اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات عرفانی)
-
آن دائم
2995 اصطلاحات عرفانی
یکی از «حضرات خمس»، حضرت الهیت است که در آن همه اشیا موجودند؛ اما وجود آنها در آن حضرت زمانمند نیست؛ بلکه حال و آنی دائم است. به عبارت دیگر، ازل و ابد در آنجا متحد
-
اطوار دل
2052 اصطلاحات عرفانی
رجوع کنید: «اطوار سبعه».
-
اطوار سبعه
3298 اصطلاحات عرفانی
«اطوار» جمع «طَوْر» به معنای حالت و کیفیت است که در اصطلاح عرفانی به جلوهها و مظاهر دل گفته میشود و از این رو به «اطوار دل» نیز مشهور است.
این اصطلاح برگرفته از آیه 14 سوره نوح است.
- اعیان ثابته
2644 اصطلاحات عرفانی«اعیان ثابته» همان صور ماهیات و کثرات تفصیلی است که در «تعیّن ثانی»، معلوم حق قرار میگیرند. به بیان دیگر؛ صور علمی حق در «تعیّن ثانی» را که به نحو معلومات تفصیلی بوده و در واقع چیزی جز همان ماهیا
- تخلیه روح
2252 اصطلاحات عرفانیعرفا معتقدند که انسان در پرتو تزکیه نفس دارای این توانایی میشود که بتواند به صورت اختیاری «روح» خود را از بدن مادیاش رها کند که البته این موضوع با «مرگ» متفاوت است و چیزی شبیه «خواب» است. به این
- تصوف
3144 اصطلاحات عرفانیتصوف شیوه خاصی از سیر و سلوک است که در آن صوفی تلاش میکند تا با زندگی اخلاقمدارانه و زاهدانه و همراه با سختگیری بر نفس حیوانی خود و ترک دنیا و دروننگری و مراقبه، به تعالی روح خود و طی مقامات و
- جمع الجمع
2299 اصطلاحات عرفانیدر عرفان عملی، عارفان به مرحله و مقام فناء فی الله، مقام «جمع الجمع» میگویند. عارف در این مقام به جایی میرسد که جز خداوند چیز دیگر را نمیبیند و همه را فانی در خداوند میبیند. در عرفان نظری؛ عرفا
- چشم دل
2558 اصطلاحات عرفانیمراد از «چشم دل»، ادراک شهودی و دریافت با دل و قلب است که در مقابل دیدن با چشمهای ظاهری مورد استفاده قرار میگیرد.
- حال
2524 اصطلاحات عرفانی«حال»، بر عکس مقام است؛ یعنی نوعى کیفیت و دگرگونى است که با طی مقامات بدون اختیار بر قلب عارف، حادث میشود. همانگونه که ممکن است به صورت دفعى به وجود آید، به صورت دفعى نیز زایل میشود. پس «حال»، ک
- حال دائم
1889 اصطلاحات عرفانیرجوع کنید: «آن دائم».
- حبّة القلب
2212 اصطلاحات عرفانیدر منابع عرفانی، به طور پنجم از «اطوار سبعه»، «حبّة القلب» میگویند که مرکز محبت حضرت الوهیت بوده و مخصوص به خواص بارگاه الهى است که محبّت احدى در آنجا راه ندارد. رجوع کنید: «اطوار سبعه».
- حجاب نورانی
2769 اصطلاحات عرفانیحجاب های نورانی فراتر از امور مادی بوده و مربوط به تجلیات نوری و آیات غیبی حق تعالی است که در عین حال مانع از شهود ذات او است. همچنان که گفته اند خداوند از شدت ظهور در حجاب است. و این نوع حجاب ها ح
- حضرات خمس
2880 اصطلاحات عرفانیاز نگاه اهل عرفان، تمام عالم وجود را میتوان در پنج رتبه و یا پنج حضرت طبقهبندی کرد: حضرت غیب مطلق حضرت اول وجود حق تعالی است که بدون فنای ذهنیات و هر وجودی ظاهری، این مرتبه قابل درک نیست. چراکه ه
- خرابات
2489 اصطلاحات عرفانی«خَرابات» در لغت جمع «خرابه» به معناى شرابخانه، میخانه، میکده و ویرانهها است. و در اصطلاح عرفانی عبارت است از: خراب شدن صفات و عادات نفسانی بشری، و فانى شدن وجود جسمانى. در همین راستا «خراباتی» ب
- خرقه
2234 اصطلاحات عرفانیدر تصوف و عرفان، واژه «خرقه» به معنای لباسی مخصوص است که استفاده از آن دارای آداب ویژهای میباشد؛ و نیز «خرقهپوشی» کنایهای از تخلّق به دستورات سلوکی است.
