جستجوی پیشرفته
بازدید
10061
آخرین بروزرسانی: 1397/07/09
خلاصه پرسش
روایاتی که حضرات آدم(ع) هنگام خروج از بهشت ، یعقوب(ع) هنگام دوری از فرزندش، یوسف(ع) در زندان، فاطمه(س) و سجّاد(ع) به خاطر پدرانشان را به عنوان بکّاؤون(بسیار گریه‌کنندگان) معرفی می‌کند، تا چه اندازه معتبر است؟
پرسش
آیا روایت «بکائون خمسه» دارای درجه اعتبار قوی است؟
پاسخ اجمالی
روایتی در برخی منابع وجود دارد که برخی از شخصیّت‌های والای معصوم، آن‌قدر گریه کردند که به «بکّاء(بسیار گریان)» شناخته شده‌اند. «بکّاء» صیغه مبالغه «باکی» به معنای گریان است:
از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمود: «کسانی که بسیار گریان بودند، پنج نفرند: آدم، یعقوب، یوسف، فاطمه دختر حضرت محمد و على بن الحسین(امام سجاد). آدم(ع)، به جهت [بیرون رفتن از] بهشت [به اندازه‌ای] گریه کرد که در گونه‌اش اثر گریه‌ای چون نهر پدید آمد. یعقوب(ع)، بر یوسف(ع) آن‌قدر گریست تا بینایی خود را از دست داد و به او گفتند: "به خدا سوگند که تو آن‌قدر یاد یوسف می‌کنى تا مشرف به مرگ شوى، یا بمیرى!".[1] یوسف نیز برای یعقوب آن‌قدر گریست که دیگر زندانیان به او گفتند: یا روز گریه کن و شب آرام باش یا شب گریه کن و روز آرام باش و او نیز برای آرامش آنان این موضوع را پذیرفت. فاطمه(س)، به خاطر رسول خدا(ص) چنان گریه کرد که مردم مدینه اذیت شدند و به او گفتند گریه‏ زیاد تو، ما را آزار می‌دهد؛ لذا آن‌‌حضرت بر سر قبر شهیدان می‌رفت و تا می‌خواست گریه می‌کرد. على بن الحسین(ع)، بیست سال برای حسین(ع) گریه کرد و هر خوراکى نزد آن‌حضرت قرار می‌دادند، گریه می‌کرد. تا یکى از خدمت‌گذاران به آن‌حضرت گفت: ای پسر پیامبر خدا! می‌ترسم خود را نابود کنید. امام در جواب او فرمود: "من غم و اندوهم را تنها به خدا شکوه می‌کنم؛ و از خدا چیزهایى می‌دانم که شما نمی‌دانید،[2] من هر وقت به یاد قتلگاه فرزندان فاطمه می‌افتم، گریه مرا فرا می‌گیرد».[3]
در ارتباط با این روایت باید گفت؛ اصل گریستن زیاد - حتی به دلیل امور عاطفی - ایرادی شرعی ندارد و از میان افرادی که در روایت بالا از آنان یاد شده،‌ ماجرای گریستن حضرت یعقوب(ع) برای دوری فرزندش که منجر به نابینایی ایشان شد، در قرآن کریم نیز گزارش شده است.
بخشی از محتوای این گزارش - مانند گریه کردن امام علی بن حسین(ع) - در روایات صحیح و قابل استناد دیگر وجود دارد.[4]
به هر حال، از منابع کهن، تفسیر عیاشی(م 320ق) نیز قبل از صدوق به صورت مختصرتر به روایت بکّاؤون خمس اشاره کرده است. [5] و در منابع متأخر نیز این روایت یا به نقل از عیاشی، یا به نقل از صدوق و یا بدون سند نقل شده است.
در پایان باید گفت که روایت بالا از آن جهت که در کتب معتبری مانند کتاب‌های شیخ صدوق(م 381 ق) نیز نقل شده است،[6] دارای ارزش استنادی می‌باشد، اما با توجه به معیارهای دانش رجال، از جهت سندی، آن‌را روایتی ضعیف ارزیابی می‌کنند.[7]

[1]. یوسف، 85.
[2]. یوسف، 86.
[3]. صدوق، محمد بن علی، الامالی، ص 140، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق.
[4]. صدوق، محمد بن على‏، الخصال، ج ‏2، ص 518، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول‏، 1362ش.
[5]. عیاشى، محمد بن مسعود، التفسیر، ج ‏2، ص 188، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول‏، 1380ق. 
[6]. علاوه بر امالی، در کتاب خصال صدوق نیز آمده است: صدوق، محمد بن على‏، الخصال، ج ‏1، ص 272 - 273، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول‏، 1362ش. 
[7]. به جهت «محمد بن سهل بجرانی» که در سلسله سند آن وجود دارد که شخص مجهولی است. به علاوه؛ حدیث مذکور، مرفوعه است.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • امیدبخش‌ترین آیه قرآن کدام است؟
    19920 تفسیر 1393/12/26
    قرآن کریم سرشار از آیات مژده و امید است. اما در این‌که کدام‌یک از آیاتش امید بیشتری به مؤمنان می‌دهد، سخن پیشوایان دین در این زمینه متفاوت است که شاید این تفاوت، ناظر به جنبه‌های مختلف امیدبخشی‌ باشد: ۱. ابوحمزه ثمالی می‌گوید؛ از امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) ...
