جستجوی پیشرفته
بازدید
23786
آخرین بروزرسانی: 1393/10/17
خلاصه پرسش
معنای «رشد»، «غی»، «هدایت» و «ضلالت» در قرآن چیست و چه ارتباطی با هم دارند؟
پرسش
معنای «رشد»، «غی»، «هدایت» و «ضلالت» در قرآن چیست و چه ارتباطی با هم دارند؟
پاسخ اجمالی
کلمه «رشد» که هم با ضمه «راء» و هم با ضمه «راء و شین» خوانده می‌شود نقیض «غی»؛ به معناى رسیدن به واقع مطلب و حقیقت امر و راه میانه است.[1] بنابر این، «رشد» و «غی» اعم از هدایت و ضلالت است؛ براى این‌که هدایت به معناى رسیدن به راهى است که آدمى را به هدف می‌رساند، و ضلالت هم نرسیدن به چنین راه است، ولى ظاهراً استعمال کلمه «رشد» در رسیدن به راه اصلى و وسط آن از باب انطباق بر مصداق است.[2] به سخن دیگر؛ یکى از مصادیق رشد و یا لازمه معناى رشد، رسیدن به چنین راهى است؛ چون گفتیم رشد به معناى رسیدن به واقع مطلب است و معلوم است که رسیدن به واقع، منوط بر این است که انسان، راه راست و وسط طریق را پیدا کرده باشد، پس رسیدن به راه، یکى از مصادیق واقع است. پس حق این است که کلمه «رشد» معنایى دارد و کلمه «هدایت» معنایى دیگر، مگر این‌که با برخی چشم‌­پوشی­‌ها با یکدیگر منطبق ‌شوند، و این معنا واضح است[3] و در این آیات شریفه کاملاً به چشم می‌خورد: «فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً»[4] «وَ لَقَدْ آتَیْنا إِبْراهِیمَ رُشْدَهُ مِنْ قَبْلُ».[5]
همچنین کلمه «غى» و «ضلالت» به یک معنا نیستند، بلکه هر یک براى خود معنایى جداگانه دارند، اما این دو نیز با اِعمال عنایتى مخصوص، در موردى هر دو با یکدیگر منطبق می‌شوند، و به همین جهت «ضلالت» به معناى انحراف از راه (با در نظر داشتن هدف و مقصد) است، ولى «غى» به معناى انحراف از راه با نسیان و فراموشى هدف و مقصد است.[6]
 

[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ‌3، ص 175، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق؛ فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج 2، ص 227، منشورات دار الرضی، قم، چاپ اول، بی‌تا؛ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏2، ص 342، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.
[2]. المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏2، ص 342.
[3]. ر.ک: همان.
[4]. «همین که احساس کردید یتیم رشد خود را یافته ...»؛ نساء، 6.
[5]. «ما رشد ابراهیم را از پیش به او داده بودیم»؛ انبیاء، 51.
[6]. المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏2، ص 342.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

