جستجوی پیشرفته
بازدید
8237
آخرین بروزرسانی: 1397/06/30
خلاصه پرسش
آیا مؤمن آل فرعون همان حزقیل نبی بود؟
پرسش
با سلام؛ آیا مومن آل فرعون که نامش حزقیل بود پیامبر شد؟
پاسخ اجمالی
قرآن کریم در بخشی از داستان حضرت موسی(ع) از مرد با ایمانی با عنوان "رجل مؤمن من آل فرعون" یاد می‌کند که به دفاع از موسی(ع) برخاست و پس از سال‌ها ایمان خود را آشکار نمود و موسی را از یک توطئه قتل نجات داد:
«و مرد مؤمنى از آل فرعون که ایمان خود را پنهان می‌داشت گفت: آیا می‌خواهید مردى را بکشید به دلیل آن‌که می‌‏گوید: پروردگار من «اللَّه» است، در حالی‌که دلایل روشنى از سوى پروردگارتان براى شما آورده است؟! اگر دروغ‌گو باشد، دروغش دامن خودش را خواهد گرفت و اگر راست‌گو باشد، بعضى از عذاب‌هایى را که وعده می‌‏دهد به شما خواهد رسید، خداوند کسى را که اسراف‌کار و بسیار دروغ‌گو است هدایت نمی‌‏کند».[1]
قرآن کریم در حالی از این مرد مؤمن یاد می‌کند که نامی از وی نبرده است، اما مفسران قرآن و راویان حدیث در مورد نام و شخصیت وی اختلاف نظر دارند.
عبد اللَّه بن عباس و بیشتر علما گفتند: نام او «خربیل» بود،[2] برخی گفته‌اند نامش «حزبیاییل» بود. عده‌ای او را «خبرل» نامیدند. و به روایتى دیگر نامش «حبیب»[3] و به نظر برخی «جزئیل» بود.[4]
او را سمعان هم نامیده‌اند؛ از آن جهت که به سمع وى رسید(شنید) که فرعون قصد کشتن موسى را دارد، که ایمان خویش آشکارا کرد و از موسی دفاع نمود.[5]
عده‌ای در مورد نسب و شخصیت مؤمن آل فرعون می‌گویند؛ مؤمن آل فرعون قبطی و پسر عمو و داماد(شوهر ماشطه دختر) فرعون بود.[6] بعضی هم گفتند پسر دایی فرعون بود،[7] کسی که قرآن کریم در موردش فرمود «و جاء رجل من اقصی المدینة یسعى».[8] اما برخی گفته‌اند وی از بنی اسرائیل بود و معنای آیه مجازی و برعکس می‌باشد؛ یعنی مرد مؤمنی که ایمان خود را از آل فرعون پنهان می‌داشت.[9]
برخی از مفسران از قول راویان نقل کرده‌اند؛ «حزقیل» از أصحاب فرعون‏ و شغلش نجاری بود. او کسی بود که صندوقچه‌ای که مادر موسی فرزندش را در آن گذاشته و در نیل رها کرده بود را ساخت. البته گفته شده است وی خزانه‌دار دربار فرعون بود و به مدت صدسال ایمانش را مخفی می‌کرد؛ وی فردی مؤمن و با اخلاص بود و ایمان خود را تا زمان پیامبری موسی مخفی نگه می‌داشت و هنگامی که مناظره موسی با ساحران دربار فرعون تشکیل شد، ایمانش را اظهار نمود و با دیگر ساحرانی که به موسی ایمان آوردند کشته شد.[10]
برخى هم گفته‌‏اند؛ مؤمن آل فرعون ولیعهد فرعون بود که «حبیب» یا «حزبیل» نام داشت.[11]
به هر حال و نام او هرچه باشد در بزرگی و ایمان مؤمن آل فرعون، همین بس که قرآن کریم و روایات از وی به عظمت یاد نموده‌اند.