  • انصار چه کسانی بودند؟
    38930 تاريخ بزرگان 1388/12/03
    "انصار" جمع ناصر، از ریشه "نصر" به معنای یاوران است. در صدر اسلام به ساکنانمسلمانمدینهو اطرافآن، به ویژه افراد دو قبیلهاوسوخزرج،انصار گفته می‌شد؛ چرا که آنان به یاریپیامبر اسلام (ص)ومسلمانان مهاجر مکیو نقاط دیگر پرداختهبودند و در نشر ...
  • منظور از مباحات عامه، اباحه تملک و اباحه انتفاع چیست؟
    19535 General Terms 1393/04/17
    مباح بودن به معنای حلال بودن است. اموالى که متعلق حق هیچ‌کس نیست، در فقه از آنها با عنوان «مباحات عامّه» یا «مشترکات و منافع عامّه» تعبیر شده است. چیزهایى که شارع آنها را براى همه مشترک یا مباح قرار داده است، دو قسم است: 1. ...
  • هجوم‌آورندگان به خانه حضرت فاطمه(س) چند نفر بودند و چه افراد سرشناسی در میان آنان حضور داشتند؟
    31035 تاریخ 1394/07/14
    بنابر تحقیق و جست‌وجو در منابع حدیثی و تاریخی؛ به صورت پراکنده در نقل‌های مختلفی که درباره این بی‌حرمتی نقل شده است، نام تعدادی از افراد که به خانه حضرت فاطمه(س) هجوم آورده، یا دستور هجوم دادند وجود دارد. البته مشخص نیست که تعداد دقیق آنان چند نفر ...
  • گزارش‌های تاریخی موجود پیرامون شخصیت حر بن یزید ریاحی که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، را ارائه کنید؟
    33792 تاريخ بزرگان 1394/07/21
    یکی از افرادی که نامش در میان شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع) جاودانه ماند، و مُهر شهادت وی در درگاه الهی ثبت شد، «حُرّ بن یزید ریاحی» است.نسب حر بن یزیدنسب حر را چنین ذکر کرده‌اند: «حر بن یزید بن ناجیة بن قَعنَب،
  • حدیث حارث همدانی در مورد حاضر شدن امام علی(ع) بر بالین محتضر را چگونه ارزیابی می¬کنید؟
    26219 درایه الحدیث 1392/04/27
    حاضر شدن پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) از جمله حضرت علی(ع)، هنگام مرگ، نزد تمامی انسان‌ها حتی کسانی که بر دین‌های دیگر می‌باشند از اموری است که اخبار مستفیضه بر آن دلالت دارد.[1] البته در نحوه و چگونگی این حضور سخنانی بیان شده است ...
  • حروف مشبهة بالفعل چه ویژگی‌هایی دارند؟
    23986 لغت شناسی 1397/08/26
    بر اساس نظر مشهور ادباء، حروف مشبهة بالفعل پنج حرف بوده[1] که بر سر مبتدا و خبر وارد می‌شوند. این حروف عبارت‌اند از: إنَّ، أنَّ، لیت، لکنَّ، لعلَّ. عمل اصلی این حروف، منصوب نمودن مبتدا به عنوان «اسم» و مرفوع نمودن خبر به عنوان ...
  • فرق بین «صراحت» و «ظهور» چیست؟
    15284 مبانی فقهی و اصولی 1390/12/22
    دلالت یک عبارت بر مقصود گوینده، گاهی آن قدر صریح است که احتمال خلاف در آن منتفی است. در این جا می گویند عبارت نص و صریح است، اما گاهی دلالت یک عبارت بر قصد گوینده صریح نیست، بلکه معانی متعدد از آن محتمل است، ولی در ...
  • آیا کلمه «حضرت» در روایات نیز به کار برده شده است؟
    14525 لغت شناسی 1394/01/22
    کلمه «حضرت» در لغت به معنای «حضور» و «نزد» می‌باشد.[1] این کلمه در عربی به صورت «حضرة» نوشته می‌شود. مثلاً وقتی می‌گوییم: «حضرت امام صادق(ع)» در روایات نیز به کار برده شده است که فارسی زبانان به عنوان احترام و ادب قبل از اسامی ...
  • افطاری دادن در کدام روز برابر مهمان کردن صد هزار پیامبر، امام و شهید است؟
    23611 حدیث 1392/10/28
    اطعام نمودن و غذا دادن به برادران دینی از کارهایی است که در اسلام مورد تأکید قرار گرفته و برای آن اجر و پاداش فراوانی قرار داده شده است. اما متن موجود در پرسش، تلفیق و خلط دو روایتی است که هر کدام دارای خاستگاه مخصوص به خود ...

پربازدیدترین ها