جستجوی پیشرفته
بازدید
16996
آخرین بروزرسانی: 1399/07/29
خلاصه پرسش
مردم کوفه چند نامه برای امام حسین(ع) نوشتند و مضمون این نامه‌ها چه بود؟
پرسش
مردم کوفه چند هزار نامه برای امام حسین(ع) نوشتند؟
پاسخ اجمالی

بعد از اطلاع مردم کوفه از مرگ معاویه و بیعت نکردن امام حسین(ع) با یزید و خروج آن‌حضرت از مکه، مردم کوفه در مراحل مختلف نامه‌هایی برای امام(ع) نوشتند و از ایشان خواستند که به سمت کوفه برود. ارسال هزاران نامه برای حضرتشان در منابع تاریخی ذکر شده است که در تعداد دقیق آنها اختلاف نظر وجود دارد. برخی از گزارش‌ها حاکی از ارسال حدود دوازده‌هزار نامه می‌باشد که البته ممکن است ذیل برخی نامه‌ها را چند نفر امضا کرده باشند.

پاسخ تفصیلی

ابتدا باید دانست که در نظام قبیله‌ای عرب، در بسیاری از موارد، رؤسای قبائل و عشایر، همه‌کاره و سخن‌گوی تمام آنان بودند. تعهد آنان، تعهد کل قبیله و انکار آنان، انکار قبیله ارزیابی می‌شد. با توجه به این نکته در جریان قیام امام حسین(ع) اگر رئیس قبیله و یا عشیره‌ای نامه‌ای برای حضرتشان می‌نوشت، این تقریباً بدان معنا بود که تمام و یا بخش زیادی از افراد آن قبیله نیز آن نامه را امضا نمودند.

به هر حال، بعد از مرگ معاویه و بیعت نکردن امام حسین(ع) با یزید[1] و خروج آن‌حضرت از مکه،[2] شیعیان کوفه در خانه‌ی سلیمان بن صرد خزاعى جمع شدند. سلیمان بن صرد به آنها گفت: معاویه به هلاکت رسید و حسین بن علی(ع) از بیعت با بنی‌امیه خوددارى کرد! شما شیعیان او و شیعیان پدرش هستید، پس اگر به خودتان اطمینان دارید که او را یارى می‌کنید و با دشمنانش می‌جنگید و در راه او را از دادن جان دریغ ندارید، به ایشان نامه بنویسید و آمادگى خود را به او اعلام دارید، و اگر از پراکندگى و سستى در یارى او بیم دارید، او را فریب ندهید؟ آنها گفتند: نه، ما با دشمن او خواهیم جنگید و در راه او جان‌فشانى خواهیم کرد.[3]

به دنبال آن در مراحل مختلف نامه‌هایی برای امام(ع) نوشته شد.

  1. نامه‌ی اول اهل کوفه

نامه‌ی اول از سوی سلیمان بن صرد، مسیب بن نجبه، رفاعه بن شداد، حبیب بن مظاهر، و ...، نوشته شد‏. این نامه به وسیله عبداللَّه بن مسمع همدانى(عبیدالله بن سبیع همدانى)،[4] و عبداللَّه بن وال (وداک) سلمى[5] فرستاده‏ شد.[6] این نامه در دهم ماه مبارک رمضان و در شهر مکه به دست امام(ع) رسید.[7] تعداد امضاکنندگان این نامه در گزارش‌ها تاریخی بیان نشده است، اما از قرائن متعددی، مانند خطبه‌ی سلیمان بن صرد که گفت «یا مَعْشَرَ الشِّیعَة»؛[8] ای گروه شیعیان، می‌توان فهمید در آن جلسه تعداد زیادی از شیعیان حضور داشتند.