پاسخ مرتبط: خلسه
2511 اصطلاحات عرفانیخلسه عرفانی، حالتی ناب است که حاصل رهایی انسان از «مَن محدود» و پر از عذاب، و رسیدن به «مَن حقیقی» و اتحاد با آن است.
پرسش مرتبط: fa12776
- رحمت امتنانیه
1834 اصطلاحات عرفانیر.ک: «رحمت وجوبیه».
- رحمت وجوبیه
2394 اصطلاحات عرفانیاز یک نگاه، «رحمت» و دلسوزی خداوند به دو بخش «رحمت وجوبیه» و «رحمت امتنانیه» تقسیم میشود. «رحمت وجوبیه» رحمتی است که خداوند بر خود واجب کرده است که اهل تقوا و نیکوکاران را مشمول آن کند، اما اگر خد
- رشحات
2290 اصطلاحات عرفانیدر زبان عرفا، «رشحه» و «رشحات» به معنای تراوش فیض، رحمت، دانش و دیگر امور معنوی از سوی عالم ماوراء طبیعت میباشد.
پرسش مرتبط: fa88163
- سقیط الرفرف
2436 اصطلاحات عرفانیگرچه واژه "رفرف" را میتوان در قرآن و روایات مشاهده کرد، اما اصطلاح "سقیط الرفرف" اصطلاحی انتزاعی است که در برخی کتب عرفانی از آن به عنوان مقامی یاد شده که تنها کسانی بدان دست خواهند یافت که از اول
- سویدا
1971 اصطلاحات عرفانیدر منابع عرفانی به طور ششم از «اطوار سبعه»، «سویدا» گفته میشود که مخزن مکاشفات غیبیّه و علوم الهامى و منبع حکمت و اسرار الهیّه است. رجوع کنید: «اطوار سبعه».
- شطحیات
2482 اصطلاحات عرفانی"شطحیات" جمع "شطح"، در اصطلاح عرفانی به سخنانی گفته میشود که عرفا هنگام وجد و از خود بیخود شدن بر زبان می آورند که چه بسا در ظاهر، مخالف عقل، شرع و یا عرف باشد.
پرسشهای مرتبط: شغاف
1819 اصطلاحات عرفانیدر منابع عرفانی به طور سوم از «اطوار سبعه»، «شغاف» میگویند که مخزن شفقت و محبت بر خلق است.
- طی الارض
4232 اصطلاحات عرفانی«طی الارض» نوعی معجزه و کرامت است که خداوند در اختیار برخی افراد قرار میدهد تا با استفاده از آن بتوانند مسیری طولانی را با سرعتی بالاتر از تصور بشر بپیمایند.