امام صادق(ع) فرمود: منظور از «ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِینَ»،[12] هابیل فرزند آدم(ع)، و مؤمن آل فرعون و صاحب یس، «وَ قَلِیلٌ مِنَ الْآخِرِینَ» علی بن أبی طالب(ع) است.[13]
آن‌حضرت در جایی دیگر فرمود: «ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ ثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِینَ»، ثلة من الأولین خربیل مؤمن آل فرعون و «ثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِینَ» علی بن أبی طالب(ع) است.[14]
رسول خدا(ص) او را از صدیقین دانست و فرمود: صدیقین سه نفر بودند؛ حبیب نجار مؤمن آل یاسین، حزقیل مؤمن آل فرعون، و علی بن ابی طالب که افضل از آنها بود.[15]
اما حزقیل نبی غیر از حزقیل مؤمن آل فرعون است؛ چرا که وی به همراه ساحران دربار فرعون، پس از اظهار ایمان کشته شد. اما حزقیل نبی(ع)، سومین جانشین از سلسله جانشینان حضرت موسی(ع) پس از یوشع و کالب بن یوفنا بود که به پیامبری در بنى اسرائیل برانگیخته شد. و بر اساس برخی گزارش‌ها در زمان حضرت داود(ع) زندگی می‌کرد.[16]، [17]

[1]. غافر، 28. «وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلاً أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللَّهُ وَ قَدْ جاءَکُمْ بِالْبَیِّناتِ مِنْ رَبِّکُمْ وَ إِنْ یَکُ کاذِباً فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ وَ إِنْ یَکُ صادِقاً یُصِبْکُمْ بَعْضُ الَّذی یَعِدُکُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذَّابٌ».
[2]. البته برخی هم به نقل از ابن عباس و اکثر علما او را خبول نامیدند. مظهری، محمد ثناءالله، التفسیر المظهری، تحقیق، تونسی، غلام نبی، ج 8، ص 253، پاکستان، مکتبة رشدیة، 1412ق.
[3]. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق، یاحقی، محمد جعفر، محمد مهدی، ج ‏17، ص 27- 28، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق.
[4]. التفسیر المظهری، ج ‏8، ص 253.
[5]. رشیدالدین میبدی، احمد بن ابی سعد، کشف الأسرار و عدة الأبرار، تحقیق، حکمت‏، علی اصغر، ج ‏8، ص 466، تهران، امیر کبیر، چاپ پنجم، 1371ش.
[6]. همان.
[7]. شیخ صدوق، امالی، النص، ص 533، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق.
[8]. قصص، 20.
[9]. التفسیر المظهری، ج ‏8، ص 253.
[10]. این مطلب در تفسیر خود ثعلبی نیشابوری یافت نشد، اما برخی از وی نقل کرده‌اند. ر. ک: مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏13، ص 163، بیروت، مؤسسة الطبع و النشر، چاپ اول، 1410ق.
[11]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج ‏8، ص 810- 811، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
[12]. واقعه، 13.
[13]. بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج ‏5، ص 258، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، 1416ق.
[14]. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج ‏5، ص 219، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1415ق.         
[15]. امالی، النص، ص 476.
[16]. همان، ص 99.
[17]. درمورد حزقیل نبی پاسخ  50696 را مطالعه کنید.
 
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا شعرای ایرانی مثل سعدی، حافظ، عطار، فردوسی و ... سنّی مذهب بوده اند؟
    91644 شخصیت های شیعی 1389/05/21
    این شاعران در زمانی به فعالیت فرهنگی می پرداختند که مجال چندانی برای ظهور و بروز اعتقادات قلبی آنان وجود نداشت و آنان ناچار بودند که برای اشاعه تفکرات خویش، تا حدی همگام با عقاید پذیرفته شده در جامعه آن روز حرکت کنند. ...
  • حکم نیت در عبادات و طهارات چیست؟
    15294 General Terms 1388/08/11
    منظور از "نیت‏" همان عزم راسخ و اراده محکم ‏براى انجام ‏کار است، قطع ‏نظر از این که ‏انگیزه الاهى در آن باشد یا انگیزه‏هاى مادى. اما در عبادات و طهارات،نیت عبارت است از: قصد انجام فعل و کار، و در آن قصد تقرب الی ...
