07
خلاصه پرسش
آیا شیعه معتقد است که احکام حج برای اولین بار توسط امام محمد باقر(ع) تدوین شده ‌است؟ پس از صدر اسلام تا زمان ایشان، حج مردم صحیح نبود؟!
پرسش
در حدیثی از امام صادق(ع) آمده است که احکام حج در فقه شیعه برای اولین بار توسط امام محمد باقر(ع) تدوین شده ‌است. لطفاً این حدیث را بیان کنید، و آیا این حدیث معتبر است یا خیر؟ مگر احکام حج از زمان پیامبر(ص) نبوده است؟
پاسخ اجمالی
در روایتی که مجلسی اول آن‌را صحیح دانسته است،[1] امام صادق(ع)، پدرشان امام باقر(ع) را آغازگر بیان احکام حج به مردم معرفی کرده است:
راوی از امام صادق(ع) نقل می‌کند: «... رسول خدا(ص) فرمود: هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد، در جاهلیت مرده است. در امامت پیامبر اسلام(ص) و امام على(ع) تردیدی نبود، ولى گروهى نیز معتقد به امامت معاویه نیز بودند! بعد از آن امام حسن(ع) و امام حسین(ع) امام بودند، ولى گروهی هم به امامت یزید و هم به امامت امام حسین(ع) معتقد ‌را امام می‌دانستند. قطعاً آن‌دو مساوی نبودند! مساوی نبودند! مساوی نبودند! سپس امام ساکت شد و پس از آن فرمود: ادامه دهم؟! راوی پاسخ داد: بلی! فدایت شوم! امام فرمود: سپس علی بن الحسین(ع) امام شد و سپس ابو جعفر(باقر) محمد بن علی(ع)! و شیعیان قبل از امام باقر(ع) به مناسک حج و حلال و حرام خود شناخت کاملی نداشتند، تا آن‌که حضرتشان این احکام را به صورت دقیق به آنان آموخت، تا آن‌جا که دیگر مردم برای شناخت احکام نیازمند آنان [شیعیان] شدند...». [2]
مشخص است که معنای روایت آن نیست که تا آن زمان برای حج آداب و احکامی نبود؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) خود به همراه یارانشان بارها حج را انجام داده بودند؛[3] بلکه گزارش موجود در روایت ناظر به این مطلب است که شیعیان در زمان امام سجاد(ع) و ابتدای زمان امام باقر(ع) در چنان تنگنایی قرار داشتند که حتی نمی‌توانستند احکام حج را بر اساس مکتب خویش از امامان و اندیشمندان خود بیاموزند و به ناچار مسائل خود را از علمای اهل‌سنت می‌پرسیدند، اما بعد از رفع نسبی خفقان و ترویج فقه توسط امام باقر(ع) نه تنها این مشکل شیعیان برطرف شد، بلکه فقه شیعه تا اندازه‌ای پیشرفت کرد که غیر شیعیان نیز برای آموختن مسائل حج به آنان مراجعه می‌کردند. دلیل این امر آن است که پایه‌های حکومت اموی در حال تضعیف‌شدن بود و بر خلاف اوایل دوران اموی، حتی غیر شیعیان نیز فرمانروایان اموی را به عنوان مرجع دینی به رسمیت نشناخته و با آن‌که شاید برخی از آنان معتقد به امامت ائمه شیعه نبودند، اما آن حضرات را به عنوان مرجع علمی قبول داشتند؛ از این‌رو، در زمان امام باقر(ع) زمینه برای شناخت دقیق احکام  فقهی مهیا گشت.
 

[1]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 7، ص 108، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
[2]. عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق، مصحح، رسولی محلاتی، هاشم، ج 1، ص 252، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 20، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. جهت آگاهی بیشتر در این زمینه می‌توانید به نمایه‌های زیر در همین سایت مراجعه نمایید:
«پیشینه تشریع حج»، 46432؛ «تعداد انجام حج و عمره پیامبر اکرم(ص)»، 65337؛ «حج در تورات و حج انبیاء»، 82722.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...