- طی الزمان
2336 اصطلاحات عرفانیدر منابع عرفانی، "طی الزمان" را مانند "طی الارض"، یکی از مقامات معنوی میدانند که گروهی معتقدند که برخی انسانهای وارسته تأیید شده توسط "روح القدس" به چنین مقامی دست یافته و در سریعترین زمان ممکن
- ظل اول
2310 اصطلاحات عرفانیدر نگاه عرفانی حقیقت وجود تنها از آن خداوند است، و ماسوی الله ظلّ، سایه و یا نمودی از او بوده و از خود وجودی ندارند، اما این ظلّ و سایهها بر اساس ترتیبی خاص تحقق یافته و برخی از آنها مقدم بر دیگر
- عین الحق
2483 اصطلاحات عرفانی«عین الحق» اشاره به مقام ذات خداوند و اصطلاحی هستیشناسانه است؛ اما گاهی در مبحث الهامات و در معرفتشناسی عرفانی نیز بهکار میرود و اشاره به زمانی است که سالک الی الله آینهی سرّ شده و باطن او کا
- قاب قوسین أو أدنی
3615 اصطلاحات عرفانیاین تعبیر به صورت صریح در آیه 9 سوره نجم در ارتباط با معراج پیامبر اسلام(ص) مطرح شده و تفاسیر مختلفی در مورد آن ارائه شده است. به عنوان نمونه در تفسیری عرفانی، منظور از «قاب قوسین» را «مرتبه واحدیت
- قطب عالم امکان
3625 اصطلاحات عرفانیقطب به معنای سنگ زیرین آسیاب است که سنگ بالا بر روى آن میچرخد و امام علی(ع) در خطبهای خود را به آن تشبیه فرموده است. امروزه تعبیر «قطب عالم امکان» برای امام زمان(عج) مورد استفاده قرار میگیرد و
- مقام تحیر
2050 اصطلاحات عرفانی«مقام حیرت» یا «مقام تحیر» مقام سرگردانى در بحر توحید و وادى عشق است که بنده در دریاى بیکران احدیت سرگردان شده و محو جمال و جلال جبروت الهى شود. برخی معتقدند آیاتی که نشانگر آن است که انسانها نمی
- مقام حیرت
1770 اصطلاحات عرفانیر.ک : «مقام تحیر».
- مقام صحو
2419 اصطلاحات عرفانیسالک الی الله هنگامی که از حجابهای ظلمانی و نورانی گذشت، از آنجا که خود را هیچ پنداشته و ذاتش را محو ذات خدا میبیند، گاه شطحیاتی چون «انا الحق» از او سر میزند؛ اما اگر عنایت الهی او را یاری کند
- مقام فنا
2358 اصطلاحات عرفانی- مهجة القلب
4014 اصطلاحات عرفانیدر منابع عرفانی به طور هفتم از «اطوار سبعه»، «مهجة القلب» و یا «قلب سلیم» میگویند که محلّ تجلّیات الوهیّت و اشراقات انوار ربوبیّت است و این مقام با قطع علاقه از ما
- ولی تابع
2274 اصطلاحات عرفانیاز نظر اهل عرفان اگر کسی صاحب ولایت بوده، اما دارای مقام نبوت نباشد حتماً تابع یکی از انبیای الهی است. به چنین فردی «ولی تابع» گفته میشود. البته ممکن است فردی پیامبر هم باشد اما تابع پیامبر دیگر ب
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- اعیان ثابته
پرسش های اتفاقی
-
آیا به توافق ضمنی اگر هیچ گونه قراردادی مکتوب نگردد، آثار شراکت بار می شود؟
15841 شرکت 1387/06/06پاسخ دفاتر مراجع تقلید به قرار ذیل است:دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):اگر خرید و فروش توسط خریدار به وکالت از شریک خود هم بوده معامله صحیح است. طبق توافق باید عمل شود منتهی اگر قصد تبرع و مجانیت در عمل به وکالت نداشته می تواند ...
-
تفاوت «خَلق» به فتح خاء و «خُلق» به ضم خاء چیست؟ و آیا باید در دعاهای خود به هر دوی آنها توجه داشته باشیم؟
6167 دعا 1399/11/11«خَلق» به فتح «خاء» به معنای آفرینش و آفریده بوده، و «خُلق» به ضم «خاء» به معنای رفتار و اخلاق است.در آموزههای دینی سفارش شده است که انسان از خداوند بخواهد تا علاوه بر سلامت بدنی، سلامت اخلاقی و رفتاری خود را نیز از خدا بخواهد ...
-
آیا حدیث «نزلونا عن الربوبیه و قولوا فینا ما شئتم» نوعی غلوّ نیست؟
16431 درایه الحدیث 1396/09/20آراسته شدن به اخلاق خداوندی از توصیههایی است که در روایات نسبت به همه انسانها بیان شده است، و از آنان خواسته شده است تا خود را به اخلاق الهی آراسته سازند.[1] البته، شایان توجه است که خداوند صفاتی؛ مانند خالقیت، رازقیت و ... ...