  • آیا اموالی که والدین به عنوان هدیه، برای کودک خود پس انداز می‌کنند خمس دارد؟
    17173 آنچه خمس بدان تعلق می گیرد 1392/06/28
    چنانچه مبالغ مذکور، طبق آنچه در سؤال آمده است در قالب هدیه به ملکیت فرزندان در آید، درباره مسئله‌ی خمس، حکم خمس هدیه را پیدا می‌کند که جهت آگاهی از آن می‌توانید به نمایه‌ 3268 (خمس هدیه) در همین سایت مراجعه نمایید. در هر حال، چنانچه خمس ...
  • حضرت ابا الفضل العباس(ع) چگونه می‌تواند الگویی برای نسل امروز باشد؟
    8762 فضایل اخلاقی 1394/05/06
    حضرت عباس بن علی بن ابی‌طالب(ع)، از جمله بزرگ‌ترین شخصیت‌ها در مکتب تشیع به شمار می‌رود. او دارای ویژگی‌های اخلاقی بسیار والایی است؛ تا جایی که مقامی نزدیک به معصومان دارد. امام سجاد(ع) در وصف او چنین می‌فرماید: «خداوند عباس را رحمت کند که برادرش حسین(ع) ...
  • مراد از رجم شیاطین (که در قرآن آمده است) چیست؟
    20977 ابلیس و شیطان 1388/05/01
    خداوند متعال در قرآن هم ملکی و هم ملکوتی صحبت کرده است. چرا که ملک و ملکوت نسبت به انسان مفهوم تمایزی پیدا می کند؛ و الا برای خدا ملک و ملکوت یکی است و این دو در پیشگاه او هیچ گونه تمایزی ندارند. بر این اساس ...
  • اسلام آوردن و ایمان چه شرایط دارد؟
    35438 اسلام و ایمان 1386/05/30
    اسلام و ایمان درجاتی دارد که اولین درجه‌ی آن این است که هر انسانى با اقرار به شهادتین یعنى گفتن "اشهد أن لا اله الا الله" و اشهد أنّ محمداً رسول الله" یک مسلمان محسوب می‌شود و احکام مسلمان بر او جارى می‌گردد؛ یعنی بدنش طاهر(پاک) و کودکانش ...
  • فرق بین ایمان و علم چیست؟
    26044 نسبت علم و دین 1388/04/16
    شایع ترین معنای علم نزد حکما ،علم به معنای مطلق ادراک است[1].دانشمندان و متکلمان غربی «ایمان» را به گونه­ای تعریف می کنند که با علم در یک مقوله نمی­گنجد، ولی ایماندر مکتب اسلام، بیان فلاسفه و علمای اسلام، همان یقین منطقی ...
  • کیفیت خواندن نمازهای مستحبی چگونه است؟
    14700 گوناگون 1389/10/11
    پاسخ مراجع محترم تقلید از این قرار است:دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):1.محل اشکال است و جایز است رجاءً بخواند2.باید در صورت امکان بر پهلوی راست بخوابد به گونه ای که رو به قبله باشد.دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):در ...
  • استحسان چیست؟ و چرا در فقه مذهب اهل بیت مردود است؟
    40652 مبانی فقهی و اصولی 1389/02/09
    این اتهام به مذهب اهل بیت است گفته می شود؛ تنها مذهب شیعه و اهل بیت مخالف استحسان است و آن را حجت نمی داند؛ زیرا بسیاری از بزرگان مذاهب چهارگانه اهل سنت نیز در این عقیده با ما مشترک اند که استحسان حجیت ندارد،   استحسان ...
  • در ترتیب آثار یک عمل، به فتوای مرجع قبلی عمل کنیم یا مرجع فعلی؟
    6877 تغییر مرجع 1390/03/04
    دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):طبق نظر مرجع تقلید دوم عمل کند.دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):حکم مرجع اعلم فعلی را باید در نظر بگیرد.دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):باید مطابق مرجع فعلی عمل نماید.پاسخ ...

پربازدیدترین ها