آنها در این نامه نوشتند: «درود بر تو، همانا ما به وجود شما خدایى را سپاس می‌گوییم که جز او خدایی نیست. حمد برای خداوندى است که دشمن ستم‌کار سرکش شما را درهم شکست. آن دشمنى که بر این امت یورش برد، و با ظلم و ستم کار خلافت و زمام‌دارى‏ آنان را براى خود برد، و اموال آنان را به زور گرفت، و بدون رضایت آنان خود را فرمانرواى ایشان کرد. نیکان و برگزیدگان آنان را کشت، و بدکاران و اشرار را به جاى آنها قرار داد. مال خدا را دست به دست در میان گردن‌کشان و ثروت‌مندان قرار داد. نابودى بر او باد چنانچه قوم ثمود دور و نابود شدند. همانا براى ما امام و پیشوایى نیست، پس به سوى ما روى بیاور. امید است خداوند به وسیله‌ی شما ما را به حق گرد آورد. نعمان بن بشیر(فرماندار یزید) در قصر فرماندارى است و ما در روزهاى جمعه براى نماز جمعه با او نمی‌رویم، و در عیدها با او (براى نماز) به صحرا بیرون نمی‌رویم، و اگر ما بدانیم که شما به سوى ما حرکت می‌کنید، او را از شهر کوفه بیرون می‌کنیم و ان‌شاء اللَّه تعالى او را به شام خواهیم فرستاد.

  1. نامه‌ی دوم اهل کوفه

دو روز پس از ارسال نامه‌ی اول، کوفیان قیس (بشر)[9] بن مسهر صیداوى را به اتفاق عبداللَّه و عبدالرحمن فرزندان شداد ارحبى و عماره سلولى به سمت امام(ع) فرستادند.[10] تعداد نامه‌های ارسال شده در این مرحله 150 نامه ذکر شده است که برخی از این نامه‌ها تنها از سوی یک نفر و برخی دیگر از سوی دو نفر یا چهار نفر نوشته شده بود.[11] در برخی از منابع تاریخی تعداد این نامه‌ها را پنجاه[12] و یا پنجاه و سه نامه[13] ذکر کرده‌اند که از سوی اشراف و رؤسای کوفه نوشته بود.[14]

در مورد متن این نامه‌ها گزارشی وجود ندارد، اما از آن‌جا که هر نامه از طرف یک الی چهار نفر بود، می‌توان احتمال داد سبب اختلاف در بیان تعداد این نامه‌ها شده است.

  1. نامه‌ی سوم

گروهی از مؤمنان و شیعیان کوفه نامه‌‌هایی نوشتند که به وسیله‌ی هانی بن هانی سبیعی و سعید بن عبدالله حنفی به امام(ع) رساندند.[15] تعداد این نامه‌‌ها پنجاه نامه ذکر شده است.[16] آنها در این نامه نوشتند: «با سرعت و به زودى به سوى ما حرکت کن که همه چشم انتظار شما هستند و به غیر از دیدار تو آرزوى دیگرى ندارند. سپس نامه را با این جمله: «پس بشتاب بشتاب سپس بشتاب بشتاب» پایان دادند.[17]

  1. نامه‌ی چهارم

یک نامه از سوی شبث بن ربعی، حجار بن ابجر، یزید بن حارث بن رویم، عروة بن قیس، عمرو بن حجاج زبیدی، و محمد بن عمرو تیمی که از رؤسای کوفه بودند به امام(ع) نوشته شد[18] که در آن نامه از ‌حضرت(ع) دعوت شد که به سمت کوفه حرکت کند.[19] آنها در این نامه نوشتند: «پس از حمد و ثناى پروردگار، همانا باغ‌‌ها سرسبز و میوه‌‏ها رسیده است. پس هر گاه می‌خواهى به سوى لشکر بسیار و مجهزى - که براى یاری شما آماده شده است- بیا، و السّلام».[20]

البته احتمال دارد که نامه‌‌های دیگری نیز نوشته شده باشد که از نگاه‌‌های تاریخ‌‌نویسان دور مانده است.

برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که در یک روز شش‌صد نامه به امام نوشته شد که در مجموع، تعداد نامه‌ها به دوازده هزار رسید. [21] در برخی از گزارش‌‌ها آمده است که مردم کوفه در نامه‌ها‌ی خود به امام(ع) نوشتند ما یک‌صد هزار نفر هستیم که همگى یار و یاور شماییم‏.[22]

بیعت نمودن با امام حسین(ع)

در نتیجه‌ی این تلاش‌ها و علاوه بر نوشتن نامه، برخی از مردم با مسلم بن عقیل به عنوان نماینده امام(ع) بیعت نمودند. ایشان بعد از ورود به کوفه وارد خانه مختار بن ابى‌عبید شد. در آن‌جا مردم دسته دسته به دیدار مسلم شتافتند. مسلم نیز نامه‌ی امام حسین(ع) را براى مردم قرائت کرد. آنان با وى بیعت کردند تا آن‌جا که بر اساس گزارش‌های مختلف دوازده هزار،[23] هیجده هزار،[24] حدود بیست هزار و اندی،[25] بیشتر از سی هزار،[26] چهل هزار نفر[27] از کوفیان با وى بیعت نمودند.[28]

 

 


[1]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 36، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.

