«محرومیت» در لغت به معنای بی‌بهره بودن و نصیب نداشتن است. آنچه در تعالیم دینی آمده این است که خدای متعال رحمتش آن‌چنان گسترده است که شامل تمام انسان‌ها و تمام موجودات می‌شود: «وَرَحْمَتي‏ وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‏ء»؛ اما در عین حال گروهی از انسان‌ها به جای شکر و سپاس در برابر نعمت‌های الهی با انجام گناهانی که مرتکب می‌شوند، خود را از دایره رحمت خداوند دور می‌کنند. دوری از رحمت حق دارای مراتب است؛ یعنی به شدت گناهی که از انسان سر می‌زند بستگی دارد. هرچه گناه بیشتر و سنگین‌تر باشد، دوری از لطف و رحمت حق بیشتر خواهد بود.

بر اساس آنچه که در قرآن آمده، برخی از افرادی که از لطف و رحمت حق محروم‌اند عبارت‌اند از: کافران: افرادی که با دیدن آیات روشن الهی، و روشن شدن حق، باز هم دست از لجاجت بر نمی‌دارند و آیات الهی را انکار می‌کنند، مشرکان، منافقان، مستکبران، ظالمان و ستم‌گران، و...

در روایات نیز به افراد و گروه‌هایی که از رحمت حق محروم‌اند، اشاره شده است؛ مانند مشروبخواران حرفه‌ای، جادوگران، و کسانی که پيوند خويشاوندى را بريده باشند.

گفتنی است که حرمان و محرومیت الزاما به معنای محرومیت اخروی و مخصوص گناه‌کاران نیست، چه بسا افراد مؤمن به دلیل پای‌بندی به معتقدات خویش از بسیاری از نعمت‌های دنیایی محروم شوند، چنانکه در روایت آمده است: هر كس ما اهل‌بیت را دوست بدارد، بايد براى پوشيدن لباس فقر آماده شود. و بسیاری از این محرومان شایسته توجه می‌باشند، مانند آنجا کف قرآن می‌فرماید: «وفي أموالهم حق للسائل والمحروم».