-
اگر فردی را در حال غرق شدن ببینیم و نجاتش ندهیم، آیا گناهکاریم و مجازاتی دامنگیرمان میشود؟
11691 گوناگون 1393/03/01فردی که نظارهگر غرق شدن یک انسان است، اگر توانایی نجات غریق را نداشته باشد هیچ مسئولیتی ندارد، اما اگر قدرت بر نجات او را داشته باشد، ولی از نجات دادن او خودداری نماید از دو حال خارج نیست. ۱. از نظر وظیفه قانونی یا با قبول تعهد ...
-
هنگامی که پیامبر خدا(ص) با دریافت وحی در مورد تغییر قبله، در میان نماز جهت خویش را تغییر دادند؛ تغییر جهت مأمومان چگونه رُخ داد؟
23930 گوناگون 1393/04/09با توجه به وضعیت جغرافیایی، برای ساکنان شهر مدینه، تغییر قبله از بیت المقدس به سوی کعبه، تغییری در حدود 180 درجه خواهد بود. از طرفی نقل است که صورت پیامبر اسلام(ص) توسط جبرئیل تغییر جهت داده شده و در جهت مقابل آن؛ یعنی پشت به بیت المقدس ...
-
اگر فردی صادقانه ایمان داشته و کارهای نیکی را نیز در پرونده داشته باشد، آیا تنها به دلیل آنکه در امور سیاسی دخالت نمیکند، میتوان او را نکوهش کرد؟
5234 انتقاداتی در عملکرد 1396/09/23دین اسلام، همه گستره زندگی انسان را جهت رسیدن به کمال او، تحت پوشش خود قرار داده و به همه آنها پرداخته و از تبیین راه مستقیم در هیچ عرصهای از عرصههای زندگی انسان غافل نمانده است. یکی از این عرصهها، عرصه سیاست است که از پر چالشترین ...
-
«حجر اسماعیل» و «حطیم» در چه منطقهای از مسجد الحرام قرار دارد؟ و چرا به این نامها نامیده شدهاند؟
643 اسماعیل 1404/01/28«حِجْرِ اسماعیل»، به فضایی گفته میشود که میان کعبه و دیوار نیمدایره مجاور آن قرار گرفته و از یال شمالی کعبه(رکن عراقی) تا یال غربی آن(رکن شامی) امتداد دارد.بعضی از مشتقات ریشه «ح ج ر»، ناظر به مواردی است که بر ممنوعیت دلالت میکند. به عنوان نمونه، به ...
-
اگر در حین وضو ، روی شیر چند قطره آب باشد و دست با آن قطرات برخورد کند، آیا مشکلی در وضو به وجود می آید؟
16041 کیفیت وضو 1390/01/29پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:اگر بعد از پایان شستن دست چپ آبی به کف دست شما از خارج برسد و مسح سر یا پا با آن آب خارجی انجام شود، وضو صحیح ...
-
چرا تا قبل از شش سالگی، خواندن نماز میت بر کودکی که از دنیا رفته واجب نیست؟
62399 نماز میت 1392/02/15مراجع تقلید در این زمینه فرمودهاند: "نماز خواندن بر میّت مسلمان، اگر چه بچه باشد واجب است، ولى باید پدر و مادر آن بچه یا یکى از آنان مسلمان باشند و شش سال بچه تمام شده باشد." [1] مسلماً آنچه در رسالههای عملیه بیان ...
-
چگونه ممکن است غافل شدن از یاد خدا، انسان را همنشین شیطان کند؟
29409 تفسیر 1390/04/12آیه مطرح شده در پرسش، معنایش این است که نتیجه سرپیچی از دستورات الاهی و غفلت از یاد خداوند در مسیر زندگی، همراهی شیطان را به دنبال دارد، و روی گردانی از یاد خدا تنها یک اشتباه و گناه کوچک نیست، بلکه موضوعی است که به دلیل گناهان کوچک ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
894160 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
802536 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
769789 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
689591 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
663335 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
650973 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
606596 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
590102 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
581237 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
566391 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...