[2]. دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، ص 229، قم، منشورات الرضی، 1368ش.

[3]. الارشاد، ج 2، ص 36 – 37.

[4]. الاخبار الطوال، ص 229.

[5]. همان.

[6]. الارشاد، ج 2، ص 36 – 37.

[7]. همان، ص 37.

[8]. سید بن طاوس، اللهوف فی قتلی الطفوف، مترجم، فهری زنجانی، سید احمد، ص 32، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1348ش.

[9]. الاخبار الطوال، ص 229.

[10]. الارشاد، ج 2، ص 36 – 37.

[11]. همان، ص 37 – 38؛ اللهوف على قتلى الطفوف، ص 34 – 35.

[12]. الاخبار الطوال، ص 229.

[13]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 352، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.

[14]. الاخبار الطوال، ص 229.

[15]. الارشاد، ج 2، ص  38.

[16]. الاخبار الطوال، ص 229.

[17]. الارشاد، ج 2، ص 38.

[18]. الاخبار الطوال، ص 229.

[19]. الارشاد، ج 2، ص 38.

[20]. همان.

[21]. اللهوف على قتلى الطفوف، ص 35.

[22]. ابن نما حلی، جعفر بن محمد، مثیر الأحزان، ص 26، قم، مدرسه امام مهدی عج، چاپ سوم، 1406ق.

[23]. ابن عساکر، ابو القاسم علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج 14، ص 213، بیروت، دار الفکر، بیروت، 1415ق.

[24]. الارشاد، ج 2، ص 41؛ اللهوف على قتلى الطفوف، ص 37؛ مقریزی، تقی الدین‏، امتاع الاسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‏، تحقیق، نمیسی، محمد عبد الحمید، ج 5، ص 363، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1420ق.

[25]. امتاع الاسماع، ج ‏5، ص 363.

[26]. ابن قتیبه دینوری، عبد الله بن مسلم‏، الامامة و السیاسة، تحقیق، شیری، علی، ج 2، ص ص 8، بیروت، دارالأضواء، چاپ اول، 1410ق.

[27]. مثیر الأحزان، ص 26.