  • آیا یک انسان می تواند با یک جن ازدواج کند؟
    40019 Laws and Jurisprudence 1388/03/25
    با تشکر از شما؛ ضروری است به این نکته توجه داشته باشید که اولاً: دانستن این گونه مسائل هیچ گونه اثری در زندگی ما ندارد، و دانستن آن هیچ نفع مادی و معنوی ندارد، ثانیاً اگرچه اصل این مسئله که انسان و جن بتوانند از همدیگر استفاده های جنسی ...
  • اسطوره چیست؟ اسطوره در ادیان مختلف به خصوص اسلام چه نقشی دارد؟
    47353 Philosophy of History 1391/11/14
    نگاه به اسطوره، دو رویکرد کاملا متفاوت را تجربه کرده است. یکی تا قرن نوزدهم و دیگری رویکردی که از قرن نوزده شروع شد و در قرن بیستم به شکوفایی رسید. رویکردی که تا قبل از قرن نوزدهم میلادی وجود داشت، مطابق معنای لغوی به معنای یک تخیل ...
  • چرا در تجاوز به «عُنف»، توبه مُجرم موجب سقوط مجازاتش می‌شود، ولی در مورد «قَذف»، این‌گونه نیست؟
    8963 احکام قضایی 1398/12/11
    همان‌گونه که در پرسش اشاره شد، در جرایم مستوجب حدّ، چنانچه مُجرم قبل از اثبات جُرم توبه کند، مجازات او ساقط خواهد شد.[1] با این‌حال، در مورد جُرم قذف،[2] چون حدّ و مجازاتی که برای آن در نظر گرفته شد، جنبه‌ی حقّ‌الناسی نیز دارد، ...
  • نظر مشهور علما و مجتهدین در باره شاهان صفویه چیست؟
    20138 تاريخ بزرگان 1387/11/30
    باید بدانیم که علما و مجتهدین، یک اصل کلی را قبول دارند که باید در ترویج و تبلیغ دین تلاش نمود و در تحکیم مبانی آن از هیچ کوششی دریغ نداشت، اما ممکن است در شیوه­های دست­یابی به چنین هدف مشترکی، اختلاف­نظرهایی وجود داشته باشد و سخن امام ...
  • دیدن و لمس مویی که از زن نامحرم جدا شده، چه حکمی دارد؟
    42974 برخی احکام 1393/02/27
    در این زمینه بین فقها اختلاف نظر است، برخی از فقها[1] می‌گویند بنا بر احتیاط واجب باید از نگاه و لمس موی جدا شده از نامحرم اجتناب شود و برخی[2] نیز معتقدند اگر به قصد لذت نباشد، اشکال ندارد. ضمائم:
  • استبراء و استمناء به چه معناست؟
    65139 Laws and Jurisprudence 1391/01/16
    درباره اصطلاح استمناء می توانید به نمایه 326(کد سایت:1887) (استمنا و راه نجات از آن) مراجعه فرمایید. استبراء نیز بر دو قسم است: 1. استبراء از منی که برای آگاهی از تعریف و توضیح آن می توانید به نمایه 917(کد سایت:1026) (استبراء از منی) درهمین سایت ...
  • سوره بنی اسرائیل کدام سوره است؟
    161720 علوم قرآنی 1388/07/23
    سوره هفدهم قرآن "سوره بنی اسرائیل "است که دارای 111(صد و یازده) آیه است.این سوره به "سوره اسراء" (به کسر همزه که مصدر باب افعال است) و "سوره سبحان" نیز مشهور است. علت نام گذاری این سوره به "بنی اسرائیل" از آن روست ...
  • آیا قدم زدن یا راه رفتن روی قبر جایز است؟ آیا مجازاتی دارد؟
    16861 Laws and Jurisprudence 1389/02/05
    از  دفاتر مراجع تا کنون جواب های زیر دریافت گردید:دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):معروف کراهت آن است.دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):راه رفتن بر قبر بدون ضرورت مکروه است. کفاره ای ندارد.دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ...
  • دروغ‌گویی چه پیامدها و آثاری دارد؟
    23422 گناه و رذائل اخلاقی 1395/11/06
    بدیهی است که هر ناهنجاری اخلاقی علاوه بر عواقب اخروی، در دنیا نیز پیامدهایی برای فرد و جامعه دارد. دروغ‌گویی نیز یکی از آن ناهنجاری‌ها است. در این فرصت به برخی از مهم‌ترین پیامدهای دروغ‌گویی از منظر آیات و روایات اشاره خواهیم داشت. آثار فردی دروغ‌گویی 1. محرومیت ...
  • مردمی که در حال سجده به کعبه هستند، اگر کعبه را از میان برداریم می‌بینیم که مردم به یک‌دیگر سجده می‌کنند، آیا این درست است؟
    7241 توحید و شرک 1395/04/03
    اگر بخواهیم به ظاهر متن موجود در پرسش بسنده کنیم، باید گفت مردمی که در اطراف کعبه در حال سجده هستند، تنها سمت و سوی سجده‌ٔ آنان به سمت کعبه است، نه اینکه به کعبه یا برای کعبه سجده ‌کنند، بلکه سجده‌ی آنان برای خداوند است و خدا ...

پربازدیدترین ها