درباره آنچه که انسان را از خداوند و حقیقت الهی باز دارد؛ عبارتی در کتاب‌های عرفانی متقدم و متأخر به صورت سخن مطلق یا با استناد به پیامبر خدا(ص) و امام صادق(ع) این‌گونه آمده است:
«کلّ ما شغلک عن الحقّ فهو عدوّک»؛[1] آنچه تو را از حق سرگرم [به چیز دیگرى‏] کند، آن دشمن تو است.
«ما شغلک عن الحق فهو صنمک‏»؛[2] آنچه تو را از حق سرگرم [به چیز دیگرى‏] کند، آن بت تو است.
احمد بن حنبل گفت: «ما شغلک عن الحق فهو طاغوتک‏»؛[3] آنچه تو را از حق سرگرم [به چیز دیگرى‏] کند، آن طاغوت تو است.
هرچند انتساب این سخن به معصومان(ع) چندان قابل اثبات نیست، ولی محتوا و مضمون آن قابل پذیرش است؛ زیرا این عبارات، بیانگر عامل غفلت در آدمی می‌باشند؛ چرا که دل‌مشغولی و دوستی نسبت به امور دنیایی، پرده‌ای بر فکر و قلب انسان می‌افکند که او را از واقعیت و حقیقت دور می‌کند، همان‌گونه که بت‌ها انسان را از حقیقت دور می‌کنند.[4]

---