«أَ فَمَنْ یلْقی‏ فِی النَّارِ خَیرٌ أَمْ مَنْ یأْتِی آمِناً یوْمَ الْقِیامَةِ ...»؛[1] (آیا کسی که در آتش افکنده می‌شود بهتر است، یا کسی که روز قیامت آسوده خاطر می‌آید؟ ...).

اگرچه معنای این آیه عام بوده و شامل تمام بهشتیان و دوزخیان می‌شود؛ اما در تفاسیر شیعه و اهل‌سنت، مصادیقی نیز برای آن ذکر شده است. به عنوان نمونه گفته شده است ابوجهل؛ مصداق برجسته‌ی افرادی است که وارد دوزخ خواهند شد.[2] در مورد کسی که روز قیامت در امان است، مفسران شیعی رسول خدا(ص)،[3] عمار بن یاسر،[4] و حمزه[5] را به عنوان برجسته‌ترین افرادی می‌دانند که در امنیت‌اند. برخی مفسران اهل‌سنت ابوبکر، عمر بن خطاب، عثمان بن عفان، را نیز مصداق این آیات دانسته‌اند.[6]

همان‌گونه که در ابتدا گفته شد، برخی نیز معتقدند آیه عام است و شامل تمام مؤمنان و کافران است.[7]

بنابراین، با قطع از نظر مباحث روایی و تاریخی و با فرض پذیرش روایات و گزارش‌های تفسیری، باید گفت؛ این روایات انحصاری در معنای آیه ایجاد نکرده و تنها برای تطبیق و بیان مصداقی از مصادیق آن است.[8]

[1]. فصلت، 40.

[2]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 9، ص 22، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش؛ قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج 16، ص 366، تهران، ناصر خسرو، چاپ اول، 1364ش؛ ‏ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق، المهدی‏، عبدالرزاق، ج 4، ص 54، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ اول، 1422ق.

[3]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏9، ص 22.

[4]. همان.

[5]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 20، ص 296، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

[6]. زاد المسیر فی علم التفسیر، ج ‏4، ص 54.

[7]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏9، ص 22؛ زاد المسیر فی علم التفسیر، ج ‏4، ص 54.

[8]. طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 17، ص 406، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق؛ تفسیر نمونه، ج ‏20، ص 296.