[28]. «علت بیعت‌شکنی مردم کوفه پس از دعوت امام حسین(ع)»، 65028؛ «به طمع انداختن یزید؛ مردم و خواص کوفه را برای جنگ با امام حسین(ع)»، 50243.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • منصوب به نزع خافض، معتل، مثال، اجوف، ناقص و لفیف یعنی چه؟
    24757 بیشتر بدانید 1393/07/22
    1. منصوبٌ بِنَزعِ الخافِض یعنی اسمی که نصب داده شده به سبب کنده شدن حرف جر، بنابراین «منصوب به اسقاط حرف جر» با «منصوب بنزع الخافض» فرقی ندارد. مانند قوم در آیه: «وَ اخْتَارَ مُوسىَ‏ قَوْمَهُ سَبْعِینَ رَجُلًا.»[1] در این‌جا «قوم» منصوب بنزع الخافض ...
  • تفاوت «تأویل معرفت‌شناسانه» با «تأویل وجودشناسانه» در چیست؟
    5042 معرفت شناسی 1396/09/11
    «معرفت‌‌شناسی» یا «شناخت‌‌شناسی» شاخه‌‌ای از فلسفه است که به چیستی و امکان معرفت(شناخت) و راه‌‌های حصول آن می‌‌پردازد. بنیادی‌ترین سؤال‌های فلسفی، سؤال‌های معرفت‌شناسی هستند. سؤالاتی؛ مانند: شناخت یعنی چه؟ آیا اساساً ما می‌توانیم چیزی را بشناسیم؟ اگر چیزی را می‌شناسیم، از کجا می‌دانیم که آن‌را می‌شناسیم؟ و از ...
  • پیامبرگرامی اسلام چند دختر داشتند؟
    32137 تاريخ بزرگان 1387/04/11
    پژوهشگران در این مسئله با هم اختلاف کردند، از جمله علامه جعفر مرتضی عاملی که در کتابش "الصحیح من السیرة"به این بحث پرداخته است و کتابی مستقل به نام "بنات النبی أم ربائبه" در این زمینه نوشته است که می توانید به آن مراجعه کنید. در هر صورت ایشان معتقد ...
  • اعمال منافى عفت چه حکمی دارد و آیا اگر این اعمال به حد زنا نرسد باز گناهی دارد؟
    32715 تفسیر 1387/04/22
    ارتکاب عمل زنا از نظر قرآن گناه بزرگى است که خداوند در بارۀ آن می‌‏فرماید:" نزدیک زنا نشوید چرا که عمل بسیار زشتى است و راه و روش بدى است."[1] در این بیان کوتاه به سه نکته اشاره شده است: الف- ...
  • فعل تَمَنَّوا چه صیغه‌ای است؟ ماضی، مضارع و امر آن چیست؟
    15480 تفسیر 1393/03/20
    فعل «تَمَنَّوا» از ریشه «م‌ن‌ی» به معنای تقدیر و اندازه‌گیری کردن است. ماده «منی» هنگامی که به باب تفعّل برود به معنای درخواست و آرزوی قلبی نسبت به تحقق یا عدم تحقق چیزی می‌باشد که هنوز در خارج تحقق پیدا نکرده است.[1] این فعل، ...
  • اگر پدری دارای سه همسر بوده و از دو همسر که مرده اند، فرزندانی داشته باشد، تقسیم ارث چگونه است؟
    14925 Laws and Jurisprudence 1389/06/18
    اموال مادر شما بین فرزندان مادرتان و شوهرش تقسیم می شود و برادرانی که از همسر دیگر هستند در این اموال سهمی ندارند. شما می توانید ارث مادر خود را در اختیار گرفته و بین وارثین او تقسیم کنید و می توانید به خاطر احسان و نیکی در حق ...
  • معنای یوم التغابن چیست؟
    36683 تفسیر 1391/03/10
    منظور از «یوم التغابن» که در قرآن کریم آمده، روز قیامت است؛ چون در آن روز براى همه مردم کشف مى ‏شود که در معامله ‏اى که کرده اند، مغبون شده‏اند، آن کس که با خدا معامله نکرده مى ‏فهمد که از معامله نکردن مغبون شده، ...
  • آیا علاوه بر نکوهش زیاده‌روی در خوردن، افراد چاق نیز مورد نکوهش قرار گرفته‌اند؟!
    4357 حدیث 1398/11/01
    در منابع دینی، کم‌خوردنی که موجب ناتوانی جسمی شده و هم‌چنین پرخوری افراطی و بیش از اندازۀ مورد نیاز بدن، مورد نکوهش واقع شده است:[1]امام علی(ع) فرمود: «اگر گرسنگی انسان را بیازارد، ناتوانی، وی را از پای درآورد و اگر پرخوری‏ نماید، پری شکم ...
  • چگونه امکان دارد که دوشیزه باکره(حضرت مریم) حامله شود؟
    85927 تاريخ بزرگان 1391/09/28
    1. در حالت طبیعی و بدون این‌که بحث معجزه یا خارق العاده بودن مطرح باشد باید گفت، وجود پرده بکارت و باکره بودن منافاتی با حامله شدن ندارد. همان‌گونه که پرده بکارت مانع بیرون آمدن خون حیض نمی‌شود همچنین مانع داخل شدن منی و نطفه در رحم ...
  • منظور روایاتی که دانش پژوهان را مانند مجاهدان در راه خدا معرفی می‌کند چیست؟
    8061 حدیث 1392/11/20
    در بخشی از روایات برخی فعالیت‌های فردی و اجتماعی، همسان با جهاد شمرده شده‌اند؛ مانند: 1. امام علی(ع) فرمود: و آن‌کس که به جست‌وجوى روزی حلال برخیزد، مانند مجاهد در راه خدا است.[1] 2. حضرتش در جایی دیگر(ع) می‌فرماید: و آن‌کس که به جست‌وجوى ...

پربازدیدترین ها