یکی از مباحثی که در علم اصول مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد، موضوعی به نام «تکلیف معدومین» است. منظور از معدومین کسانی هستند که در زمان صدور دستور و خطاب، حضور نداشته و در سال‌های بعد به دنیا آمده‌اند. منظور از مشافهین نیز کسانی هستند که به طور مستقیم مورد خطاب قرار گرفته‌‌اند؛ بر خلاف غیر مشافهین که در آن مکان حضور نداشته و هنگام صدور دستور غایب بودند.
مسئله این است که امر و نهی‌ای که از طرف شرع، خطاب به افراد حاضر در زمان و مکان خاصی صادر می‌شود، فقط منحصر به آنها بوده و یا شامل افرادی که در جلسه حضور نداشته و نیز کسانی که بعدها متولد می‌شوند هم می‌شود؟
به عنوان مثال؛ هنگامی که خداوند یاران پیامبر خدا را با عبارت‌‌هایی؛ مانند «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا»، و یا هنگامی که عموم مردم را با عبارتی؛ نظیر «یا أَیُّهَا النَّاسُ‏» مورد خطاب قرار می‌دهد، و بعد از آن دستوراتی صادر می‌کند، آیا این دستورات فقط شامل آنها شده و دیگرانی که این خطاب را نشنیده و یا کسانی که بعدها متولد می‌شوند، آن دستورات متوجه آنها نخواهد بود؟ یا این‌که اختصاص به افراد خاصی نداشته و همه افراد اعم از حاضران و افراد غایب و نسل‌‌های بعد، مأمور به انجام این اوامر هستند؟
در این زمینه باید گفت که به برخی بزرگان نسبت داده می‌شود اعتقادشان آن بوده که خطاب‌‌های قرآنی که شفاهی بوده، مخصوص کسانی است که در آن برهه زمانی زنده بودند. اما عالمانی؛ مانند شیخ انصاری، آخوند خراسانی، میرزای نائینی و...، معتقدند که به اجماع علما و به فحوای آیات قرآن و روایات، ثابت شده است که خطاب‌‌ها و تکالیف قرآن، عمومیت داشته و اختصاصی به حاضران ندارد.[1]
 

---